«د» مثل داوطلب؛ مثل درس
عدم دسترسی به گوشی‌هوشمند و اینترنت و امکانات اولیه‌ای از این دست در مناطق محروم و کم‌برخوردار، تحصیل دانش‌آموزان را به معضلی بزرگ تبدیل کرده است. در دو سالی که از شیوع کرونا می‌گذرد، اضطراب دانش‌آموزان در این مناطق برای دور ماندن از فضای تحصیلی و آموزشی چندبرابر شده است.
جوانان کردستان حالا که امکان خرید تبلت و گوشی‌موبایل و تهیه اینترنت برای همه بچه‌های مناطق محروم این استان را ندارند، تصمیم گرفته‌اند تا از مهارت و زمان خود برای کمک به تحصیل دانش‌آموزان استفاده کنند. طرح «سپهر دانش»، شکل‌وشمایل چکش‌کاری شده این ایده است که در ماه‌های گذشته دانشجویان عضو هلال‌احمر سنندج را به محلات حاشیه‌ای این شهر می‌کشاند.
«بابک قنبری» معاون جوانان جمعیت هلال‌احمر استان کردستان می‌گوید: «می‌دانیم که از ابتدای شیوع کرونا و مجازی‌شدن کلاس‌های درس، بسیاری از دانش‌آموزان در مناطق‌محروم با مشکل روبه‌رو شدند.
از همان زمان به کمک خیران به تامین تبلت و گوشی همراه برای دانش‌آموزان پرداختیم. ولی می‌دیدیم که تامین این وسایل و امکانات برای همه دانش‌آموزان محروم کاری نشدنی است. این شد که طی فراخوانی از دانشجویان عضو جوانان سنندج دعوت کردیم که برای برگزاری کلاس‌های درس تقویتی در پایه‌های مختلف مشارکت کنند.»
با هماهنگی آموزش‌وپرورش و استانداری و تعدادی از سرای محلات در محله‌های کم‌برخوردار و حاشیه‌ای سنندج، کلاس‌های تقویتی برای دانش‌آموزان شروع شد. 4 محله حاشیه‌ای در سنندج از جمله نایی‌سر به‌عنوان پایلوت انتخاب شدند.
به گفته معاون جوانان هلال‌احمر کردستان، تاکنون حدود 100 نفر از دانشجویان سنندجی برای اجرای این طرح داوطلب شده‌اند. قنبری می‌گوید: «اساس همه فعالیت‌های هلال‌احمر در حوزه‌های مختلف، 7 اصل از اصول هلال‌احمر است. خدمات بشردوستانه و کار داوطلبانه از اصول مهم این طرح به‌شمار می‌رود.»
تحصیل در مناطق محروم
جوانان داوطلب طرح سپهر دانش فعالیت خود را از آبان به‌صورت پراکنده و جسته‌وگریخته آغاز کردند تااینکه از یک‌ماه پیش به‌صورت رسمی این طرح به تحصیل دانش‌آموزان حاشیه سنندج سروسامان داد. جوانان سنندج امیدوارند بتوانند این طرح را در سراسر کشور اجرایی کنند تا رسیدن به رویای عدالت تحصیلی امکان‌پذیرتر به‌نظر برسد.
«الهام ابراهیمی»، سرتیم طرح سپهر دانش در شهر سنندج و عضو کانون دانشجویی کردستان می‌گوید: «با تعطیلی کلاس‌های حضوری در دانشگاه‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی توسط اعضای کانون دانشجویی انجام شد. یکی از این طرح‌ها، کمک به تحصیل دانش‌آموزان در مناطق محروم بود که در حال‌حاضر در حاشیه سنندج در حال انجام است. در این کلاس‌های تقویتی از دانش‌آموزان اول ابتدایی تا کنکوری‌ها شرکت می‌کنند.»
روزهای شروع این طرح، فکرش را هم نمی‌کردند که کلاس‌ها با چنین استقبالی روبه‌رو شود. ابراهیمی می‌گوید: «شرایط اجتماعی و اقتصادی در برخی مناطق حاشیه‌ای کردستان بسیار وخیم است.
والدین عمدتا سواد ندارند، برخی دچار سوءمصرف موادمخدر هستند یا زوجین از هم جدا شده و کودکان حامی محکمی ندارند. خیلی از این افراد یا گوشی‌هوشمند ندارند یا بلد نیستند که چگونه باید از برنامه‌های آموزش‌مجازی استفاده کنند. به‌همین‌دلیل به جرأت می‌توان گفت که تمام دانش‌آموزان در این محله‌ها به کمک تحصیلی نیاز دارند.»
اضطراب دانش‌آموزان
کلاس‌هایی که نهایتا با 13 نفر ظرفیت در هر سرای محله تشکیل می‌شود، بخش زیادی از ترس‌واضطراب دانش‌آموزان را برای آموزش‌مجازی کم کرده است. از درس ریاضی‌وعلوم گرفته تا زبان انگلیسی، فیزیک و … توسط دانشجویان عضو جوانان هلال‌احمر تدریس می‌شود.
سرتیم طرح سپهر دانش می‌گوید: «بچه‌های کلاس دومی داشتیم که حتی نمی‌توانستند شماره صفحه‌ای که قرار است درس بدهیم را بخوانند. آموزش‌مجازی برای پایه‌های اول و دوم بسیار سخت بود.
چه برسد به اینکه هیچ‌کسی در خانه نباشد که به آنها در خواندن درس‌ونوشتن و درک‌مفاهیم کمک کند؛ حتی یک‌قدم از این موضوع عقب‌تر؛ گوشی هوشمندی ندارند که بخواهند به کمک آن از کلاس درس چیزی متوجه شوند. به‌همین‌دلیل است که بازخوردهای بسیارخوبی از دانش‌آموزان گرفته‌ایم و دلگرم به کارمان هستیم.»
او امیدوار است به‌زودی این طرح در تمام شهرها و استان‌های کشور به کمک جوانان هلال‌احمر انجام شود تا دیگر دانش‌آموزان محروم هم از آن بهره‌مند شوند.
پیشرفت تحصیلی
دانشجویانی که تاکنون به طرح سپهر دانش پیوسته‌اند دوستان علاقه‌مند خود را خبر می‌کنند تا جمع مدرسان داوطلب در محلات حاشیه‌ای سنندج بزرگ و بزرگ‌تر شود. «پارسا پروا» یکی از این اعضاست که از آبان‌ماه به جمع تدریس داوطلبانه اضافه شده است.
او که کلاس‌های زبان انگلیسی را در روزهای مختلف هفته برای 30 دانش‌آموز برگزار می‌کند می‌گوید: «مهم‌ترین بازخوردی که من از این فعالیت‌ها در چندماه اخیر دیدم، پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و افزایش چشمگیر نمرات آنها بود. دانش‌آموزانی داشتیم که میانگین نمره‌هایشان از 11 بالاتر نمی‌رفت اما امتحانات نیم‌ترم اول را با نمره 17 و 18 به سرانجام رساندند.
اولین کلاس درس من 5 شاگرد داشت و امروز مجبوریم به‌دلیل تعداد بالای دانش‌آموزان، آنها را در گروه‌های مختلف جا بدهیم.»
نبود امکانات لازم برای تحصیل دانش‌آموزان در محلات حاشیه‌ای را، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد چرخه آسیب‌وفقر در این محله‌ها می‌داند و می‌گوید: «در بهترین حالت، خانواده‌هایی در این محله‌ها زندگی می‌کنند که با وجود داشتن 4 یا 5 فرزند، تنها یک گوشی‌موبایل یا تبلت در اختیار دارند.
به‌همین‌دلیل بچه‌ها معمولا از درس‌ها عقب می‌مانند. همین موضوع باعث اضطراب آنها می‌شود. البته این گروه، از بچه‌هایی که هیچ گوشی‌همراه و دسترسی به اینترنت ندارند خوش‌شانس‌تر به‌نظر می‌رسند.»
یکی از بهترین خاطراتش این است که شاهد پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان باشد: «دانش‌آموز پایه چهارمی دارم که از شروع کلاس‌ها تاکنون پیشرفت بسیار خیره‌کننده‌ای داشته. چون او و تعدادی از بچه‌ها به یادگیری زبان علاقه داشتند برایشان کتاب آموزشی تهیه کردم و کلاس‌هایی فراتر از دروس مدرسه برایشان برگزار کردم.
این دانش‌آموز در عرض همین 4 ماه توانست کتاب‌ها را یکی‌یکی تمام کند و حالا با گروهی که چند سطح از او بالاتر بودند سر یک کلاس می‌نشیند. چنین استعدادهایی در این منطقه به‌وفور پیدا می‌شود. موضوع رنج‌آور برای ما این است که نبود عدالت آموزشی و دسترسی این دانش‌آموزان به امکانات اولیه برای آموزش و تحصیل رایگان، باعث می‌شود خیلی زود از چرخه آموزش خارج شوند.»
