نقاط کلیدی و حساس‌؛ پیچیدگی مذاکرات

آرمان ملی: مذاکرات دور هشتم احیای برجام در هتل کوبورگ وین از طولانی‌ترین مذاکراتی بوده که چه در زمان انعقاد برجام و چه در زمان احیای این توافق در جهت برداشته شدن تحریم‌های ایران انجام شده و همچنان نیز بی‌وقفه، تنگاتنگ و با جدیت میان ایران و ۱+۴ ادامه دارد. این در حالی است که پس از بازگشت علی باقری رئیس هیات مذاکره کننده ایران پس از چند روز به وین، رایزنی‌ها در سطح روسای هیات‌های ایران و ۱+۴ از سر گرفته شده و برای اولین بار در دور هشتم مذاکرات نشستی غیررسمی در هتل کوبورگ با حضور روسای هیأت‌های ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۴ برگزار شد و آخرین وضعیت گفت‌وگوها مورد ارزیابی قرار گرفت. در این نشست، هیأت مذاکره‌کننده کشورمان بر لزوم تصمیم‌گیری سریع‌تر طرف‌های غربی جهت حل و فصل چند موضوع باقی‌مانده تأکید کرد. منابع نزدیک به هیأت مذاکره‌کننده کشورمان بر این نظرند که اکنون دستیابی به توافق تنها با اتخاذ چند تصمیم سیاسی مشخص از سوی طرف‌های غربی ممکن است. این منابع اعلام کردند که پیشرفت قابل توجه گفت‌وگوها و دستیابی به پیش‌نویس توافق تقریبا انجام شده است. آنها معتقدند اگر تاکنون توافق نهایی نشده، صرفا به این دلیل بوده است که طرف‌های غربی در چند موضوع از اتخاذ تصمیمات لازم خودداری کرده و تلاش دارند با تبدیل عنصر زمان به اهرم مذاکراتی، هیأت ایرانی را برای صرف نظر کردن از خواسته‌هایش تحت فشار قرار دهند. هیات‌های مذاکره کننده روز سه‌شنبه نیز به رایزنی‌های داخلی پرداختند. اما در پایان روز نمایندگان هیات‌های ۱+۴، آمریکا و هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام نشستی مشترک داشتند و به بررسی آخرین دیدگاه‌ها و مواضع پس از نشست غیررسمی با ایران در روز دوشنبه پرداختند. آنطور که خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه گفته 98 درصد مسائل در مذاکرات حل شده است. حال انتظار می‌رود در یکی دو روز آینده چشم انداز روشن‌تری از ۲ درصد باقی مانده از موضوعات تا نهایی کردن توافق بازگشت به برجام به دست‌اید.  روزهای حساس و سرنوشت ساز مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از نخستین ساعات کاری آغاز و تا پاسی از شب ادامه دارد و جلسات در سطوح و قالب‌های مختلف به صورت پی‌درپی جریان دارد و تمام طرف‌ها برای دستیابی به توافق نهایی سخت در تلاش هستند. چنآنکه تیم مذاکره ایرانی نیز هر روز تا پاسی از شب مشغول رایزنی‌های متفاوت با هیأت‌های مختلف مذاکره کننده بوده است. فیلیپه اره‌را مذاکره کننده ارشد فرانسه و استفنی القاق رئیس هیات انگلیس نیز در توئیت‌هایی از برگزاری این جلسات تا پاسی از شب نوشتند و در همین راستا نیز تیم مذاکره کننده ایران هم در فاصله برگزاری جلسات با سایر هیات‌ها، سرگرم نشست‌های داخلی است. در پایان نشست بامداد چهارشنبه مذاکره کننده ارشد چین اظهار کرد که مذاکرات به مرحله آخر رسیده و مشارکت کنندگان در گفت‌وگوها، روشنایی پایان تونل را می‌بینند. «وانگ کوان» ابراز امیدواری کرد که تمام طرف‌ها در راستای حصول توافق نهایی در کوتاه‌ترین زمان کار کنند. وی افزود که زمان دستیابی به توافق نهایی رسیده است. میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه هم گفت: ما به توافق نهایی خیلی نزدیک هستیم اما به تلاش‌های بیشتری در روزهای آینده نیاز است. قدر مسلم در حالی که مذاکرات در وین به نقاط کلیدی و اساسی رسیده و نیازمند اراده واقعی طرف غربی برای حل و فصل آنهاست امروز پیش از اینکه نیازمند مذاکره و گفت‌وگو باشد، نیازمند تصمیم‌های سیاسی در پایتخت‌های اروپایی و واشنگتن است و این تصمیم می‌تواند به نقطه‌ای برای بازگشت آمریکا به جمع اعضای برجام منجر شود. منابع نزدیک به هیأت مذاکره‌کننده کشورمان در روزهای گذشته اعلام کردند که «اکنون دستیابی به توافق تنها با اتخاذ چند تصمیم سیاسی مشخص از سوی طرف‌های غربی ممکن است.” شایان ذکر است، با وجود برخی خبرسازی‌های رسانه‌ای هیچ ضرب‌الاجلی برای پایان مذاکرات تعیین نشده است و تا وقتی بر سر همه چیز توافق نشود درباره هیچ چیز توافق نشده است.    جلسه ویژه شمخانی با نمایندگان  تحولات پیرامون احیای برجام همچون وین در تهران نیز به نحو دیگری پیگیری می‌شود و طی روزهای اخیر جلسات نمایندگان مجلس در این خصوص بیشتر شده است. در همین خصوص صبح روز گذشته در جلسه ویژه‌ای با حضور دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و گروهی از نمایندگان مجلس در محل دبیرخانه شورا، آخرین تحولات مذاکرات لغو تحریم‌ها تشریح شد. در جریان این جلسه، روند طی شده از ابتدای دور جدید مذاکرات در دولت سیزدهم و پیشرفت‌ها و چالش‌های موجود و همچنین اصلی‌ترین اولویت‌هایی که در دستور کار تیم مذاکره‌کننده ایران است به اطلاع نمایندگان حاضر در جلسه رسید. دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در این جلسه با تاکید بر ضرورت حل سریع چند موضوع باقی مانده در مذاکرات که هنوز پیرامون آن توافقی حاصل نشده اظهار داشت: تجربیات تلخ ناشی از بدعهدی آمریکا و بی‌عملی اروپا، تامین الزامات شکل‌گیری توافقی قابل اتکاء، متوازن و پایدار را اجتناب‌ناپذیر کرده است. دریابان شمخانی تاکید کرد: راهبرد اصلی کشور در کنار تلاش برای رفع تحریم‌ها، تمرکز بر ایجاد سازوکارهای بی‌اثر کردن ابزار تحریم است و خوشبختانه در این زمینه اقدامات بسیار خوبی انجام شده است.    تحولات پیرامون برجام  هر چند که مذاکرات احیای برجام با جدیت و فشرده در وین ادامه دارد و طرفین مذاکره به دنبال کاهش اختلافات هستند تا هر چه زودتر به سیمت و سوی توافق همه جانبه کلی و طرفینی حرکت کنند اما تحولات پیرامون برجام اظهار نظرات مقامات مختلف کشورها نیز همچنان ادامه دارد و هر کسی از ظن خود نسبت به احیای برجام ابراز امیدواری می‌کند. در همین راستا صدراعظم آلمان در سفر به فلسطین اشغالی بر اهمیت دستیابی به توافق در این مذاکرات در اسرع وقت، تاکید کرد. اولاف شولتز که روزگذشته برای دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی به فلسطین اشغالی سفر کرده بود درباره مذاکرات وین گفت: آنچه می‌خواهیم شاهدش باشیم، این است که در وین توافقی حاصل شود. اکنون زمان تصمیم‌گیری فرا رسیده است. این کار نباید بیش از این به تعویق بیفتد و نمی‌تواند هم بیش از این به تعویق بیفتد. مذاکره‌کننده ارشد انگلیس در وین در توییتی از دیدار خود با مذاکره‌کنندگان هیات‌های تروئیکای اروپایی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و هماهنگ‌کننده مذاکرات در وین بر سر برجام خبر داد. استفانی القاق نوشت: «دیداری با تروئیکای اروپایی، رابرت مالی و انریکه مورا در هتل ایمپریال دارم» وزیر خارجه سوریه نیز ضمن استقبال از پیشرفت مذاکرات وین گفت که موفقیت این مذاکرات منوط به تصمیم آمریکا و هم پیمانان اروپایی آن است. فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه در سخنرانی خود در کنفرانس خلع سلاح در ژنو که از طریق ویدئو کنفرانس مشارکت کرد گفت: دمشق از پیشرفت‌های حاصل شده در مذاکرات وین در راستای احیای برجام استقبال می‌کند.   حمایت رهبر اکثریت سنا از مذاکرات  رهبر اکثریت دموکرات مجلس سنای آمریکا گفت که از تلاش‌های دولت بایدن برای احیای توافق هسته‌ای با ایران حمایت می‌کند. چاک شومر سناتور دموکرات آمریکایی که در زمان حصول توافق هسته‌ای میان ایران وقدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ با آن مخالف بود، اکنون اعلام کرده است که از رایزنی‌های دولت بایدن با متحدانش و ایران برای احیای توافق ۲۰۱۵ پشتیبانی می‌کند. وی در یک نشست خبری درباره مذاکرات کنونی میان طرف‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و آمریکا در وین برای احیای این توافق و بازگشت واشنگتن به آن، گفت: از نظر من انجام این مذاکرات بسیار مهم است. من زمان ریاست جمهوری اوباما در مخالفت با این توافق رای دادم چراکه فکر می‌کردم مشکلاتی دارد. شومر ادامه داد: توافق سال ۲۰۱۵ با ایران مشکلاتی داشت و بسیاری از ما به دولت بایدن آنها را گوشزد کرده‌ایم‌ اما فکر می‌کنم که مذاکرات کنونی مهم و خوب است.