روزنامه آرمان ملی

فضای انتقاد راه ورود نخبگان به حل مشكلات

آرمان ملی-حمید شجاعی: زمانی که سید ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری رسید در همان ابتدای راه صحبت از انتصابات برمبنای شایسته سالاری و کارآمدی را به میان آورد که همه افراد در دولت بر ‌این مبنا انتخاب خواهند شد و حتی در این خصوص سامانه‌ای را هم معرفی کرد که مدیران بر اساس آن معرفی شده و پس از بررسی‌‌هایی مورد استفاده قرار گیرند. اما زمانی که دولت تشکیل شد این رویکرد دقیق اجرا نشد. چنانکه شعار فراجناحی بودن تا حدی کنار رفت و اصولگرایان همه شئون دولت را در اختیار گرفتند و در زمان انتخاب وزرا نیز با وجود تاکیدات کارشناسان به حساس بودن شرایط و لزوم انتخاب افراد با تجربه، شایسته و توانا برخی افرادی از سوی مجلس رای اعتماد گرفتند که هم اکنون در صف استیضاح مجلس قرار دارند و هر روز امضاهای استیضاح‌شان بیشتر می‌شود. نگاهی به وضع معیشتی جامعه نیز حکایت از این دارد که وزرای مربوطه نتوانستند آن‌طور که باید درست عمل کنند. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند برای برون رفت از این شرایط باید شاهد تغییراتی در دولت از جمله تغییرات مدیریتی و برنامه محوری بود تا بتوان از این شرایط عبور کرد. در این راستا برای بررسی راه‌های موفقیت دولت‌ها، عملکرد دولت سیزدهم و انتصاب و رویکرد مجلس«آرمان ملی» با حجت‌الاسلام رسول منتجب نیا فعال سیاسی اصلاح‌طلب و دبیرکل حزب جمهوریت ایران اسلامی به گفت‌وگو پرداخته است که متن آن را می‌خوانید.  عملکرد دولت‌های مختلف با ضعف و قوت‌هایی همراه بوده که دولت فعلی نیز از آن مستثنی نیست؛ اساسا رمز موفقیت دولت در امور مختلف را چه می‌دانید؟ تحلیل و دیدگاهی در رابطه با رمز موفقیت دولت‌ها و یا رمز شکست و ناکامی آنها دارم که در زمان دولت اصلاحات نیز موکدا به شخص آقای خاتمی توصیه‌هایی در این خصوص داشتم. در دوران آقای احمدی‌نژاد که کلا رابطه ما منقطع بود اما در دوران آقای روحانی بارها این پیشنهاد را مطرح کردم و اکنون در زمان آقای‌رئیسی هم به‌رغم اینکه کاندیدای جریان رقیب ما بود و خیلی دلبستگی نداشتیم اما از آنجا که مسئول اجرایی کشور است پیشنهادهایی را به اشکال مختلف مطرح کردم و آن اینکه مسئولان اجرایی اعم از ریاست جمهور، وزرا و ستاد ریاست جمهوری که در مرکز هستند اگر مبنا و معیار را شایسته سالاری قرار دهند و اگر افراد روی تخصص و سابقه کار انتخاب شده باشد نه بر مبنای رفاقت، باندبازی و فامیل بودن به فرض اینکه با معیار صحیح هم انتخاب شده باشند عقل و دانش و تجربه آنها محدود است و بار نظام و بار امور اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی فرهنگی بسیار سنگین است و مسئولان به تنهایی از عهده این بار سنگین بر نخواهند آمد. پیشنهاد من به دولت اصلاحات این بود که درست است مسئولان باید شخصا پاسخگوی مجلس و دولت باشند اما این بدان معنا نیست که نظر و فکر خودشان یا نظر دفتر و ستاد وزارت و تشکیلات خودشان را فقط مورد توجه قرار دهند و به آن بسنده کنند. بلکه اینها موظفند که تحقیق و بررسی کنند و دیدگاه‌های مختلف را ببینند و تضارب افکار صورت گیرد و بهترین را انتخاب کنند. در سال 76پس از انتخاب آقای خاتمی به ریاست جمهوری پیشنهادی که به وی دادم این بود که لازم است در ریاست جمهوری محلی را به صاحب نظرهای موافق، مخالف و رقیب اختصاص دهید که دائما بیایند و مسائل و نظرات خود را در زمینه مدیریت اجرایی بهتر بر کشور مطرح کنند و سپس گروهی نظرات را بشنوند و به شما ارائه کنند، چراکه شما و کادر دولت و وزرای شما محدودند. به یاد دارم که آقای خاتمی از این پیشنهاد استقبال کرد و گفت بسیار پیشنهاد خوبی است و من ان‌شاءا... این کار را انجام می‌دهم. من نیز گفتم که دستور دهید تا دیر نشده این کار انجام شود، چون وقتی وارد کار اجرایی شدید دیگر فرصت چنین کاری پیدا نخواهید کرد و نمی‌گذارند که شما فرصت پیدا کنید.   این پیشنهاد را در دوران 8ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم با آقای روحانی در میان گذاشتید؟ بله، این مساله را به آقای روحانی هم بارها گفتم. به یاد دارم در یکی از ضیافت‌هایی که آقای روحانی در ماه مبارک رمضان برای سیاسیون و علما و روحانیون داشت در آنجا در وقت خودم صحبت کردم و گفتم که شما انسان شریف و سابقه‌داری هستید و یاران و تیم اقتصادی شما تحصیلکرده هستند اما هیچکدام عقل کل و بی‌نیاز از نظر صاحب نظران نیستند. بیاید دست نیاز خود را به سوی طیف‌های مختلف دراز کنید تا نظرات مختلف جمع شود. قطعا و مسلما می‌توانید از بحران‌های مختلف نجات پیدا کنید و کشور را نجات دهید. اکنون نیز این مطلب را عرض می‌کنم که آقای رئیسی، وزرای محترم، ستاد اقتصادی ریاست جمهوری ما فرض را بر این می‌گذاریم که همه شما شایستگی، تجربه و تخصص مربوط را دارید که قاعدتا اینگونه نیست و بی‌نیاز از صاحب نظران نیستید. متاسفانه این میز مسئولیت به‌خصوص مسئولیت در آن رده انسان را مغرور می‌کند و تصور می‌کند همه علم اولین و آخرین و همه دانش‌ها و تخصص‌ها در مغز او و جمع دوستانش جمع شده و به دیگران نیاز ندارد. من خبر دارم که وقتی اگر کسی از مسئولی انتقاد می‌کرده به استهزاء می‌گرفتند و می‌گفتند که اینها خبر و اطلاع ندارند. بلاتشبیه ما در زمان بنی صدر زمانی به عملکرد وی به خصوص در مورد مسائل جنگ انتقاد می‌کردیم او در پاسخ می‌گفت که این آقایان تجربه و تخصص ندارند و این حرف‌ها را می‌زنند. اما ما می‌دیدیم که به دلیل سوء مدیریت بنی صدر و کبر و غرور او چه بلایی بر سر کشور می‌آمد. ما بالاخره محدود هستیم در حالی که در کشورمان صاحب نظر فراوان است و متاسفانه این رویه غلط در جامعه به‌خصوص در دولت‌ها به وجود آمده که وقتی می‌آیند، باید همه مسئولان را تعویض کرده و تغییر دهند. استانداری که سال‌های سال سابقه ‌دارد و شاید ده‌ها سال تجربه استانداری دارد باید خانه نشین شود؟ از وزیر؛ معاون وزیر و... کسانی را سراغ دارم که سوابق اجرایی موفق دارند اما استفاده‌ای از آنها نمی‌شود. از یکی از وزرای سابق پرسیدم چه می‌کنید و از بازنشستگی خود خبر داد و گفت هنوز کاری پیدا نکردم که ادامه وقت را صرف آنجا کنم. این رویه غلط، خسارت‌بار و ضربه به ملت است و هر کس که به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شود باید نیروها هماهنگ با او باشند اما نه به این معنا که همه نیروها را جارو کرده و بیرون بریزد و افراد جدیدی را از طیف خود جایگزین کند. به هر حال ما مامور نیستیم که بدانیم افراد من را قبول دارند یا ندارند، فقط هماهنگی لازم است که رئیس جمهور یا وزیر افراد مجربی را به کار گیرد و بگوید که من فقط از شما کار درست می‌خواهم و هر کسی که دارای هر خط فکری است اگر صادقانه کار کرد با او کار می‌کنیم. خودم با اینکه مسئولیت‌های اجرایی در این حد نداشتم ولی مسئولیت‌هایی که از طرف حضرت امام(ره) یا مجلس بر عهده‌ام بوده تجربه کردم افرادی که صدو هشتاد درجه از نظر خط سیاسی نقطه مقابل من بودند سال‌های سال با من کار کردند. یکی از آقایان مرد شریفی بود که صد در صد نقطه مقابل من قرار داشت اما جانشین من بود. او اصولگرای محکم و متعصب و بنده هم اصلاح‌طلب و عضو مجمع روحانیون مبارز. اما ضرر نکردم ، چرا که قرار بود فراتر از مسائل جناحی کار کنیم و برای مردم خدمت کنیم. لذا می‌شود این سرمایه‌های بی‌بدیل و بی‌نظیری که در جامعه ما است، سرمایه‌های انسانی، اساتید بزرگ و نیروهای مجرب که سال‌‌های سال کار کردند به کار بگیریم و استفاده کنیم.  بحث انتصاب و گردش نخبگان در دولت آقای رئیسی را چگونه می‌بینید؟ اکنون در مطبوعات، رسانه‌ها و فضای مجازی می‌بینید که اقتصاددان‌ها نقطه‌نظرهایی دارند و انتقاد‌های شدیدی دارند و بسیاری اعلام خطر می‌کنند و می‌گویند این راهی که دولت در پیش گرفته بیراه است و کشور را به بحران منتهی می‌کند اینها هشداری است که نباید همه را حمل بر غرض ورزی و مسائل دیگر کنیم. فکر می‌کنم که اگر دولت واقعا منطقی و واقع بینانه فکر کند و بتواند هم از نیروهای مجرب استفاده کنند و شرط کنند که مسائل جناحی را مطرح نکنند همین مساله باعث خواهد شد که 90 درصد افراد حاضر شوند که با دولت همکاری کنند. از طرفی دولت باید از صاحب‌نظرها و نخبگان دعوت و استفاده کنند. چرا دولت یک فضایی را باز نمی‌کند که همه اندیشمندان حرف بزنند و انتقاد کنند. البته نمی‌خواهد شما بنشینید که آنها چاپلوسی کنند و تملق بگویند بلکه تریبونی در نظر بگیرید و هفته‌ای یک بار اقتصاددان‌ها و صاحبان نظر از جناح‌های مختلف دعوت شوند و در مورد مسائل و مشکلات اقتصادی جامعه بحث و گفت وگو صورت گیرد و راهکارهایی برای خروج از این شرایط مطرح شود. البته به طور تشریفاتی و صوری می‌بینیم که چند نفر از همفکران خود را دعوت می‌کنند و در رسانه‌ها می‌گویند که اینها صاحب نظر هستند. در حالی که ما ندیدیم آنهایی که صاحب تز و نظریه هستند در این مجامع و محافل باشند. بالاخره فکر می‌کنم تنها راه‌حل این قضیه استفاده از نخبگان، خبرگان و صاحب نظرها و به کار گیری نیروهای مجرب به معنای واقعی فراجناحی است.   شعار آقای رئیسی در حین انتخابات و حتی پس از روی کار آمدن تشکیل دولت فراجناحی و انتخاب افراد بر مبنای کارآمدی و شایسته سالاری بود چه میزان این مساله محقق شد؟ شوخی نداریم آقای رئیسی در شعارهای خود گفت که می‌خواهد فراجناحی و فراحزبی کار کند ولی اکنون صددرصد جناحی و حزبی عمل کرده است. حتما لازم نیست که نیروها را از یک حزب خاص برگزیند بلکه تمام افرادی که آوردند از یک جریان و جناح خاص هستند. حال اینکه ممکن است چند نفر با شرط و شروط و بررسی‌هایی که مشخص شده تعلق جناحی نداشتند انتخاب شده باشند اما اینکه فراجناحی عمل کردند امری غیر واقع است که نباید شعار آن داده شود که مردم می‌خندند. حداقل پس از انتخاب وزرا و استانداران نخبگان و افراد توانا و فراجناحی را به عنوان مشاور و دستیار به کار بگیرند و از صاحب نظران استفاده کنند. دولت باید مشتاقانه به این امر مبادرت ورزد. خود رئیس‌جمهور و دولت باید پیشقدم باشد که هر کسی اعتراض و انتقاد دارد در فلان روز و در فلان تریبون حاضر شود و آزادی بیان و پس از بیان او نیز تامین شود. آقای محسنی اژه‌ای هم این تضمین را بدهند که هر کسی ولو انتقادات تند هم انجام داد مورد تعقیب قرار نگیرد و بگویند که هیچ‌کس تعقیب نمی‌شود و خواهید دید که راه‌های بسیار روشنی پیش روی دولت باز می‌شود و مردم از این حالت سر در گمی و نارضایتی خارج می‌شوند. چند روز پیش که برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا در صف قرار داشتم شاهد بودم که اکثریت مردم از اقشار مختلف و با پوشش‌ها و دیدگاه‌های مختلف از وضعیت جامعه، شرایط و عملکرد مسئولان و دولت ناراضی بودند و انتقاد می‌کردند.   برخی معتقدند که انتخاب گزینه‌‌های رئیس‌جمهور برای مناصب مختلف در دولت بر پایه نگرش خود وی مبنی بر کارآمدی و شایسته سالاری بوده و عده‌ای نیز می‌گویند که شایسته سالاری و کارآمدی صرفا یک شعار انتخاباتی بیش نبود؛ تحلیل شما از این دو رویکرد و نوع نگاه دولت به این مساله چگونه است؟ اینکه شعار انتخاباتی و برای جذب آرا بوده شکی نیست اما اینکه آقای رئیسی در انتخاب افراد چگونه عمل کرده بحث دیگری است. درست است که رئیس‌جمهور از جناح‌های تابلودار کمتر استفاده کرده اما امروز کدام یک از آنهایی که در دولت مسئولیت دارند از جناح مقابل آقای رئیسی هستند؟ حداقل یکی دو نفر را معرفی کنند و بگویند که این نفرات را از جریان مقابل انتخاب کردیم که اصلاح‌طلبند اما تابلودار نیستند یا از دولت گذشته هستند. در حالی که حتی بالاتر از این در مصاحبه‌ها می‌گویند از کسانی که مسئول وضع موجود هستند استفاده نشود و به استانداران و وزرا دستور می‌دهند که این اتفاق رخ دهد. به عبارت ساده‌تر کسانی که در دولت روحانی هشت سال بودند مجرمند و نباید از آنها استفاده شود. لذا استفاده از لفظ فراجناحی بودن و انتخاب افراد بر اساس معیارهای شایسته سالاری و کارآمدی است بیشتر به شوخی شبیه است. جالب اینکه برخی از افراد برگزیده شده در دولت علاوه بر اینکه فراجناحی نیستند اصلا تخصص و تجربه کار اجرایی ندارند. آخر وزیر شدن که اینگونه نیست که کسی از دانشگاه بیاید و وزیر شود و سرنوشت یک کشور را در اختیار او بگذارند. قدیم این‌طور بود که وقتی گفته می‌شد فلان کس را برای فرمانداری انتخاب کنید می‌گفتند این شخص اول باید دهیار و بخشدار باشد تا بعد به فرمانداری یا استانداری برسد. اما یک مرتبه کسی که یک روز سابقه اجرایی ندارد وزیر شده است. حال نمایندگان مجلس نیز از مجموعه خودشان هستند و به آنها رای دادند و معلوم است ته قضیه چه چیزی در می‌آید. وقتی افراد بی‌سابقه وارد یک وزارتخانه و ارگانی شدند، چون نمی‌دانند که چه کنند افراد فرصت ‌طلب بر آنها مسلط شده و آنها را مدیریت می‌کنند مطمئنم خیلی از این افرادی که به کار گرفته شدند چون صفر کیلومتر هستند و سابقه ندارند کار در دست فرصت طلب‌های سابقه‌داری است که از قبل بودند. آنها اطلاعاتی تهیه می‌کنند و بله قربان می‌گویند و این افراد نیز چه بسا در قبال تملق و چاپلوسی آنها وسوسه شوند و به آنها اعتماد کنند و لذا مدیریت به دست فرصت‌طلبان می‌افتد. اما اگر افراد خبره و با تجربه باسابقه و متخصص باشند فریب فرصت‌طلبان را نمی‌خورند. دولت آقای رئیسی کاملا جناحی است که بسیاری از آنها از یک دانشگاه هستند و رفاقت و بند بازی در این دولت زیاد است.   نوع رویکرد و عملکرد مجلس را پس از یک سال و اندی چطور می‌بینید؟ سمت و سوی نمایندگان مشخص است و طبیعی است که همه از یک جناح خاص و رویکرد خاصی هستند و از بیرون هم آنها را راهنمایی می‌کنند و مجلس به این شکل اداره می‌شود. مجلس به این شکل نیست که نماینده‌ای بر اساس وظیفه شرعی و ملی خود فکر نکند. در دوره‌هایی که بودیم نیروها از جناح‌هایی مختلف بودند اما در رای دادن آزادی کامل داشتند و می‌گفتند وقتی می‌خواهیم رای دهیم احساس می‌کنیم که شرعا مسئول هستیم و نمی‌توانیم بالاخره صرف نظر جناح یا فراکسیون را اعمال کنیم اما اکنون اینگونه نیست. ضمن اینکه اکنون بسیاری از نمایندگان نیز شایستگی لازم را ندارند و می‌بینید که تا کنون چه اشتباهاتی را مرتکب شدند و خانه ملت صدمه دیده است. من متاسف هستم که در ایام دهه فجر این را بگویم که اینگونه تنگ نظری در مورد انتخاب نمایندگان مجلس، تایید صلاحیت‌ها برای مجلس و ریاست جمهوری و انتخاب وزرا باعث شده که اعتماد جامعه و مردم به برخی نهادهای حاکمیتی کاهش یافته، کمرنگ شود و نارضایتی و عصبانیت مردم بیشتر شود. اگر به داد مردم نرسند بعید نیست که به عصیان کشیده شود. البته امیدواریم حرکتی که آقای‌محسنی اژه‌ای در قوه قضائیه شروع کرده بتواند ادامه دهد. کارهای مثبتی انجام داده که امیدوارم دستگاه قضائی همین رویه مطلوب را ادامه دهد و فراجناحی عمل کند.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
ناکامی گناه مبهم فرشته! (خراسان)ارشادِ گشت ارشاد (اعتماد) اسرائیل دوباره تحقیر شد (تجارت) حباب «ریزپرنده- غول‌رسانه» ترکید! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
حذف كنكور؟- از پس ِمافـيا بر نمی‌آييد در سوگ مرجع مردمی و درد آشنا فقط ما خوبيم! «وعده‌هاي بزرگ» نتيجه نمي‌دهد، به قانون عمل کنید فضای انتقاد راه ورود نخبگان به حل مشكلات آقای وزیر! لطفا به فروشگاه سری بزنید قرنطينه فـوري لازم است تا... شکایت شجاعی ابتکار و مولاوردی از رئیس صداوسیما فقیه سنت‌خواه رویکرد ترکیه نسبت به بحران اوکراین ایران بر سر دو راهی انتخاب سخنی با ریاست قوه درباره تجویز اعاده دادرسی حرف حساب تجمعات صنفی چیست؟