پيام تهران به واشنگتن درباره لغو تحريم‌ها نه معافيت

آرمان ملی: نگاهی به تحولات پیرامون برجام و روند مذاکرات وین نشان می‌دهد که کم‌کم می‌توان منتظر بلند شدن دود سفید از محل مذاکرات بود و برجام را احیا شده دانست. گفت‌وگوهای تلفنی سران کشورهای عضو با یکدیگر، اعلام مواضع امیدوار کننده از سوی همه طرف‌ها و پیشرفت روند مذاکرات نیز موید این گفته است. اما نکته مهم‌تر اینجاست که طرفین به مرحله مهم‌تر تصمیمات رسیده‌اند و در این راستا آمریکایی‌ها با برداشتن معافیت‌های تحریم‌نشان داده‌اند که ادعای برداشتن تحریم‌ها و بازگشت به برجام صرفا در سخن نبوده و این حرکت در میانه مذاکرات نشان دهنده تعهد عملی آنهاست. با این حال باید دید اصل توافق در وین چه زمانی بین طرفین اعلام خواهد شد.     برداشتن معافیت‌های تحریمی مذاکرات ویـــن به جهــت بازگشت تیم‌های مذاکره کننده به پایتخت‌ها برای اتخاذ تصمیمات سخت سیاسی چندی به تعویق افتاده و بیش از یک هفته است که طرفین برجام در پایتخت‌های متبوع خود درصدد رایزنی و هماهنگی مواضع هستند تا با دستی پر به هتل کوبورگ وین جهت ادامه مذاکرات بازگردند. این در حالی است که طی روزهای گذشته اتحادیه اروپا بیانیه‌ای صادر و در آن از ادامه مذاکرات در آینده‌ای نزدیک خبر داده است. با این حال گرچه مذاکرات در وین فعلا متوقف شده اما طی روزهای گذشته رایزنی‌ها و گفت‌وگو‌ها به صورت دورادور میان سران کشورها، وزرای خارجه و همچنین سرتیم‌های مذاکره کننده در جریان بوده است. چنانکه طی روزهای اخیر شاهد گفت‌وگوی برجامی رئیس‌جمهور کشورمان با امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه بودیم. در این راستا با وجود اینکه شرایط به همین‌گونه در حالت عادی پیش می‌رفت بامداد شنبه خبری در خروجی رسانه‌های خارجی و داخلی قرار گرفت در نوع خود بسیار مهم و تاثیر‌گذار بود و توانست مذاکرات و حتی طرفین مذاکره کننده را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. خبر این بود که دولت بایدن روز جمعه برخی از معافیت‌های تحریمی ایران را که در زمان ترامپ لغو شده بود، بازگرداند. در این خصوص یک مقام وزارت خارجه آمریکا گفت که این اقدام برای تسهیل در روند مذاکرات وین است و به معنی بازگشت به برجام نیست. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز روز جمعه چندین معافیت از تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران را امضا کرد. معافیت‌های جدید به کشورها و شرکت‌های خارجی اجازه می‌دهد تا در پروژه‌های غیرنظامی نیروگاه هسته‌ای بوشهر، آب‌سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران کار کنند. این در حالی است که دونالد ترامپ در مه ۲۰۲۰ به این معافیت‌ها به‌عنوان بخشی از برنامه «فشار حداکثری» خود علیه ایران پایان داده بود. وزارت خارجه آمریکا روز جمعه «تهدید به تحریم» علیه کشورها و شرکت‌های خارجی از جمله روسیه، چین و کشورهای اروپایی را که با بخش غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران همکاری می‌کردند، لغو کرد. وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد: معافیت از این فعالیت‌ها برای تسهیل گفت‌وگوها طراحی شده است که برای رسیدن به توافق در بازگشت متقابل به برجام کمک می‌کند و زمینه را برای بازگشت ایران به اجرای تعهداتش فراهم خواهد کرد. گفته می‌شود وزارت خارجه آمریکا این اقدام را به کنگره نیز اطلاع داده است. از طرفی شاید این اتفاق را بتوان گام مثبتی از سوی آمریکایی‌ها در جهت رسیدن به توافق در نظر گرفت اما نباید فراموش کرد که مطالبه ایران فقط برداشتن همه تحریم‌ها است که تنها در این صورت می‌توان به نیل به یک توافق خوب امیدوار بود.     توافقاتی در وین حاصل شده  وزیر خارجه کشورمان ظهر روز شنبه در حاشیه مراسم تجدید بیت با آرمان‌های بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی به مناسبت فرا رسیدن ایام دهه فجر و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با اقدام اخیر آمریکا در ارتباط با تمدید برخی از معافیت‌های هسته‌ای اظهار کرد: ما به طرف‌های آمریکایی به واسطه برخی از افرادی که این روزها پیام‌هایی را منتقل می‌کنند اعلام کرده‌ایم که آنها باید حسن نیت خود را در عمل نشان دهند. حسن نیت در عمل یعنی اینکه بر روی زمین اتفاق ملموسی رخ دهد. حسین امیرعبداللهیان گفت: لغو برخی از تحریم‌ها به معنای واقعی خود می‌تواند ترجمان حسن نیت‌شان باشد. آمریکایی‌ها از این موضوع صحبت می‌کنند ولی باید دانست آنچه که بر روی کاغذ رخ می‌دهد خوب است اما کافی نیست. وزیر خارجه کشورمان همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا به تازگی اعلام کرده که ما نمی‌توانیم این تضمین را بدهیم که در صورت رسیدن به توافق دولت بعدی آمریکا توافق حاصل شده و برجام را اجرا کند، اظهار کرد: در بحث مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها یکی از موضوعات اصلی گرفتن تضمین‌های لازم به ویژه از طرف‌های غربی برای اجرای تعهداتشان است لذا آنچه که ایران در خصوص تضمین‌ها دنبال می‌کند در این راستا است. ما به دنبال اخذ تضمین در حوزه‌های سیاسی، حقوقی و اقتصادی هستیم و این موضوع را مطالبه می‌کنیم. در برخی از بخش‌ها توافقاتی حاصل شده است و تیم مذاکره کننده ما با جدیت اخذ تضمین‌های ملموس از طرف‌های غربی برای اجرای تعهداتشان را در جریان مذاکرات وین دنبال می‌کند.     استقبال روسیه  نماینده روسیـــه در ســــازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش از بازگردانی معافیت‌های تحریم‌های هسته‌ای ایران استقبال کرده و آن را اقـــدامی در مســیر درســــت تلقی کرد. میخائیل اولیانوف در واکنش به معافیت‌های اخیری که دولت آمریکا برای برخی از تحریم‌های ایران صادر کرده است، در صفحه توییترش نوشت: تصمیم آمریکا برای بازگردانی معافیت‌های «هسته‌ای» اقدامی در مسیر درست است. این کار به احیای برجام و بازگشت دوجانبه آمریکا و ایران به پایبندی به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ سرعت می‌بخشد. اولیانوف افزود: همچنین می‌توان این اقدام را نشانگر این دانست که مذاکرات وین وارد مرحله‌ نهایی شده است.    بخشی از تحریم‌ها باقی می‌ماند نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران اظهار داشت: بازگشت به توافق هسته‌ای هنوز ارزشش را دارد اما آنچه ما صراحتا به ایران گفته‌ایم این است که فرصت زیادی نداریم و باتوجه به سرعت پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران تنها چند هفته برای بازگشت به توافق زمان داریم یا اینکه ما متاسفانه راه‌های دیگر را باید بررسی کنیم. رابرت مالی گفت: در حال حاضر موضع ما و متحدان اروپایی‌مان این است که بهترین مسیر پیش رو، بازگشت به برجام است، به شرط آنکه ایران آمادگی بازگشت به اجرای کامل تعهداتش را داشته باشد. رئیس هیات مذاکره کننده آمریکا در وین بیان کرد: کارزار فشار حداکثری نشان داد که تاثیری عکس دارد و باعث توسعه ظرفیت هسته‌ای این کشور می‌شود. در صورتی که ایران به تعهدات خود بازگردد ما نیز آماده‌ایم تا سهم خود را انجام دهیم و تحریم‌های ناسازگار با برجام را، یعنی تحریم‌هایی که توسط رئیس‌جمهور ترامپ وضع شد، لغو کنیم. وی ادامه داد: پنجره دیپلماسی باز است. ما این پنجره را باز نگه می‌داریم و از ابزارهای خود استفاده می‌کنیم که اطمینان یابیم ایران به سمت دستیابی به بمب حرکت نمی‌کند. این سیاست ما در همکاری با متحدانمان است تا به این هدف دست یابیم. مالی تصریح کرد: اگر رئیس‌جمهور قصد عمل کردن به حرف خود را نداشت چرا باید وارد مذاکرات می‌شد. اکنون بیایید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به توافق هسته‌ای بازگردیم که می‌تواند برای هر دو کشور، هم ایالات متحده و هم ایران منافعی به همراه داشته باشد. سپس ایالات متحده بر اساس این توافق برای رسیدن به درک و تفاهم بیشتر که از حمایت بیشتری از سوی هر دو حزب و همچنین حمایت بیشتر در منطقه خاورمیانه برخوردار است، تلاش خواهد کرد. وی تصریح کرد: ما بخشی از تحریم‌ها را علیه ایران حفظ می‌کنیم که ارتباطی با موضوع برنامه هسته‌ای ایران ندارد اما بخش اعظم تحریم‌ها برداشته خواهد شد. ایران نیز برای رسیدگی به سایر موضوعات خارج از برجام باید منافعی داشته باشد. آنها خواستار رفع تمام تحریم‌ها بودند اما ما گفتیم برخی از تحریم‌هایی که دونالد ترامپ وضع کرد به دلیل رفتارهای دیگر تهران بوده است و ارتباطی با برنامه هسته‌ای این کشور و برجام نداشت.