معلمان؛ خسته و فرسوده

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعراء: روز گذشته مجلس برای تعویق سن بازنشستگی معلمان تا 65 سالگی به وزارت آموزش و پرورش مجوز داد. به عبارتی نمایندگان مجلس وزارت آموزش و پرورش را مجاز کردند تا بازنشستگی معلمان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر را در صورت رضایت معلمان تا ‌ 65 سالگی به تعویق بیندازند. این مجوز در فرآیند آموزش می‌تواند تاثیرات مثبت و منفی زیادی را به جای گذارد. از یک سو در دنیای امروز معلمان باید به روز باشند تا رابطه خود را با دانش‌آموزان حفظ کنند و مطابق با نیاز آن‌ها آموزش دهند و سن بالای معلم می‌تواند مانعی بر سر راه این موضوع باشد. از سوی دیگر کم نیستند معلمانی که به دلیل کم تجربگی آسیب‌های گسترده‌ای را به دانش‌آموزان وارد ساخته اند. لذا تجربه بالای معلمین در این سنین می‌تواند تا حدودی کمک‌کننده باشد و این تعویق بازنشستگی از این منظر می‌تواند برای آموزش مفید باشد.
>معلمی حرفه‌ای فرساینده
محمدرضا نیک نژاد کارشناس آموزشی در این خصوص به آفتاب یزد گفت:«در عین حالی که بعد از مدتی قوای فیزیکی یک معلم افت پیدا می‌کند اما تجربه کاری او در این سن بالا می‌رود و به هر حال آن پختگی لازم را به دست آورده است و چه بسا حضور او در کنار معلمین جوان مفید باشد و بتواند برای آن‌ها به عنوان الگو قرار بگیرد.اما در این سن مسئله قوای بدنی فرد نیز مطرح است.معلمی جدا از اینکه یک شغل است در ایران یک حرفه فرساینده نیز است.جدا از مدیریت کلاس و ارتباط با انرژی بچه‌های گوناگون، خود معلمی یک کار فرساینده است.معلمی شغلی است که زمان خاصی ندارد برای آموزش به ویژه در دوران کرونا که این مسئله گسترش پیدا کرده است. یعنی کار من معلم فقط در مدرسه نیست و بسیاری از کار‌های ما در خانه انجام می‌گیرد. یعنی معلمی یک زمان گسترده‌ای نیاز دارد.»
>انگیزه‌ای برای ادامه کار باقی نگذاشته اند


وی ادامه داد:« اما نکته‌ای که وجود دارد این است که حالا که این مجوز را دادند واقعا چگونه می‌توانند به معلمین برای کار کردن بعد از چندین سال انگیزه دهند؟ اگر معلمان در یکی دو ماه گذشته اعتراض خود را بیان کردند، بازنشستگان چندین سال است که اعتراض دارند.مهم این است که با چه انگیزه‌ای می‌خواهند معلمان را نگه دارند و کار آموزشی از آن‌ها دریافت کنند. معلمان بسیار خسته و فرسوده هستند و در این چند سال به لحاظ روحی بسیار اذیت شدند.لذا یک خشم
فرو خورده‌ای در معلمان وجود دارد بعد می‌خواهند این افراد را تا 65 سالگی نیز در این جایگاه شغلی نگه دارند؟به نظر من که این کار شدنی نیست و معلمان هم عموما علاقه‌ای به این مسئله ندارند.بحث این است که انگیزه‌ای برای ادامه کار باقی نگذاشته‌اند و همین عدم انگیزه به نظر من در کارهای معلم موثر است افزون بر اینکه معلمی در این سنین باعث می‌شود که معلم آن انرژی و انگیزه لازم را نداشته باشد.از سوی دیگر در اینجا یک مسئله‌ای وجود دارد و آن ارتباط بین نسل‌ها است.یعنی برای معلم 60 ساله برقراری ارتباط با دانش‌آموزان مقداری سخت است و خود این می‌طلبد که معلمان به روز باشند و این استمرار کاری کسانی را در بر بگیرد که بتوانند از این کار سربلند بیرون بیایند.در صورتی که همین الان هم به دلیل مشکلات معلم‌ها به شغل‌های دوم و سوم مشغول هستند.»
>نیاز گسترده به نیروی انسانی
جعفر بای، جامعه شناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:«در بحث نیروی انسانی آموزش و پرورش با یک آمار بسیار بالایی از بازنشستگی مواجه هستیم در حالی که برای عناصر جایگزین و جانشین نتوانسته‌ایم تدارک ببینیم.پس عملا با یک نیاز گسترده‌ای از نیروی انسانی در بخش معلمی مواجه خواهیم شد. برای تامین نیروی انسانی چندین گزینه پیشنهاد شده است.یک گزینه توسط یکی از معاونین وزیر مطرح شد که جای بسی تاسف دارد و گفته شده است که مازاد نیاز دیگر ادارات به آموزش و پرورش بیایند. این نشان می‌دهد که برخی از مسئولین شناختی از معلمی ندارند زیرا معلمی یک مسئولیت بسیار خطیر است.مصالح در اختیار معلم، نیروی انسانی است و این موضوع اهمیت این کار را بسیار زیاد می‌کند. معلمی یک شغل تخصصی است و باید یک معلم روانشناسی بداند، روش‌های تدریس بلد باشد، فلسفه آموزش و پرورش بداند و.... معلم افزون بر آموزش‌های نظری دوره عملی را نیز باید گذرانده باشد.امروزه در تمام دنیا دانشگاهی به اسم تربیت معلم وجود دارد که ماموریت آن‌ها تربیت معلم است تا نیروی مورد نیاز آموزش و پرورش تامین شود. در بسیاری از کشور‌های مترقی راهیابی به این دانشگاه‌ها بسیار سخت است.زیرا معلمی یک کار سخت، پیچیده و دشوار است. نیرو انسانی مهمترین رکن آموزش و پرورش است و اگر در آموزش و پرورش عناصر انسانی بدون رضایت شغلی مشغول به کار شوند خروجی آن نیروی انسانی معیوب، ناقص و ناکارآمد خواهد بود ولی اگر نیروی انسانی آموزش و پرورش دارای رضایت شغلی باشد قطعا خروجی آموزش و پرورش نیروهای کارآمد و متخصص خواهد بود.»
>تصمیم مسکنی و ثانویه
وی ادامه داد: « در شرایط فعلی با قبول اینکه معلمی حرفه سختی است ولی این تصمیم و اعطای چنین مجوزی تصمیم خوبی است.اما باید فرسایش توان انسان را در نظر بگیریم زیرا این مورد می‌تواند بر کیفیت آموزش تاثیر گذارد. دانشگاه‌های تربیت معلم باید تقویت شوند، نیروی انسانی مورد نیاز به صورت منطقی باید پرورش داده شود تا بتوان از نیروهای جوان و تازه نفس در این شغل بهره برد.نیروهای کارآمد در جامعه ما کم نیستند و اگر درست برای حرفه معلمی آموزش می‌دیدند ما الان با مسئله کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش مواجه نبودیم. آموزش در جامعه حتی برای یک روز نباید متوقف شود و مسئله نیروی انسانی در آموزش و پرورش مسئله‌ای جدی است. ما نتوانستیم نیروی انسانی مورد نیاز را آماده کنیم و الان با این مسئله مواجه شده ایم. ما باید نیروی انسانی لازم را تربیت می‌کردیم و این کار را انجام نداده‌ایم در این شرایط این تصمیم به عنوان یک تصمیم مسکنی و ثانویه بد نیست. اما باید یاد بگیریم معلمی شغلی فرسایشی است و افراد در این سن کارایی لازم را نخواهند داشت اما این تصمیم به عنوان جایگزین خوب است. مسئولین ما باید رویکرد تخصصی به این شغل داشته باشند تا نیروی انسانی قابل قبولی برای جامعه فردا تربیت شود.شاخص توسعه یافتگی جوامع آموزش و پرورش پویا و فعال است. جامعه در همه ابعاد تحت تاثیر فعالیت‌های
آموزش و پرورش است.»