مصوبه ضدعدالت کمیسیون تلفیق درباره سربازی

آزاده سهرابی
دبیر گروه اجتماعی
روز گذشته کافی بود در صفحات مجازی یک سرک کوتاه بکشید. همه جا پر بود از واکنش‌های کاربران درخصوص جدیدترین مصوبه کمیسیون تلفیق درخصوص فروش خدمت سربازی. بیشترین مسأله‌ای که مورد انتقاد شهروندان قرار گرفت معطوف به قیمت‌های اعلام شده برای خرید خدمت سربازی بود. دو روز پیش سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ از موافقت این کمیسیون با خرید سربازی برای سربازان غایب خبر داد که به موجب این مصوبه، دارندگان مدرک تحصیلی کاردانی و کمتر از آن با پرداخت ۲۵۰ میلیون تومان، دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد با پرداخت مبلغ ۴۰۰ میلیون تومان و دارندگان مدرک پزشکی عمومی و دکترای تخصصی و بالاتر از آن در تمامی رشته‌ها با پرداخت مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان به حساب خزانه کل کشور قادر به خرید سربازی خود خواهند بود.
نگاه به رقم‌های 250 میلیونی و 400 میلیونی و 600 میلیونی کافی است تا گلایه «خرید سربازی هم برای قشر مرفه جامعه در دسترس شد» بر سر زبان‌ها بیفتد. کاربران فضای مجازی از نام‌های آشنا تا نام‌های مستعار واکنش‌هایی داشتند شبیه اینکه «به یک لیسانسه می‌گن ۴۰۰ میلیون بده ۲۱ ماه خدمت نکن! یعنی ماهی ۱۹ میلیون تومن. تو مرد باش ماهی ۵ میلیون بده بیان خدمت کنن. یا به قیمت بخر یا به قیمت بفروش!» یا «خرید #سربازی هم مال آقازاده‌هاست.» یا‌ «تبعیض از این بالاتر؟!#سربازی هم پولی شد» یا «حاضرم به‌جای یه بچه پولدار که دکترا گرفته برم #سربازی و اون ۶۰۰ میلیون رو بگیرم و بزنم به زخم زندگیم.» یا «صدها هزار مشمول غایب، بلاتکلیفی و محرومیت از حقوق و فرصت‌های شغلی و اجتماعی، عوارض روحی و روانی، بالا رفتن سن ازدواج و...مسائلی به این اهمیت با خرید و فروش حل می‌شود؟» یا «پدرت می‌تونه چند صد میلیون پول بده و سربازیت رو بخره من مجبورم برم #سربازى تا یه هزینه از روی دوش پدرم کم بشه. ما مثل هم نیستیم» همه اینها از یک تبعیض سخن می‌‌گویند.


با گذشت بیش از 24 ساعت ستاد کل نیروهای مسلح –حداقل تا زمان تنظیم این گزارش- موضع رسمی نگرفت اما یک منبع آگاه درباره این مصوبه به مهر گفت: موافقت کمیسیون تلفیق برای خرید سربازی کافی نیست چرا که موضوع خرید خدمت سربازی باید در صحن مجلس مطرح و رأی‌گیری شود که البته قبل از این ستاد کل نیروهای مسلح باید موافقت خود را اعلام کند. با تحلیل رفتارهای سال‌های اخیر ستاد کل نیروهای مسلح در زمینه سربازی به نظر می‌رسد در حال حاضر مسائل مهم‌تری مانند حقوق سربازان وجود دارد و مسائلی مانند خرید خدمت در اولویت نیست. البته اگر هم بنا به خرید خدمت باشد باید بر اساس یک قاعده منطقی این موضوع عنوان و قیمت‌گذاری شود؛ اینکه مبالغ میلیونی برای خرید خدمت مطرح شود نشان از نگاه سرمایه‌داری است.
وی بیان کرد: باید برای سرباز ایجاد انگیزه کرد تا مشمول ترغیب شود که به سربازی بیاید نه اینکه با مطرح کردن مسائلی مانند خرید خدمت انگیزه را از جوانان گرفت. فردی که دارای غیبت است و ۴۵ سال دارد طبیعی است که باید تعیین تکلیف شود اما اینکه بخواهیم با مطرح کردن موضوع خرید خدمت جوانان تازه‌نفس را برای رفتن به سربازی بی‌انگیزه کنیم کار درستی نیست. اصل این موضوع که رقم‌های میلیونی برای خرید خدمت مطرح شود عادلانه نیست، باید عدد و رقم به نحوه‌ای تعیین شود که اگر زمانی قرار بر خرید خدمت شد اغلب افراد غایب بتوانند خدمتشان را بخرند و قانون برای همه یکسان باشد.
مخالفت ستاد کل نیروهای مسلح با مصوبه
اما هنوز آن سوی دیگر موضوع طرح چنین بحثی از سوی نمایندگان کمیسیون تلفیق است که با خرید سربازی برای سربازان غایب موافقت کردند. خرید سربازی با رعایت اصل ۱۱۰ قانون اساسی و در راستای توجه به امر مقدس استحکام خانواده و فرزندآوری و تعیین تکلیف مشمولان غایب بیش از ۵ سال با اولویت افراد متأهل و بالاتر از ۳۵ سال سن که  انجام وظایف مقدس سربازی تحت تأثیر تحلیل قوای جسمانی برای آنها امکانپذیر نیست، امکانپذیر خواهد بود. بر این اساس افراد با پرداخت مبالغ مشخص شده، کارت معافیت از خدمت در زمان صلح را دریافت می‌کنند. حتی در این مصوبه اعلام شده که مشمولان متأهل به ازای هر فرزند از ۲۰ درصد تخفیف تا سقف حداکثر ۶۰ درصد برخوردار خواهند بود و افراد متأهل تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی از تخفیف ۵۰ درصدی برخوردار شدند که باز هم با یک جمع و تفریق ساده ارقام میلیونی از عهده این افرادی که مورد اشاره نظر کمیسیون تلفیق است برنمی‌آید. شهریار حیدری، نماینده مجلس به دنبال واکنش‌ها به این مصوبه به ایسنا درباره نظر ستاد کل نیروهای مسلح درباره خرید خدمت سربازی گفت: ستاد کل نیروهای مسلح نظرش را در کمیسیون تلفیق اعلام کرد مبنی بر اینکه مخالف است اما در نهایت موضوع خرید خدمت سربازی در کمیسیون تلفیق تصویب شد. ستاد کل از این جهت مخالف است که نیروهای مسلح به سرباز نیاز دارد و از طرفی این کار مشوقی برای خرید سربازی نباشد.
روز گذشته همچنین بار دیگر نشستی میان نمایندگان در کمیسیون تلفیق و مسئولان در ستاد کل نیروهای مسلح برگزار شد که باید دید به زودی چه نظری از سوی این ستاد به صورت رسمی اعلام می‌‌شود. اینها همه در حالی است که بحث خرید سربازی بعد از سه سال بار دیگر به بودجه باز می‌‌گردد، اما مصوبه کمیسیون تلفیق برای خرید خدمات سربازی چیزی حدود افزایش هزینه تا ۲۴۰۰ درصد نسبت به آخرین دوره فروش در بودجه ۱۳۹۷ است و باز هم اینها در حالی است که دولت در بودجه این پیشنهاد را نداشته است.
این مصوبه عین ناعدالتی است
اما مسأله اصلی چیزی است که در سطح جامعه با این مصوبه مطرح شد: رویکرد ضد عدالت در یک مصوبه مجلس!
مشخص است که باید اعداد و ارقام در ستاد کل نیروهای مسلح بررسی شود و مورد موافقت قرار بگیرد و در صحن مجلس شورای اسلامی رأی بیاورد و در نهایت هم شورای نگهبان آن را تصویب کند. روح الله ایزدخواه نماینده تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص این مصوبه گفت: این مصوبه بسیار اشتباه است چرا که می‌‌خواهد مسائل کشور را  با پولی شدن حل کند. این رویکردی است که از دوران سازندگی در کشور شروع شده. وقتی دانشگاه را نتوانستیم اداره کنیم به سمت پولی شدن پیش رفتیم. در حالی که قانون صراحتاً از آموزش رایگان سخن می‌‌گوید در بحث آموزش هم به سمت پولی شدن پیش رفتیم و در هیچ کدام از آنها به راه حل نرسیدیم. آیا با این همه مدرسه غیردولتی که زدیم بحث هدایت تحصیلی درست شد یا موفق‌تر شدیم؟
وی ادامه داد: این درست است که بحث سربازی اجباری باید از اساس تغییر کند و سربازی حرفه‌ای ایجاد شود اما یکدفعه عده‌‌ای می‌‌گویند می‌‌خواهیم مسأله را  با پولی کردن درست کنیم و این کاملاً ضد عدالت است. این عزیزان با اسم اصولگرایی و انقلابی بودن دارند این مصوبه‌ها را می‌‌دهند که باید یک تجدید نظری در بنیان‌های فکری خود بکنند چون مبنای پولی کردن هر چیز در کشور با هر هدفی یک تفکر وارداتی و لیبرالیستی است. تخلف ساختمانی را هم با پول می‌‌شود خرید، سلامت را می‌‌شود با پول جبران کرد و... اینها راهش نیست و کاملاً ضدعدالت است. ایزدخواه گفت: سربازی در همه دنیا مسأله‌ای است که حل شده. مسئولان سابق در نیروهای مسلح می‌‌گفتند ما 5 سرباز صفر را داشته باشیم کارآیی یک سرباز حرفه‌ای را ندارد. ما باید به سمت راه حل درست و گرفتن سرباز حرفه‌ای برویم نه این مسائلی که با عمر و آینده افراد بازی می‌‌‌کند. وی تأکید کرد با رویکردی که در این مجلس هست قطعاً این مصوبه در صحن مجلس رأی نخواهد آورد.