نجات انسان‌ها با صورت‌های یخ‌زده
فاطمه عسگری نیا- در شبکه‌های مجازی این روزها تصاویر و ویدیوهای زیادی از حوادث ناشی از شرایط جوی در سراسر کشور دست‌به‌دست می‌چرخد. از تصادف‌های زنجیره‌ای در محورهای مواصلاتی گرفته تا سیلاب‌های خروشانی که زندگی مردم را شسته و با خود می‌برد. اما یکی از تصاویری که مردم را به شدت متاثر کرد و توسط کاربران زیادی در کانال‌ها و گروه‌های مجازی منتشر شد، تصویر سه نجاتگر استان آذربایجان‌شرقی بود که با صورت‌های یخ‌زده، ماموریت‌های امدادی خود را در یکی از سخت‌ترین گردنه‌های این استان نزدیکی پایگاه امدادونجات سامبران دنبال می‌کردند.
«مجتبی جهانگیری»، «رضا سعادتی» و «رسول رحیمی» سه نجاتگر جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی هستند که تصاویر یخ‌زده‌شان حسابی همه را متاثر کرد که حکایت از سختی کار امدادگران در شب و روزهای سخت زمستانی دارد. «رسول رحیمی» یکی از این نجاتگران است که سابقه حضورش در جمعیت هلال‌احمر به 22 سال پیش برمی‌گردد. او امروز در پایگاه امدادونجات گردنه «سامبران» مشغول به خدمت است. گردنه‌ای سخت و سرد که به گفته خودش گاه ارتفاع بارش‌های برفی آن به 25 سانتی‌متر می‌رسد: «علاوه بر بارش برف و کولاک، ما در این منطقه شاهد بادهای سرد و سوزانی هستیم که همیشه سلامت درراه‌ماندگان را به خطر انداخته و عملیات‌های امدادرسانی را با سختی بسیار همراه می‌کند. اغلب مسیرهای دسترسی روستایی در این محور با بارش‌های زمستانی بسته می‌شود و محورهای اصلی محل وقوع حوادث ترافیکی سنگین است.»
رسول و دوستانش در یک هفته اخیر به صورت شبانه‌روز مشغول امدادرسانی به حوادث برف و بوران بودند. از حوادث جاده‌ای گرفته تا امدادرسانی به بیماران روستایی که جز به نجاتگران هلال‌احمر، امیدی برای رسیدن به پزشک و نجات از مهلکه بیماری نداشتند. البته که تعداد زنان باردار روستایی امدادشده توسط او و دوستانش هم در این مدت کم نبود: «تنها در دو روز 27 و 28 دی‌ماه تیم ما موفق شد 120 دستگاه خودرو را از میان برف رهاسازی و سرنشینان آنها را به محل اسکان اضطراری منتقل کند.»
راه 30 روستا مسدود بود
اینطور که او می‌گوید 30 روستای صعب‌العبور در محور پایگاه امدادونجات جاده‌ای شهید میکائیل عزیزی سامبران قرار دارد که اهالی ساکن در آن اغلب در زمستان‌ها نیازمند امدادرسانی هستند: «ساعت 12 و نیم شب 27 دی‌ماه بود که خبر رسید پیرزنی حدود 80 ساله در اهر ورزقان سکته کرده و باید سریعا به بیمارستان انتقال یابد. برف به شدت می‌بارید. تمامی نیروهای راهداری در محورهای اصلی منطقه مشغول برف‌روبی و بازگشایی مسیر بودند. همراه امدادگران حاضر در پایگاه با دو دستگاه خودرو راهی روستا شدیم. جاده از شدت برف مسدود بود. بچه‌ها با پارو و حتی دست مسیر را باز کردند تا به روستا رسیدیم. حدود 4 ساعتی طول کشید تا به روستا رسیدیم، اما خوشبختانه به محض رسیدن به بیمار و انجام اقدامات اولیه نسبت به انتقال او به بیمارستان اقدام کردیم و خوشحال شدیم وقتی فهمیدیم همان اقدامات اولیه ما در روستا به کاهش آسیب‌های ناشی از سکته به بدن این مادر کمک کرده است.»
نجات 3 دختر دانش‌آموز در میان کولاک
آقا رسول و دوستانش را نه سرمای سخت منطقه می‌ترساند، نه به خستگی اجازه می‌دهند آنها را در مسیر ماموریت‌هایشان بی‌انگیزه کند: «یکی دیگر از ماموریت‌های سخت‌مان نجات سه دختر دانش‌آموز همراه با راننده خودرویی بود که قصد داشتند به خانه برگردند. وقتی خبر رسید این سه دختر در محور ما به خاطر سرما متوقف شده‌اند، سریعا خود را به منطقه رساندیم. هوا تاریک شده بود و تحمل سرمای سوزناک منطقه برای دخترها و راننده سخت بود. موتور خودرو از شدت سرما یخ زده بود. سریعا همگی خودرو را ترک کردند و سوار خودروی امدادی ما شدند و به محل اسکان اضطراری منتقل شدند. طی تماسی با خانواده دختران و اطمینان خاطر از حضور آنها در پایگاه هماهنگ شد تا خانواده‌ها برای تحویل فرزندان‌شان به منطقه بیایند. خوشحالی خانواده‌ها از سلامت فرزندان‌شان و دعای خیرشان همه خستگی ما را رفع کرد.»
خاطرات آقا رسول از ماموریت‌هایی که منجر به نجات جان انسان‌ها شده است، یکی دو تا نیست. او معتقد است یادآوری همین خاطرات به من توان می‌دهد بعد از 22 سال سابقه با انگیزه به فعالیت‌های امدادی خود ادامه دهم.
سرما تا مغز استخوان را می‌سوزاند
رضا سعادتی یکی دیگر از نجاتگران آذربایجان‌شرقی است که تصویر صورت یخ‌زده‌اش حکایت از شرایط سخت عملیات‌های امدادی در محورهای برف‌گیر این منطقه دارد. هر چند او دوست نداشت این تصاویر در این حد گسترده منتشر شود و از این اتفاق راضی نیست. او 26 ساله است و 6 سال پیش با فعالیت‌های داوطلبانه جمعیت هلال‌احمر به واسطه دوستانش آشنا می‌شود. همین آشنایی کافی بود تا او به عنوان نجاتگر داوطلب در جمعیت ماندگار شود. می‌گوید روزی که آن تصاویر منتشر شد، سرما تا مغز استخوان امدادگران نفوذ کرده بود، چراکه ساعت‌ها از حضورشان در ماموریت‌های مختلف می‌گذشت: «آن روز ما در پایگاه مجیدآباد هران بودیم که به درخواست شعبه شهرستان اهر برای کمک به نجاتگران پایگاه امدادونجات سامبران راهی این پایگاه شدیم. متاسفانه در پی بارش برف شدید و کولاک سخت تعداد حوادث این محور زیاد بود، به‌طوری‌که از ساعت 14 و 50 دقیقه تا ساعت 18 افزون بر 40 خودرو را رهاسازی و با توزیع غذای گرم، لباس و نوشیدنی داغ به سرنشین‌های آنها امدادرسانی کردیم.»
مردم رعایت نمی‌کنند
او با اظهار گلایه‌مندی از افزایش حوادث ناشی از بارش برف و بوران در منطقه خود علت این مهم را بی‌توجهی مسافران به هشدارهای هواشناسی می‌داند: «متاسفانه اغلب گرفتاران برف و بوران به خاطر انجام یک سفر غیرضروری به این مصیبت‌ها دچار می‌شوند. نه زنجیر چرخ همراه دارند، نه لباس گرم و غذا به اندازه کافی. شرایطی که هم سلامت خودشان را به خطر می‌اندازد، هم ماموریت نیروهای امدادی را افزایش می‌دهد.»
از سرمای شدید آن روز برایمان می‌گوید: «هوای منطقه در روزهای پایانی هفته گذشته به شدت سرد بود. از آنجا که متاسفانه امدادگران با حداقل امکانات در حال خدمت‌رسانی به مردم حادثه‌دیده هستند. در واقع اگر ما لباس، کفش و حتی طوفان‌بند در اختیار داشتیم، سرما تا این حد به وجود ما نمی‌نشست.»
تحمل سرما سخت بود
مجتبی جهانگیری هم مانند دو همکار دیگرش در آن روز سخت ماموریت حضور داشت و تصویرش در شبکه‌های مجازی گویای ازخودگذشتگی او در مسیر کمک به جان انسان‌هاست. جوان است و پر امید. از سال 90 فعالیت داوطلبانه خود در جمعیت هلال‌احمر را شروع کرده است: «آن روز که این تصاویر از ما منتشر شد، روز شیفت ما در پایگاه امداد جاده‌ای بود. در ماموریت نخست برای انتقال پیرزنی که سکته کرده بود، همراه دوستان راهی روستا شدیم. بعد از انجام این ماموریت خبر رسید دختربچه خردسالی با درد آپاندیسیت در روستا مانده و آمبولانس اورژانس نمی‌تواند به خاطر مسدودی راه به روستا برود. سریعا همراه با تیمی از امدادگران راهی روستا شدیم. برف زیادی در مسیر روستا بود. با کمک بچه‌ها مسیر را بازگشایی کردیم و خود را به روستا رساندیم. بعد از انتقال دختربچه به جاده اصلی و تحویل او به آمبولانس اورژانس سریعا به ماموریت دیگری اعزام شدیم.»
بیست خودرو در محور اهر به علت سرمای شدید متوقف شده بودند. بوران اجازه حرکت به خودروها را نمی‌داد. خیلی‌ها در جاده سر خورده بودند. دمای هوا منفی 15 درجه سانتی‌گراد بود. علاوه بر پایگاه امدادونجات خودمان از مجیدآباد و شهرستان اهر هم کمک رسید تا 10 امدادگر به یاری مردم بروند. خیلی از خودروها با تلاش امدادگران رهاسازی شدند. خیلی‌هایشان بعد از یک آذوقه گرم توانستند به راه‌شان ادامه دهند و عده‌ای هم که امکان ادامه مسیر به خاطر مشکلات فنی خودروهای یخ‌زده‌شان نداشتند، بعد از انتقال به پایگاه در محل گرمی اسکان یافتند.»
او می‌گوید درست است تنها تصویر ما سه نفر منتشر شد، اما آن روز همه پای بودند، از امدادگران جمعیت هلال‌احمر گرفته تا نیروهای راهداری و تحمل این سرما برای همه بسیار سخت بود.
افزایش ترددها در محورهای برف‌گیر
انجام عملیات‌های امدادونجات در محورهای سرد و برف‌گیر جان امدادگران را هم به خطر می‌اندازد. تصادف یک خودروی امدادی در کولاک و یخبندان گردنه‌های آذربایجان‌شرقی و همچنین تصادف نیروهای راهداری در حین عملیات که منجر به فوت یکی از افراد راهداری شد، تنها نمونه‌هایی از تشدید فشار روی ارگان‌های امدادی است. تنها در سه روز پایانی هفته گذشته، 565 نفر در عملیات‌های جاده‌ای امدادرسانی یا رهاسازی شدند. در کنار نبود جاده‌های استاندارد به خصوص در مناطق کوهستانی کشور، بی‌توجهی به هشدارهای هواشناسی برای لغو سفرهای غیرضروری، بار عملیات‌های متعدد و پیاپی را روی دوش امدادگران بیشتر کرده است. معاون امدادونجات جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی می‌گوید: «با وجود هشدارهای هواشناسی که از هفته گذشته اعلام شده بود، ترددهای جاده‌ای هیچ تغییری نسبت به روزهای عادی نداشته است.»
«سیدعلی سیدی» با اشاره به افزایش حوادث جاده‌ای با آغاز بارندگی‌ها می‌گوید حوادثی که اغلب تیم‌های عملیاتی این استان را درگیر خود کرده و بار زیادی روی دوش نیروهای امدادی گذاشته است: «بارش برف جاده‌ها را دچار یخ‌زدگی کرده. مسیرهای کوهستانی و گردنه‌ها مه‌آلود است و محدودیت دید رانندگان، خطرآفرین. در هفته‌های عادی هر پایگاه ما معمولا با یک عملیات جاده‌ای در روز روبه‌رو بود. اما در روزهای اخیر که بارش برف شدت یافته، ماموریت‌های جاده‌ای چهار برابر شده است.»
به گفته سیدی امدادگران که اغلب به صورت داوطلبانه در حال فعالیت در پایگاه‌ها هستند، در حوادث جان خود را کف دست‌شان می‌گذارند. به خصوص در یخبندان‌ها و کولاک، حاضر شدن سر صحنه حوادث جاده‌ای ریسک بالایی دارد. خودروها چندان در کنترل راننده نیستند و به راحتی حوادث زنجیره‌واری در جاده‌ها رخ می‌دهد و جان امدادگران را به خطر می‌اندازد.
