روزنامه شرق
1400/11/21
حکمرانی از نگاه علی لاریجانی
حکمرانی از نگاه علی لاریجانی ایسنا: عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به شروط انتخاب فرد صالح برای حکومت از نظر ابن‌سینا گفت: اولین ویژگی، استقلال سیاسی فردی است که انتخاب میشود، دوم عقل اصیل است، سوم اخلاق شریف است و چهارم تسلط به شریعت.علی لاریجانی در ارتباط مجازی با «همایش بین‌المللی انسان‌شناسی در حکمت ابن‌سینا» در سخنانی با موضوع «حکمرانی مطلوب» اظهار کرد: برای پاسخ‌دادن به این پرسش که چرا ابن‌سینا که نظراتی درباره سیاست داشته است، کتابی مستقل درباره سیاست ندارد، باید به متن شرایطی که او در آن زیست کرد، رجوع کنیم. در آن زمان شرایطی بود که ایران بزرگ تحت سیطره خلافت بغداد بود و شرایط خاصی از نظر سیاسی بر آن حاکم بود.
وی یادآور شد: از نظر فرهنگی و علمی، آن‌طوری که مرحوم سعید نفیسی به‌خوبی بیان کرده‌اند، در ایران تأملات علمی و کاوش‌های فرهنگی زیاد بود. برخی هم معتقدند به دلیل مبارزه منفی که با دستگاه خلافت می‌خواستند داشته باشند، به آرای یونانیان و سایر اقوام می‌پرداختند.
لاریجانی افزود: از نظر اقتصادی هم چون ایران گذرگاه شرق و غرب محسوب می‌شد، به‌طور‌کلی ثروت ملی در سطح مطلوبی بود اما از نظر سیاسی در وضع آشفته‌ای قرار داشت؛ چون حکومت مرکزی بغداد ضعیف شده بود و در ایران هر بخش دست یک حکومت محلی بود و سفلگانی بودند که دیکتاتوری را ایجاد کرده بودند و قوانینی حاکم نبود و نسبت به مردم شدت عمل داشتند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه در آن شرایط ابن‌سینا که در دربار سامانیان طبابت می‌کرد، با فروپاشی این حکومت مجبور بود به حکومت‌های محلی دیگر پناهنده شود، یادآور شد: محمود غزنوی دستور داده بود ابن‌سینا را دستگیر کنند و به نزد او بیاورند. بنابراین او از نزدیک شرایط این حکومت‌ها را که بی‌قانونی و شدت عمل نسبت به مردم بود، دیده بود. در چنین شرایطی، اگر این فیلسوف کتابی درباره سیاست می‌نوشت، به همان سرنوشت دیگران دچار می‌شد.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد ابن‌سینا نظرات سیاسی خود را در ذیل مواردی که خیلی هم به آن مربوط نبود، استتار کرد و بنابراین معقول است که او کتابی در این باب در چنین شرایطی ننویسد.
لاریجانی با اشاره به آرا و نظرات سیاسی ابن‌سینا اظهار کرد: به نظر می‌رسد او هم مثل ارسطو و فارابی، فیلسوف سعادت‌گرایی و کمال‌گرایی است و جامعه هم باید در طول گرایش فطری انسان به سعادت مؤید آن باشد. ایشان انسان را مثل ارسطو مدنی‌الطبع می‌دانند و دیگر اینکه تعاون و نیاز افراد جامعه به یکدیگر نیاز شده که افراد به جامعه روی آورند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با طرح این پرسش که مشروعیت حکومت از نظر ابن‌سینا چیست؟ تصریح کرد: اولین خصوصیت برای مشروعیت حکومت از نظر ایشان، قانون است. اگر حکومتی قانون نداشته باشد از جرگه محاسبات ابن‌سینا برای حکومت مطلوب خارج است. ممکن است در جامعه‌ای دیکتاتوری باشد اما قانون هم وجود داشته باشد که قانونش عادلانه نباشد؛ در این حالت ابن‌سینا معتقد است قانون‌گذاری اصلی با خداوند است و هیچ‌کس شایسته فرمانروایی بر مردم جز خداوند نیست و از این منظر، حکومت‌های دیکتاتوری هم از عرصه حکومت‌های مطلوب ابن‌سینا خارج می‌شوند. لاریجانی تصریح کرد: ابن‌سینا می‌گوید کلیات با قوانینی است که در شرع است و حتی ایشان این عبارت را دارند که اگر همه قوانین یک جامعه بر اساس این قوانین ثابت پایه‌گذاری شده باشد، خطر تباهی ملت را دارد؛ چون ما در زندگی متعارف با امور متغیر مواجه هستیم، پس امتداد این قانون‌گذاری شرعی را باید حکومت انجام دهد. به این شکل که یک هیئتی از صاحب‌نظران و نخبگان هستند که کارشان این است که برای جامعه قانون‌گذاری کنند، آن‌هم در امتداد کلیات شریعت.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: اما عرصه قانون‌گذاری برای این افراد بسیار وسیع است؛ یعنی اکثر معاملات، شرایط اداره کشور، وضعیت مرزها و شرایط سیاسی، همه اینها با قانون‌گذاری هیئت نخبگان جامعه است. همچنین ویژگی دیگر در این زمینه، عقلانیت در قانون‌گذاری است؛ یعنی اگر حکومت مشروع باشد، قانون‌گذاری هم باید عقلانی باشد.
وی افزود: این امر دو نماد دارد؛ یکی آن هیئتی که قانون‌گذاری می‌کند باید از عقلا باشند و دوم اینکه مبنای قانون‌گذاری اینها باید مسائل عقلانی باشد. حتی ایشان می‌گوید اگر جامعه‌ای مدینه فاضله نباشد، یعنی با شرعیات کاری نداشته باشد اما قانون‌گذاری و اداره جامعه بر اساس عقلانیت باشد، این جامعه دوام دارد و پایدار است.
سایر اخبار این روزنامه
تبصره بورل به وعده اولیانوف
لایحه «مرحله آخر»
توافق با در‌نظر‌گرفتن الزامات قانونی خواهد بود
«مثلث وایمار» علیه مسکو
حکمرانی از نگاه علی لاریجانی
کدام گروه‌های عربی با انقلاب‌اسلامی همراهی کردند
جلیلی در عزلت
گلایه امیرعبداللهیان از تیم جلیلی تکذیب شد
سرمربی بعدی تیم ملی ایران کیست؟
ابطال دستور وزیر از سوی دیوان عدالت اداری درباره نظام مهندسی
افراد یا سیاست‌ها
ضرورت مدیریت واحد منابع طبیعی و محیط زیست
بيژن و منيژه (۱۰)
دو سالگی یک زندگی جدید
