روزنامه ابتکار
1400/10/22
بخش خصوصی در اقتصاد هنر با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند؟ دیوارهای تَرَک‌خورده گالری‌ها
گروه فرهنگ و هنر – گالری‌داری از جمله مشاغل هنری است که شاید در ظاهر به نظر شغل رویایی بیاید اما برخلاف آنچه ممکن است تصور شود، با سختی‌ها و افت و خیزهای بسیاری روبه‌رو است. خصوصا در این چند سال اخیر که به دلیل شیوع کرونا، رفت و آمد و ترددها از گذشته کمتر شده است و شرایط اقتصادی هم ممکن است خرید آثار هنری را سخت‌تر کرده باشد.همیشه در دوران‌های طلایی تاریخ در ادوار مختلف آمده که توجه به هنر و هنرمندان در جامعه جهانی از ارزش بالایی برخوردار بوده است. این ارزش‌گذاری حوالی قرن هجده میلادی در جوامع گوناگون باب شد. تا قبل از آن هنر، آثار هنری و حتی هنرمند در خدمت دربار و درباریان بودند. به عبارتی درست‌تر اثر هنری، تنها روی دیوا‌های موزه‌ها راه پیدا می‌کرد و تنها مخاطبان و بازدید‌کنندگان آن‌ها، خاندان های سلطنتی و ثروتمندان بودند که می‌توانستند از دیدن آثار هنرمندان زمانه‌شان بهره‌مند شوند. رفته رفته، با تلاش و ایجاد یکپارچگی در میان بینش نوین هنرمندان که از فلسفه، دریافت حقیقت ذاتی هنر و زیبایی سخن می‌گوید، هنر توانست، راه و پل ارتباطی بین هنرمند و مردم اجتماعش شود و سپس جایگاهی به جز کاخ ها، کلیساها و موزه‌ها را به خود اختصاص داد. این بار آثار هنری روی دیوارهای گالری‌ها رفت و مخاطبان آثار تنها قشر مرفه جامعه نبودند و مردم عادی هم از این حق برخوردار بودند که به گالری‌ها بروند و از آثار دیدن کنند تا بتوانند هنر و فلسفه وجودی‌اش را درک کنند و با دنیای هنرمندان آشنا شوند.
اما گالری‌داری در این روزگار مشکلات فراوانی دارد. گالری‌داران خصوصا در سال‌های اخیر و بعد از شیوع ویروس کرونا با سختی‌های فراوانی روبه‌رو شده‌اند و تازه چندی است که برنامه‌های آن‌ها دوباره می‌تواند روی ریل خودش حرکت کند. رزیتا شرف‌جهان که مدیریت گالری طراحان آزاد را بر عهده دارد، ضمن اشاره به این نکته که مشکلات حقوقی مدیران گالری‌ها اخیرا به وجود آمده‌اند، اظهار کرد: پیش از اینکه مسئله خرید و فروش به صورت جدی درآید ما کمتر با مشکلات حقوقی مواجه می‌شدیم اما در دهه‌های اخیر مشکلات حقوقی پررنگ‌تر شده‌اند.
به گفته شرف‌جهان همچنین در یک سال اخیر بیشتر گالری‌دارها با مشکلات مالی مواجه بوده‌اند. او درباره اینکه چند درصد این مشکلات مربوط به شیوع ویروس کرونا است، او در گفت‌وگو با ایسنا، این چنین گفت: فکر می‌کنم ۲۰ یا ۳۰ درصد این مشکلات مربوط به شیوع ویروس کرونا باشد. بیشتر نوعی ناامنی اقتصادی است که در کشور وجود دارد.
این مدیر گالری در پاسخ به این پرسش که چقدر در دوران کرونا برگزاری نمایشگاه مجازی برایشان دستاورد داشته است، گفت: هیچ؛ گالری گلستان یکی از گالری‌های موفق در این زمینه بوده اما این نوع از نمایشگاه واقعا برای ما دستاوردی نداشت. به هر حال فضایی که به دلیل شیوع ویروس کرونا ایجاد و بسیاری از مراکز تعطیل شد، باعث شد تا خرید و فروش آثار تحت تاثیر قرار بگیرد و از طرفی فضای گفت‌وگو و اشتیاق برای دیدن آثار جدید نیز از بین رفت.
شرف‌جهان که از بازگشت شرایط به روال سابق ناامید به نظر می‌رسید، ادامه داد: لنگان لنگان اتفاقاتی برای عادی شدن دوباره شرایط در حال رخ دادن است اما با رسیدن به شرایط سابق خیلی فاصله داریم و به نظر من علاوه بر موضوع کرونا شرایط اجتماعی نیز خیلی تاثیرگذار بوده است. مشکلاتی که دامن‌گیر کل جامعه است. احساس ناامنی و نبودن فضای بحث و گفت‌وگو.
این مدیر گالری همچنین خاطرنشان کرد: ما هنوز به شرایط عادی بازنگشته‌ایم و فکر هم نمی‌کنم که به این زودی‌ها برگردیم. امیدوارم شرایط به‌زودی تغییر کند اگرچه می‌دانم که غیرمنطقی است این امید را داشته باشیم.
هنگامه معمری، مدیر گالری هما، نیز به گالری‌ها به‌عنوان تنها مجرای اقتصادی هنر اشاره کرد و اظهار کرد: خیلی پیش می‌آید که هنرمندی وقتی شناس میشود، تقاضا برای اینکه از خود هنرمند خرید کنند، شکل می‌گیرد. در ظاهر اشکالی ندارد. ممکن است با خودشان بگویند ما درصد گالری را پرداخت نمی‌کنیم و می‌رویم ارزان‌تر از خود هنرمند خریداری می‌کنیم. منتها اینجا چند اشکال بوجود می‌آید.
وی همچنین ادامه داد: وقتی کاری را از گالری خریداری می‌کنید، سرتیفیکیت میشود و گالری مسئولیتی نسبت به آن برعهده می‌گیرد. مثلا خریدار می‌تواند بعدا کار را عوض کند و یا دوباره بفروشد. به هرحال یک خدمات پس از فروشی برای خریدار ایجاد میشود ضمن اینکه گالری آن کار را تایید می‌کند. ساده‌ترین قسمتش این است که وقتی هنرمندی بخواهد کارش را در آتلیه به قیمت کمتری به خریدار بفروشد، عملا قیمت خودش را پایین می‌آورد.
این مدیر گالری ضمن اشاره به این نکته که امروزه دسترسی به خود آرتیست کار راحتی است، اظهار کرد: خیلی برای ما پیش می‌آید که روی هنرمندی کار می‌کنیم و وقتی که کارش را روی صفحه اینستاگرام می‌گذاریم، یک عده از خریداران زنگ می‌زنند و می‌خواهند از خود هنرمند کار را بخرند. خیلی از هنرمندان در حال حاضر برای خودشان کار می‌کنند اما زمانی تقاضا برای آثارشان زیاد میشود که یک گالری بر روی آن‌ها کار می‌کند. هرچه این گالری جدی‌تر و شناخته شده‌تر باشد، تقاضا بیشتر میشود. پس اینطور نیست که برای آثار هر هنرمندی تقاضا وجود داشته باشد. مسئله فقط کار هنری نیست بلکه گالری‌ای که دارد به او توجه می‌کند نیز از اهمیت برخوردار است.
معمری ناهماهنگی بین ارگان‌ها را مهم‌ترین مشکل کنونی گالری‌دارها خواند و اظهار کرد: ما در حال حاضر در قسمت نمایش و فروش مشکلی نداریم. مشکل ما آن قسمتی است که به سازمان‌های بیرونی ارجاع پیدا می‌کند. برای مثال شهرداری یکی از ارگان‌هایی است که برای خیلی از گالری‌دارها مشکل ایجاد کرده است.
مدیر گالری هما ادامه داد: ۹۰ درصد یا شاید بیشتر گالری‌ها در فضای مسکونی کار می‌کنند؛ برای مثال وقتی یک گالری می‌خواهد شروع به کار کند، اماکن به مدیر می‌گوید که گالری نباید حمام داشته باشد و خب گالری‌دار هم آن فضا را از بین می‌برد. بعد روز بعدش شهرداری می‌آید و می‌گوید شما چرا آن فضای حمام را از بین بردید؟ شما دست بردید و باید جریمه شوید. این یک عدم هماهنگی بین ارگان‌هاست که برای همه‌ی گالری‌دارها مشکل ایجاد می‌کند.
معمری در ادامه به یکی دیگر از مشکلاتش اشاره کرد و گفت: مثلا ما درباره گمرک هم برای خارج کردن آثار هنری مشکل داریم. مسئله این است که ما قبلا آثار را به شرکتی می‌دادیم که به هر مقصدی خارج کند اما الان آدمی که در گمرک بوده و برای ارشاد بوده را برداشتند و ما باید از ارشاد نامه بگیریم که این روند خارج کردن آثار را کُند می‌کند. مشکل دیگر وارد کردن ارز است. الان اگر بخواهیم کاری را به یک خریدار خارجی بفروشیم، با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر گالری‌ها باتوجه به تحریم حساب خارج از کشور ندارند، برای گرفتن پول خیلی مشکل داریم.
وی ادامه داد: بار اقتصادی هنر را بخش خصوصی به دوش کشیده و من به جرات می توانم بگویم که هیچ وقت دولت کمکی در زمینه اقتصاد نکرده و گالری‌ها و بخش خصوصی خودشان این بار را به دوش کشیده‌اند. گالری‌ها علاوه بر اینکه اشتغال ایجاد کرده‌اند، برای کشور ارزآوری نیز داشته‌اند اما همیشه بار اقتصادی هنر را نیز به دوش کشیده‌اند. شهرداری در همه جای دنیا گالری‌ها را مراکز فرهنگی‌ای می‌دانند که فضای تنفس شهری هستند اما در کشور ما شهرداری هر روز می‌آید و مسئله جدیدی ایجاد می‌کند.
گالری‌ها پل ارتباطی هنرمندان و مردم هستند و حمایت از آن‌ها به نوعی حمایت از بخش خصوصی در اقتصاد هنر است که در سال‌های اخیر به عنوان یکی از ایمن‌ترین راه‌های سرمایه‌گذاری مطرح میشود.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» راه‌های کنترل وضعیت بازار مسکن را بررسی کرد
نیاز به میلیون‌ها مسکن برای جبران عقب ماندگی‌ها
ژوبین صفاری
حسرت‌زدایی از کودکان بدون سیاست زدگی
بخش خصوصی در اقتصاد هنر با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند؟
دیوارهای تَرَک‌خورده گالری‌ها
با موافقت نمایندگان
تحقیق و تفحص از نهاد ریاست جمهوری دولت روحانی تصویب شد
دی‌ماه تصادفات تلخ تمامی ندارد!
جولان «زنجیره‌ای‌ها» در جاده‌ها
به زودی خبرهای خوب شنیده خواهد شد؟
ماراتن مذاکرات وین در مراحل سرنوشت‌ساز
نماینده مجلس: داروهای کمیاب در بازار آزاد با چندین برابر قیمت پیدا می‌شوند!
سرگردانی بیماران خاص میان داروخانه‌های شهر
سخنگوی دولت:
هیچ شخص و کشوری به جز آقای باقری نماینده ایران در مذاکرات وین نیست
اولیانوف:
در مذاکرات وین هیچ کشوری جا نمی‌ماند!
سرلشکر باقری:
واقعیت‌های دفاع مقدس باید عیناً و بدون تحریف به جامعه ارائه شود
دلایل ناتوانی نظامی رژیم صهیونیستی در برابر ایران
