روزنامه آفتاب یزد
1400/12/05
با نگاه ضربتی جمعیت جوان نمی‌شود
آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعراء:مسئله پیری جمعیت و
پایین آمدن نرخ باروری در جامعه ما مدتی است که به معضل بزرگی تبدیل شده است زیرا این مورد می‌تواند برای کشور در سطح کلان آن بسیار خطر آفرین باشد. در همین راستا مسئولین زیادی درباره بحث جوانی جمعیت صحبت و برای آن راهکار و سیاست‌های تشویقی پیشنهاد کرده اند.عده‌ای از کارشناسان و جامعه شناسان نیز این نوع سیاست‌های تشویقی و راهکار‌ها را ناکارا دانسته اند. روزگذشته معاون بهداشت وزارت بهداشت از راه اندازی قرارگاه عملیاتی حمایت از سلامت خانواده و جوانی جمعیت خبر داد. وی در سخنان خود یکی از مهمترین اهداف تشکیل قرارگاه مذکور را زمینه‌سازی در جهت افزایش هماهنگی و استفاده از ظرفیت‌های سایر دستگاه‌ها در موضوع جمعیت، برشمرد.ما در این گزارش تلاش کرده‌ایم نظر چند تن از جامعه شناسان درباره تشکیل این قرارگاه را منعکس کنیم.
>تشکیل قرارگاه
معاون بهداشت وزارت بهداشت از راه‌اندازی قرارگاه عملیاتی حمایت از سلامت خانواده و جوانی جمعیت در وزارت بهداشت با پیشنهاد وزیر بهداشت و رای اعضای شورای معاونان این وزارتخانه خبر داد.به گزارش ایمنا، کمال حیدری با اعلام اینکه قرارگاه عملیاتی حمایت از سلامت خانواده و جوانی جمعیت در وزارت بهداشت تشکیل شد، اظهار کرد: با توجه به اهمیت مقوله خانواده و جوانی جمعیت در بالندگی و نشاط جامعه و ارتقای مولفه‌های بنیادین نظام سلامت، پیشرفت کشور و اقتدار ملی، همچنین جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و باروری در سال‌های گذشته با پیشنهاد وزیر بهداشت و رای قاطع اعضای شورای معاونان این وزارتخانه تصمیم بر ایفای نقش جدی ستاد وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و نظام سلامت در تحقق این آرمان مهم شد.وی با بیان اینکه فرماندهی این قرارگاه را شخص وزیر بهداشت برعهده گرفته است، از عزم جدی این وزارتخانه برای نیل به فرمایشات رهبر مدبر انقلاب خبر داد و عنوان کرد: اگر مسئله جمعیت را جدی نگیریم در آینده با مشکلات عدیده‌ای از جمله خطر بزرگ تحدید نسل برای کشور روبه‌رو می‌شویم.معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه خاطرنشان کرد: دغدغه‌های مقام معظم رهبری در این بخش جدی و مهم است در همین راستا همه مسئولان در هر حوزه و جایگاهی که قرار دارند، باید آن را سرلوحه قرار دهند.وی اظهار کرد: در سال‌های گذشته رهبر معظم انقلاب بارها بر مسئله «افزایش جمعیت» تاکید کرده‌اند؛ علاوه بر تذکر مجدد در روزهای اخیر، معظم‌له از سال ۱۳۹۰ تاکنون بیش از ۴۲ بار نسبت به " «مسئله جمعیت و فرزندآوری» تاکید داشته‌اند.حیدری با اشاره به تکلیف شرعی پیگیری مطالبات مقام معظم رهبری در خصوص بحران جمعیت،یکی از مهمترین اهداف تشکیل قرارگاه مذکور را زمینه‌سازی در جهت افزایش هماهنگی و استفاده از ظرفیت‌های سایر دستگاه‌ها در موضوع جمعیت، برشمرد و بر تقویت عملکرد معاونت‌های ستادی و دانشگاه‌های علوم پزشکی در موضوع جمعیت تاکید کرد.زمینه‌سازی تحقق و اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و رفع موانع از جمله اهداف دیگری بود که معاون بهداشت وزارت بهداشت آن را در راستای تشکیل قرارگاه عملیاتی حمایت از سلامت خانواده و جوانی جمعیت ارزیابی کرد.حیدری با بیان اینکه با برنامه‌ریزی راهبردی، اولویت‌گذاری و پایش عملکرد کلان نظام سلامت در اجرای قانون فوق می‌توان اقدامات قابل قبولی در حوزه فرزندآوری و جمعیت داشت، ابراز امیدواری کرد با اراده محکمی که با نیت برافراشتن پرچم اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران پا به میدان نهاده‌اند بتوان در رفع یکی از مهمترین دغدغه‌های رهبر فرزانه انقلاب که همان تحدید نسل است، اقدامات قابل ملاحظه‌ای انجام داد.
>مسئله جوانی جمعیت فرابخشی است
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس و استاد دانشگاه در این خصوص به خبرنگار اجتماعی آفتاب یزد گفت:«برای بحث جوان‌سازی جمعیت من فکر می‌کنم چون این یک معضل و پدیده ملی است، قاعدتا یک چیز فرابخشی و فراسازمانی مورد نیاز است.یعنی اینکه فقط از عهده یک تشکیلات و سازمان این امر بر نمی‌آید.باید یک جایی مدیریت این کار را به دست بگیرد ولی اینکه فرض اولیه بر این باشد که وزارت بهداشت می‌تواند به تنهایی این بحث را جلو ببرد درست نیست. این مسئله فرابخشی است و مستقیما باید زیر نظر عالی‌ترین مقامات اجرایی کشور بررسی شود مثلا رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور. در این رده‌ها باید یک مجموعه کار کند که تمام سازمان‌ها و دستگاه‌ها زیر مجموعه آن باشند و مسئله را جدی بگیرند و در آن جا کار‌های دقیق وعمیق‌تری انجام بگیرد. اینکه وزارت بهداشت بخواهد این کار بکند، او به اندازه خود طبیعتا می‌تواند اثر‌گذار باشد اما اثرگذاری خیلی عمیقی نمی‌تواند داشته باشد.به دلیل اینکه کاهش زاد و ولد در ایران هم نتیجه اقدامات وزارت بهداشت نبوده است که ما امروز به آن بگوییم که وزارت بهداشت این اقدامات را کنار بگذار و فعالیت‌های دیگری انجام بده.»
>کار قرارگاه ضربتی است
وی ادامه داد:« البته یکسری بسته‌های تشویقی آن زمان برای این کار وجود داشته است اما اصلی‌ترین دلیل کاهش جمعیت در ایران دو چیز است؛یکی بحث معضلات و مشکلات معیشتی و دوم تغییر سبک زندگی انسان ها، این دو مورد عامل‌های اصلی هستند نه در دسترس بودن یا نبودن مثلا لوازم پیشگیری که آن هم به نظر من خیلی از مواقع به افزایش جمعیت منتج نمی‌شود بلکه به سقط‌های ناخواسته غیر قانونی در کشور ختم میشود. از سوی دیگر وقتی که بحث قرارگاه مطرح میشود ذهن به سراغ جنگ می‌رود.مدتی است که در کشور ما این موضوع باب شده است مانند قرارگاه عملیاتی مبارزه با کرونا و یا قرارگاه مبارزه با گران فروشی. انگار در اینجا هم چون ما یک تجربه خوبی در دفاع مقدس از تشکیل قرارگاه، مبارزه و جنگ داشته ایم، فکر می‌کنیم در این حوزه‌ها هم با این ادبیات و سبک میشود کار کرد. من از دو جهت به این داستان نقد دارم؛ یک اینکه در اینجا نگاه نرم افزاری _ فرهنگی است و باید کار فرهنگی انجام شود اما معمولا کار قرارگاه ضربتی است و در قرار گاه خیلی نمی‌شود کار عمیق انجام داد.قرارگاه اصلا سنخیتی با کار وزارت بهداشت ندارد مگر اینکه دوستان آنجا یک دیدگاه دور از واقعیت جامعه داشته باشند. »
>باید کار فرهنگی انجام شود
این جامعه شناس در ادامه تصریح کرد:«نکته دیگر این است که ما اگر می‌خواهیم برویم سراغ افزایش جمعیت و جوان‌سازی جمعیت باید به سراغ عوامل اصلی کاهش آن برویم که پیشتر عرض کردم اصلی‌ترین عوامل آن مقوله مشکلات معیشتی است که مستقیم و غیر مستقیم اثر‌گذار است زیرا باعث افزایش سن ازدواج، کاهش ازدواج، افزایش طلاق و... میشود. از سوی دیگر مباحث فرهنگی بر سبک زندگی انسان‌ها نیز حائز اهمیت است زیرا بسیاری از افراد حتی اگر وضعیت مالی مناسب دارند حاضر نیستند که فرزند داشته باشند. باید بر روی این موضوعات کار فرهنگی انجام شود و با قرارگاه این کار شدنی نیست. تا زمانی که دوستان مسئول ما یک نگاه ضربتی به قضیه دارند فکر می‌کنم این نگاه‌ها جز ضربه زدن کار دیگری از پیش نمی‌برد. نیت‌ها خیر است و می‌خواهند کار خوب انجام دهند اما به نظر من این روش‌ها خیلی ما را به آن نتایجی که می‌خواهیم نمی‌رساند.»
>این وزارت در حوزه زیستی می‌تواند نقش آفرین باشد
جعفربای جامعه شناس و محقق اجتماعی در این باره به آفتاب یزد گفت:«احیاء عظمت خانواده بسیار اهمیت دارد.مشکلاتی که الان نهاد خانواده با آن درگیر است از منظر من قابل حل هستند. نهاد خانواده یک نهاد مهم و جایگزین ناپذیر است زیرا خانواده خوب جامعه خوب می‌سازد.لذا اگر می‌خواهیم جامعه را نجات دهیم باید خانواده را دریابیم. خانواده در جامعه سنتی کارکرد‌های گسترده اقتصادی، فرهنگی، عاطفی، اجتماعی و... داشت. از زمانی که نقش‌های خانواده تضعیف شد نهاد خانواده کوچک‌تر شد و مشکل پیدا کرد. من فکر می‌کنم این قرارگاه زیستی است و وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند با این معضل مقابله کند چون این وزارت در حوزه زیستی می‌تواند نقش آفرین باشد. نهاد خانواده اما فراتر از وزارت بهداشت کمک می‌طلبد و باید چندین وزارتخانه در این قرارگاه عضو باشند و نقش آفرینی کنند.این یک نوع جفا است که ما خانواده را در حد وزارت بهداشت تقلیل دهیم.قرارگاه باید در سطح وزارت کشور تاسیس شود تا بتواند به شکل گسترده و قوی عمل کند.افزایش زاد و ولد با تشویق و جایزه پیش نمی‌رود زیرا این یک امر فرهنگی است.اولا باید زیرساخت‌ها در زمینه فراهم شود.برای مثال فرزندآوری را سهل و آسان کنیم و تربیت و نگهداری بچه‌ها روان سازیم. الان یکسری هنجار‌ها و ارزش‌های فرهنگی در جامعه ایجاد شده که بچه داری را سخت و دشوار کرده است.این مسائل نیاز به فرهنگ‌سازی گسترده دارد و وزارت بهداشت در این زمینه‌ها نمی‌تواند به تنهایی کاری انجام دهد. باید در این راستا سمن‌ها تشکیل شوند تا خود مردم برای مردم کاری انجام دهند.دولت به تنهایی نیز نمی‌تواند نقش آفرین باشد بلکه باید این سمن‌ها را پشتیبانی و حمایت کند.»
سایر اخبار این روزنامه
با نگاه ضربتی جمعیت جوان نمی‌شود
مذاکرات به مرحله حساس و مهمی رسیده است
کلنگ ساخت اولین تفرجگاه عمومی «پارکرود» به زمین خورد
دور شدن از ریاض - ابوظبی و نزدیک شدن به دوحه؛ ایالات متحده به دنبال چیست؟!
بزرگنمایی کاستی‌ها و نوامیدسازی مردم
اعتیاد در نوجوانان
چالش جدید برای زاکانی
نعمت احمدی :مصوبه اینترنت مجلس فاقد اعتبار است
نادیده گرفتن جنبه اجتماعی قوانین
دولت تاکید دارد اینترنت با کیفیت و پرسرعت در اختیار مردم باشد
اولین شاخصی است که برای تشکیل خانواده ضرورت دارد
