جاذبه‌ های سینمایی و ضعف های فیلم نامه ای «رستاخیز»

بعد از 9 سال از ساخت فیلم سینمایی «رستاخیز»، بالاخره بامداد چهارشنبه و با 2 روز تأخیر نسبت به زمان وعده ‌داده ‌شده در روز تولد حضرت عباس(ع)، این فیلم به صورت رسمی و قانونی در دسترس تماشاگران قرار گرفت و در پلتفرمی که ویژه آن طراحی شده است، به نمایش درآمد. هم‌اکنون تماشاگران خارج از کشور می‌توانند از طریق پلتفرم‌های هلال‌چنل و ویمئو با قیمت 10 دلار و مخاطبان داخل ایران می‌توانند از طریق *780*340# برای تماشای آن اقدام کنند؛ اگرچه شنیده می‌شود ممکن است «رستاخیز» به زودی در یکی از پلتفرم‌های داخلی به نمایش درآید. در عین حال بدیهی بود پس از زمان کوتاهی از انتشار این فیلم، نسخه قاچاق آن به شبکه‌های اجتماعی هم برسد و همین اتفاق هم افتاد. ماجرای توقیف و نمایش فیلم تحسین‌شده «رستاخیز» ساخته احمدرضا درویش که با دریافت 8 سیمرغ از جمله جایزه بهترین فیلم از سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر بدرقه شد، 9 سال اجازه نمایش نداشت. به دو دلیل عمده که هر دو تا حد زیادی رفع شده است. یکی نمایش چهره برخی از نزدیکان امام(ع) و دیگر یک ماجرای عشقی که گفته می‌شود سندیت تاریخی نداشت. این نسخه «رستاخیز» که به اکران آنلاین رسیده، شامل برخی حذفیات است که زمان آن را از 2 ساعت و 38 دقیقه، به 2 ساعت و 10 دقیقه کاهش داده. چهره برخی از شهدای کربلا از جمله حضرت قاسم(ع) و حضرت علی‌اکبر(ع) که در نسخه اصلی نمایش داده شده بود، از این نسخه حذف شده، اما شمایل حضرت عباس(ع) که از جمله بخش‌های حذف نشده  و مهم فیلم است، در نسخه اکران آنلاین وجود دارد. کوتاه از داستان «رستاخیز» داستان «رستاخیز» در واقع، داستانی شخصیتی به نام «بُکیر بن حر» فرزند همان حُر بن یزید ریاحی شخصیت مشهور کربلاست. او که دوست نزدیک «حفص بن عمر بن سعد» است، به فاصله کوتاهی از مرگ معاویه، از سوی یزید حاکم به عنوان پیک ویژه انتخاب می‌شود و در اوج ماجرای تلاش یزیدیان برای بیعت گرفتن از امام حسین(ع) راوی مکاتبات دربار دمشق و امارت کوفه و بصره است. پس از چند بار رفت و برگشت بین دمشق، کوفه، بصره و مکه، در نهایت به کربلا می‌رسد و در کنار پدرش که فرمانده سپاه پیشرو کوفه است، شاهد ماجرای کربلاست. بازی‌های درخشان 3 بازیگر آرش آصفی بازیگر اصلی «رستاخیز» و ایفاگر نقش «بکیر بن حر» است که نقش‌آفرینی ویژه‌ای دارد. پوریا پورسرخ، بابک حمیدیان، حسن پورشیرازی، فرهاد قائمیان، بهنام تشکر، بهادر زمانی و انوش معظمی از جمله دیگر بازیگران فیلم‌اند. در این میان بازی حسن پورشیرازی بسیار خوب است و با وجود این که چندان در مرکزیت قصه قرار ندارد، اما تردید شخصیت «عمر بن سعد» و چرخش تدریجی آن را به خوبی نمایش داده است. با این حال بی‌تردید بهترین نقش‌آفرینی‌های «رستاخیز»، متعلق به بابک حمیدیان است. او در دو نقش «یزید» و «عبیدا...» درخشان است و با بیان و زبان بدن خود، ضعف، تفرعن و آقازادگی «یزید» و در عین حال، سبعیت، مکر و قدرت شیطانی «عبیدا...» را به شکلی ویژه به نمایش می‌گذارد. از صحنه‌آرایی عالی تا کارگردانی قوی نخستین ویژگی «رستاخیز» که به سرعت جلب نظر می‌کند، ریتم تند آن است. فیلم در 2 ساعت و 10 دقیقه، خصوصا در نیمه نخست آن که هنوز به میدان جنگ کربلا نرسیده، ماجرایی طولانی و پرجزئیات را در زمانی نسبتا کوتاه روایت می‌کند. طراحی صحنه و به طور کلی مدیریت هنری «رستاخیز» نیز به شکلی درخشان برگزار شده است. شکوه و بزرگی دربار شام، کوچه‌های مکه و میدان جنگ و همچنین خیمه‌های کربلا به شکلی جذاب و باهویت به تصویر کشیده شده است. صحنه‌های جنگی فیلم نیز درجه‌یک است و با این که یک دهه پیش ساخته شده، اما گویی تازه است و از نظر تکنیک، در سطح امروز سینمای ایران و حتی جهان قرار دارد. اجرای قدرتمند احمدرضا درویش در این صحنه‌های شلوغ، پر از هنرور و سخت، هنوز هم تماشایی است. در عین حال، اشکال فیلم در این زمینه، ضعف آن در نمایش عظمت سپاه کوفه است. چراکه مخاطب تصور نمایش 30 هزار نظامی کوفی را دارد، ولی آن چه در فیلم دیده می‌شود، در حد و اندازه‌های آن نیست. «رستاخیز» واجد چند صحنه نبوغ‌آمیز هم هست: از جمله شهادت حضرت عباس(ع)، سخنرانی امام(ع) در برداشتن بیعت از یاران و حتی کمی هم دیدار بُکیر و یزید در حمام. احمدرضا درویش در این صحنه‌ها و البته میدان جنگ، قدرت اجرای خود را به رخ کشیده است. ضعف در فیلم نامه نقطه ضعف بزرگ «رستاخیز» اما مشکل آن در برقراری ارتباط با مخاطب غیرمسلمان است. اگر فیلم فقط برای جغرافیای ایران و کشورهای اسلامی ساخته شده بود، طبیعتاً این ایراد وارد نبود، اما در شرایطی که فیلم با دوبله و زیرنویس به چند زبان و فروش بین‌المللی و استفاده از بازیگرانی به زبان‌های عربی، فرانسه و ایتالیایی در پی نمایش‌های بین‌المللی و جهانی بوده و هست، این مسئله‌ای بزرگ است؛ چرا که فیلم انگیزه‌های سیدالشهدا(ع) در قیام و یزید در بیعت گرفتن را به مخاطب نمی‌شناساند. برای مخاطبی که با این معانی آشنا نیست، اصلا مشخص نیست چرا امام(ع) خروج می‌کند و یزید چنین سبعانه، به مقابله برمی‌خیزد. «رستاخیز» اگر این مشکل را که عیب متن است، نداشت، با توجه به کیفیت ساخت و ویژگی‌های فنی و تکنیکی، می‌توانست در جای‌جای جهان با مخاطبان ارتباط برقرار کند.