هدف‌گذاری ایران و روسیه برای جهش 3 برابری مبادلات تجاری

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در سفر به مسکو با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه دیدار خواهد کرد. حضور و سخنرانی در نشست عمومی مجلس دوما،‌ دیدار با ایرانیان مقیم روسیه و نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی روس، بخشی از برنامه‌های رئیس‌جمهور در این سفر ۲ روزه است. وزرای امور خارجه، نفت و امور اقتصادی و دارایی دکتر رئیسی را در این سفر همراهی خواهند کرد. رئیسی پیش از این و در راستای رویکرد دولت سیزدهم برای افزایش حداکثری ارتباط با همسایگان و کشورهای منطقه، به تاجیکستان و‌ ترکمنستان سفر کرده است. به عقیده کارشناسان، این سفر نقطه‌ عطفی در روابط دو کشور خواهد بود و در جریان این سفر قراردادهای مهمی در حوزه‌های تجاری، سیاسی، فرهنگی به امضای دو طرف خواهد رسید. این همسایه پهناور شمالی که در سال‌های اخیر و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، همکاری گسترده و تنگاتنگی با کشورمان در زمینه‌های مختلف داشته است، می‌تواند به مانند گذشته و در نقش یک شریک مطمئن در مناسبات بین‌المللی برای کشورمان ایفای نقش کند. دستور کار ملاقات سران ایران و روسیه در کرملین شبکه Zvezda وابسته به وزارت دفاع روسیه اعلام کرد: «ایران و روسیه در حال آماده‌شدن برای انعقاد توافق همکاری راهبردی هستند که یکی از موارد اصلی آن درباره همکاری نظامی است. ایران دارای قوای نظامی ۹۰۰ هزار نفری می‌باشد و همین موضوع آن را تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین ارتش‌های جهان کرده است.» همچنین پایگاه انگلیسی زبان وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون ‌ترکیه (TRT) در خبری مدعی شد: «تهران [در جریان این سفر] انتظار دارد که حداقل ۲۴ فروند جنگنده سوخو-  ۳۵ خریداری کند». این رسانه در ادامه گفت: «نیروی هوایی ایران ۳۶ خلبان را برای آموزش پرواز این جنگنده انتخاب کرده است. اگر تهران و مسکو در ژانویه به توافق برسند، کارهای مقدماتی بلافاصله آغاز خواهد شد.» از سوی دیگر، یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این سفر مهم «افزایش مراودات تجاری» است. سخنگوی گمرک ایران در آستانه سفر رئیسی به روسیه خبر داد: «از تجارت سه میلیون و ۵۵۸ هزار و ۴۹۱ تنی با روسیه به ارزش یک میلیارد و ۶۵۶ میلیون دلاری تا پایان آذرماه، ۸۳۸ هزار و ۶۰۲ تن کالا به ارزش432 میلیون و 777 هزار دلار سهم صادرات ایران به روسیه بود.» این درحالی است که کل واردات روسیه در سال ۲۰۲۰ بیش از ۳۰۵ میلیارد دلار بود که نشان می‌دهد روابط تجاری دو کشور در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. هدف‌گذاری برای صادرات 10 میلیارد دلاری به روسیه  به منظور استفاده مناسب از ظرفیت‌های موجود در راستای دسترسی به بازار این کشور، برنامه‌ریزی جهت صادرات ۱۰ میلیارد دلاری صورت گرفته است؛ از این‌رو در قالب پروژه مسیر تجاری روسیه، بسیج امکانات، ظرفیت‌ها و احصا پیشنهادها و الزامات آغاز شده است. بر این اساس برای سال‌های آتی، توجه به زنجیره ارزش جهانی محصولات، تأمین نقدینگی مناسب برای بخش تولید و صادرات، بهره‌گیری از ابزارهای نوین تأمین مالی، تنوع بخشی به محصولات صادراتی به‌ویژه محصولات با فناوری بالا در دستور کار سازمان توسعه تجارت قرار گرفته است. برای تحقق پروژه مسیر تجاری روسیه اولویت‌ها و راهبردهایی تعریف شده که اولین آن افزایش رقابت‌پذیری صنعتی کشور و پیوستن به زنجیره ارزش بین‌المللی صادرات محور است. دومین نکته‌ای که سازمان توسعه تجارت به آن خواهد پرداخت، اولویت‌دهی به تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان و همچنین افزایش سهم صادرات صنعتی کشور به روسیه و برنامه‌ریزی همه‌جانبه برای تحقق اهداف، است. توسعه استفاده از ابزارهای نوین تأمین مالی، فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی با روسیه و تنوع بخشی به روش‌های تجاری نظیر تأمین ارز به روش تهاتر، واردات (اقلام ضروری) در مقابل صادرات یا با استفاده از ارز‌ اشخاص هم از دیگر محورهایی است که در توسعه روابط اقتصادی با روسیه در اولویت قرار گرفته است. تبادل‌نظر درباره سند همکاری راهبردی 20 ساله  گرچه سند همکاری‌های ایران و روسیه همچنان در مراحل تدوین قرار دارد و امضای آن به صلاحدید طرف‌ها در دستور کار سفر آتی رئیس‌جمهور به روسیه نیست اما متن نهایی شده این سند در آینده به طرف روس ارائه خواهد شد و درصورت توافق میان ۲ کشور باید در مجلس شورای اسلامی تصویب شود. پیشنهادات سند ۲۰ ساله همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه با ابتکار ایران به رشته نگارش درآمده است. این سند براساس خواسته‌های ایران نوشته شده و استقبال طرف روسی را به همراه داشته است. دولت مبتنی بر اجماع ملی در ارتباط با این سند همکاری خواهد کرد و از همه دستگاه‌ها در ارتباط با این سند نظرخواهی می‌شود. بنابر دستور رئیس‌جمهور وزارت امور خارجه در همکاری با دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی و سایر دستگاه‌های سیاسی، حقوقی، نظامی و امنیتی در نهایی شدن این سند دخیل خواهند بود. گفت‌وگوی تلفنی امیر عبداللهیان و لاوروف  همچنین همزمان با سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه وزرای خارجه دو کشور نیز در گفت وگوی تلفنی بر حل مشکل صادرات برخی اقلام کشاورزی ایران به روسیه تأکید کردند. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در این گفت وگوی تلفنی ضمن ابراز خرسندی از سفر قریب‌الوقوع آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور اسلامی ایران به روسیه اعلام کرد، همه ‌ترتیبات لازم برای انجام این سفر صورت پذیرفته است. طرفین این سفر را تحول مهمی در روابط دو کشور و فرصت خوبی برای گسترش و تعمیق روابط توصیف کردند. وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و روسیه همچنین درخصوص سایر موضوعات مورد علاقه از جمله مذاکرات وین به تبادل دیدگاه پرداختند. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین درخصوص مشکل پیش آمده در زمینه صادرات یکی از اقلام کشاورزی ایران به روسیه که اکنون به دلیل برخی تشریفات اداری با مشکل مواجه شده، بر ضرورت تسریع در حل‌وفصل موضوع تأکید کرد. وزیر امور خارجه روسیه در پاسخ، ضمن تصریح بر فنی بودن مشکل پیش آمده، اظهار داشت، موضوع از طریق نهادهای ذی‌ربط در حال پیگیری و حل و فصل می‌باشد. وی تصریح کرد که براساس توافقات موجود، واردات و صادرات اقلام کشاورزی میان دو کشور به‌صورت طبیعی جریان دارد و برای حل مشکل واردات فلفل دلمه از ایران نیز جهات ذی‌ربط دو کشور در حال هماهنگی‌اند و فردا نیز به‌صورت وبیناری مباحث فنی را مطرح و حل و فصل خواهند کرد. ‌ترسیم نقشه راه جدید در روابط ایران و روسیه امیرعبداللهیان روز سه‌شنبه و در آستانه سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به مسکو، در یادداشتی در خبرگزاری روسی اسپوتنیک نوشت: سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به مسکو به دعوت رسمی  ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری فدراسیون روسیه در شرایط متفاوتی انجام می‌شود.  وی در این یادداشت افزود: از یک‌سو دو کشور در سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با عبور از فراز و نشیب‌های تاریخی در روابط دوجانبه، درصدد هستند به پشتوانه تمدن غنی و میراث حاکمیت کهن، آینده‌ای درخشان در روابط دوجانبه رقم زده و مشارکتی فعال در تحولات منطقه‌ای و جهانی در مسیر صلح و ثبات داشته باشند و از سوی دیگر دولت جدید در جمهوری اسلامی ایران (دولت سیزدهم) دارای نقشه راه جدیدی مبتنی بر سیاست خارجی متوازن، فعال، پویا و هوشمند با تأکید بر همکاری با همه همسایگان به‌ویژه فدراسیون روسیه و پیشبرد دیپلماسی اقتصادی بوده و مصمم است همکاری‌های دو و چندجانبه با این کشور را بیش از پیش گسترش دهد. وزیر امور خارجه در ابتدای یادداشت خود یادآورشد که دولت جدید جمهوری اسلامی ایران به فدراسیون روسیه به‌عنوان کشور همسایه قدرتمند و دوست خود بر پایه «همکاری، احترام و منافع متقابل» می‌نگرد و علاقمند است تا علی‌رغم محدودیت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا، جهشی معنادار در عرصه‌های مختلف و تبادل هیئت‌های عالیرتبه بین دو کشور ایجاد نماید. امیرعبداللهیان یادآورشد که رایزنی‌های دو کشور طیف وسیعی از موضوعات مختلف در سطوح دوجانبه(سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و فنآوری، دفاعی و امنیتی، پارلمانی، رسانه‌ای) منطقه‌ای (از جمله خاورمیانه، قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی) و بین‌المللی (از جمله مذاکرات وین برای لغو تحریم) را دربر می‌گیرد. وی ادامه داد که دو کشور در مناسبات دوجانبه، مصمم هستند تا معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه را مطابق با تحولات جهانی به‌روز‌رسانی کنند. وزیر خارجه خاطرنشان کرد: در حوزه اقتصادی، تجاری، صنعتی و کشاورزی پروژه‌های مختلفی بین دو کشور تعریف شده و در حال اجرا است . آغاز فرایند عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای و همکاری‌های رو به جلو جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به عامل تقویت‌کننده روابط اقتصادی دو کشور تبدیل شده است. افق‌های روشنی در انتظار همکاری‌های اقتصادی دو کشور است. امیرعبداللهیان تصریح کرد که نقشه راه جدید در روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه‌ترسیم می‌شود و دو کشور در مناسبات دوجانبه، مصمم هستند تا معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری را مطابق با تحولات جهانی به‌روز‌رسانی کنند.