بازگشت ارتش به عرصه‌ی سیاست در پاکستان؟!


آفتاب یزد - رضا بردستانی: یک کارشناس مسائل شبه قاره در گفتگو با آفتاب یزد ضمن اشاره به برخی تحولات گفت: «ارتش پاکستان به این نتیجه رسیده که از بودن در سایه‌ی قدرت به عرصه‌ی قدرت وارد شود و این موضوع می‌تواند توازن غرب و شرق در پاکستان را دچار تغییراتی کند از جمله این که، میل و گرایش ارتش به غرب بیشتر از احزاب این کشور است و این چرخش و گردش می‌تواند بسیاری از تحولات منطقه‌ای را دستخوش تغییراتی کند.»
پیرمحمدملازهی در ادامه ضمن اشاره به تمایل «عمران خان» به نزدیک شدن به شرق، موضوعی که برای اسلام آباد، بیشتر از آن که یک انتخاب باشد یک اجبار و ضرورت است (!) خاطرنشان می‌کند: «اگرچه آمریکایی‌ها عملاً با پاکستان میانه‌ی خوبی ندارند و از این کشور فاصله گرفته‌اند اما این گونه هم نیست که این کشور را دربست در اختیار چین و روسیه قرار دهند فلذا این احتمال که در روزها و ماه‌های آینده، برخی رویدادها، پاکستانی‌ها را مجاب کند تا بازهم به عنوان شریکی مطمئن برای کاخ سفید در منطقه محسوب شوند و از این بابت باید مطمئن باشیم که وضعیت نامعلوم سیاستگذاری‌های منطقه‌ای ایران و افغانستان نیز در کنار حرکت‌های رو به شرقِ اسلام‌آباد مد نظر مقامات کاخ سفید خواهد بود.»
> هند پرتاب «غیرعمدی» یک موشک به پاکستان را تائید کرد
وزارت دفاع هند اعلام کرد نظامیان این کشور ناخواسته یک موشک به خاک کشور همسایه، پاکستان شلیک کرده‌اند. ارتش هند می‌گوید این پیش‌آمد «عمیقاً تاسف‌برانگیز» است اما این که کسی در این حادثه قربانی نشده مایه آسودگی است. چند ساعت پیش از انتشار این بیانیه، وزارت خارجه پاکستان «نقض غیرموجه» حریم فضایی این کشور به وسیله یک موشک مافوق صوت از مبدا هند را به شدت محکوم کرد. پاکستان هند را متهم کرده که با این اقدام «عدم حساسیت» خود نسبت به صلح و ثبات در منطقه را اثبات کرده است. وزارت خارجه پاکستان درپی اصابت موشک به خاک این کشور سفیر هند در اسلام‌آباد را فراخواند و مراتب «اعتراض شدید» دولت پاکستان را به او ابلاغ کرد. دولت پاکستان می‌گوید پرتاب «غیرمحتاطانه» موشک هند خسارت‌هایی به‌بار آورده و جان شهروندان غیرنظامی و پرواز هواپیماها بر فراز آسمان این کشور را به خطر انداخته است. وزارت دفاع هند در باره نوع موشکی که تصادفی پرتاب شده اطلاعاتی منتشر نکرده و تقاضای خبرگزاری فرانسه برای ارائه جزئیات بیشتری از این حادثه را بی‌پاسخ گذاشته است. به گزارش منابع محلی موشک هندی فاقد کلاهک انفجاری بوده و شامگاه چهارشنبه به یک منطقه مسکونی در پنجاب اصابت و به دیوار یک عمارت خسارتی جزئی وارد کرده است.


> غیر عمدی اما به منزله‌ی یک هشدار
ملازهی، کارشناس مسائل شبه قاره با اشاره به پیچیدگی‌ها و حساسیت‌های ریشه دار در روابط این دو کشور به آفتاب یزد می‌گوید: «اگرچه روابط و اختلافات دهلی نو و اسلام آباد از پیچیدگی‌ها و حساسیت‌های بالایی برخوردار است اما می‌تواند این شلیک به زعم هندی ها؛ غیر عمدی (!) هشداری به پاکستان نیز طلقی شود تا مسئله‌ی کشمیر را تمام شده فرض کند زیرا هند از مدت‌ها قبل کشمیر را بر اساس قوانین و مقررات حاکم بر هندوستان اداره می‌کند ضمن آن که شلیک غیرعمدی، غیرمحتاطانه و از سر غفلت هرگز نمی‌تواند برای پاکستانی‌ها پذیرفته شود.»
> قانع نشدن پاکستان از توضیح هند درباره شلیک تصادفی موشک
توضیح هند درباره تصادفی بودن شلیک موشک به خاک پاکستان، اسلام آباد را قانع نکرد. پس از آنکه دولت هند اعلام کرد پرتاب موشک از این کشور به داخل خاک پاکستان به‌صورت غیرعمدی انجام شده است، اسلام‌آباد قانع نشد و خواستار انجام تحقیقات بین‌المللی در این‌باره شد. وزارت دفاع هند در بیانیه‌ای اعلام کرد: «روز چهارشنبه عملیات متداول نگهداری و سرویس، موجب شلیک شدن تصادفی یک موشک شد. دولت هند به طور جدی درباره این اتفاق بازرسی انجام داد و دستور تشکیل یک دادگاه تحقیق در سطح بالا را صادر کرد.» این وزارتخانه افزود: در نتیجه تحقیقات، مشخص شد که «این موشک در ناحیه‌ای در پاکستان فرود آمده است.» در این بیانیه آمده است: «در حالی که این حادثه به‌شدت موجب تاسف عمیق است، همچنین مایه آسودگی است که در نتیجه این اتفاق تصادفی هیچ کس جانش را از دست نداده است.» با این حال مشاور امنیت ملی پاکستان اعلام کرد که توضیح دولت هند و اینکه پس از دو روز پذیرفته که به پاکستان موشک شلیک کرده است، قابل قبول نیست و تحقیقاتی بین‌المللی در این زمینه را خواستار شد.
> بازگشت ارتش به عرصه‌ی سیاست در پاکستان؟!
حمله‌ی نظامی روسیه به اوکراین، رویدادی که صدها تحلیل و واکنش را به دنبال داشته است باعث شد تا برخی از مفسران بین‌المللی مدعی شوند؛ این تنش در شرق اروپا قادر خواهد بود آتش جنگ در دیگر نقاط بحرانی جهان را شعله‌ور کند.
رخدادهای چند هفته‌ی اخیر در پاکستان، شلیک یک موشکِ اشتباهی و غیر عملیاتی از سوی هند به اسلام آباد و برخی اعتراضات به عمران خان در کنار هم می‌تواند به این نقطه منتهی شود که رویدادها و تحولات سیاسی در پاکستان در نهایت به کدام سمت حرکت خواهد کرد؟
پیرمحمد ملازهی در بخشی از گفتگوی خود با آفتاب یزد تاکید می‌کند: وضعیت این روزهای پاکستان با توجه به تحرکات شدید گروه‌های اسلامگرا به گونه‌ای است که هر لحظه باید شاهد بحران‌هایی در داخل و مرزهای پاکستان بود.
وی می‌افزاید: تا پیش از تحولات افغانستان، اسلامگراها در پاکستان به هسته‌ی اصلی قدرت کاری نداشتند یا به تعبیری ساده تر، حرفی از تغییر قدرت در این کشور نمی‌زدند اما با پدیدار شدن «تحریک طالبان پاکستان» حال حرف از اسلامی شدن دولت پاکستان به میان آمده؛ موضوعی که می‌تواند اسلام آباد را با چالشی عمیق مواجه کند.
ملازهی با اشاره به پیشینه‌ی دخالت‌های ارتش در حوزه‌ی قدرت و سیاست می‌گوید: پیشترها، ارتش پاکستان خود زمام امور را در دست داشت اما بعدها تصمیم بر این شد تا چهره‌هایی را حمایت کند و در سایه از مواهب قدرت استفاده کند اما با توجه به مجموعه‌ای از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی احتمالاً ارتش بازهم خود را بر مسند قدرت سوار کند و مثل گذشته‌ای نه چندان دور، نه در خفا که علنی دولت پاکستان را در اختیار داشته باشد.
این کارشناس در بخش پایانی گفتگوی خود و در پاسخ به این پرسش که چرا کشورهایی با ساختارهای قدرت نظامی‌ها در نهایت به ارتش متکی می‌شوند، می‌گوید: این باز می‌گردد به همان ساختارها که نمی‌تواند از حوزه‌ی قدرت و نفوذ نظامی‌ها خارج شود و خلاصی پیدا کند اما در موضوع پاکستان باید گفت با تمایل به شرق - روسیه و چین - از آن جایی که ارتش پاکستان تمایل و گرایش به غرب دارد شاید وقت آن باشد تا یک بار دیگر زمام امور در این کشور در اختیار ارتش قرار گیرد موضوعی که چندان دور از ذهن نیست مضاف بر این که احزاب کوچک از جمله حزب مردم نیز قادر نخواهد بود در این باره کاری انجام دهد یا مقاومت کند که این اتفاق رخ ندهد!