گروه اقتصاد کلان: از سال 2003 تا کنون بخش تخصصی در فایننشال تایمز نسبت به بررسی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ((FDI در جهان می‌پردازد و هر ساله ماتریسی را برای 10 فعالیتی که بیشترین جذب FDI را دارند تهیه منتشر می‌کند. به گزارش «تجارت»، سطوح بی سابقه سرمایه‌گذاری در زمینه ایجاد ظرفیت‌های جدید برای تولید تراشه باعث تغییر ماتریس FDI در سال 2021 شد و رقم بالای سرمایه‌گذاری در این حوزه موجب شد تا برای اولین بار در این سال بخش نفت و گاز از فهرست 10 بخش برتر دریافت‌کننده FDI خارج شود. با وجود تحولات سال 2021 تولیدکنندگان نیمه هادی بلند‌پروازانه‌ترین برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را در این سال به اجرا درآوردند و از بحران تراشه که کلیه صنایه سرتاسر جهان را متاثر کرده بود به عنوان فرصتی برای افزایش سرمایه‌گذاری استفاده کردند.
پس از ماه‌ها گمانه‌زنی شرکت سامسونگ الکترونیک بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی خود را در ماه نوامبر سال 2021 اعلام کرد و از سرمایه‌گذاری 17 میلیارد دلاری در یک کارخانه فابریکی جدید در شهر تیلور تگزاس رونمایی کرد. همچنین دو شرکت TSMC تایوانی و اینتل آمریکایی نیز به ترتیب یک پروژه 7.05 میلیارد دلاری در ژاپن و یک پروژه 7 میلیارد دلاری در مالزی را اعلام کردند. به طور کلی در مجموع کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در قالب ایجاد واحد جدید (سرمایه‌گذاری سبز) در بخش نیمه هادی‌ها در سال 2021 به 526.6 میلیارد دلار رسید که تا به امروز بالاترین سطح سرمایه‌گذاری با افزایش 271 درصدی نسبت به سال 2020 است. داده‌های هفته‌های نخست سال 2022 نیز نشان می‌دهد که موج سرمایه‌گذاری در این بخش همچنان در حال افزایش است. اینتل 20 میلیارد دلار برای ساخت یک کارخانه بزرگ در اوهایو – بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری که آمریکا تا کنون جذب کرده – متعهد شده است و TSMC به تنهایی برای افزایش ظرفیت تولید در سال 2022 حدود 44 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را در نظر گرفته است. بررسی ارقام بازارهای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نشان می‌دهد که در سال 2021 فقط دو بخش انرژی‌های تجدیدپذیر و بخش ارتباطات در سال 2021 بیش از حوزه‌ نیمه ‌هادی‌ها FDI جذب کردند. بخش انرژی‌های تجدیدپذیر برای سموین سال متوالی به عنوان بزرگترین بخش دریافت‌کننده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان ثبت شد. به طور کلی این بخش در سال گذشته 80 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرد که اگرچه نسبت به سال 2020 حدود 8 درصد کاهش داشته ولی همچنان در سازگاری با ابرچرخه‌ای که در سال 2019 در راستای افزایش تقاضا برای این بخش آغاز شد است. در حالی که انرژی خورشیدی و باد همچنان پرطرفدارترین فناوری‌های انرژی سبز هستند، سال 2021 سال هیدروژن بود. سرمایه‌گذاران خارجی بیش از 100 پروژه به ارزش 29.7 میلیارد دلار در تولید هیدروژن سبز و سایر فعالیت‌های مرتبط را اعلام کردند. با این حال در شرایط فعلی هیچ کارخانه تجاری هیدروژن سبز وجود ندارد و چندین سال طول می‌کشد تا اکثر این پروژه‌ها به نتیجه برسند.
در سال 2021 بخش ارتباطات حدود 64.4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان را به خود اختصاص داد. رونق دیجیتال در این سال موجب شد تا مسیر برای شرکت‌هایی همچون آمازون، هوآوی ، کلودفر و آفابت همواره شود و بتوانند پروژه‌های سرمایه‌گذاری بزرگی را در زیر ساخت‌های ابری در طول سال اعلام کنند. ارقام سرمایه‌گذاری تصویر متفاوتی را برای صنعت خودرو در سال 2021 ترسیم کرد که به نوعی تاییدی بر این موضوع است که گذار به سوی وسایل نقلیه الکتریکی Evs یک بازی با جمع صفر ظریف است. از یک سو سرمایه‌گذاری در ظرفیت جدید تولید باتری‌های EV در سال 2021 به 8.9 میلیارد دلار رسید که نسبت به 12 میلیارد دلار در سال 2020 کاهش یافت. (اگرچه رقم مزبور همچنان از نظر تاریخی در سطوح بسیار بالایی قرار دارد). از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در زمینه تولید تجهیزات اصلی خودرو هم از 20.2 میلیارد دلار در سال 2020 به پایین‌ترین رکورد جدید خود یعنی 19.4 میلیارد دلار در سال 2021 تنزل یافت. با دور شدن انرژی و حمل و نقل از مصرف سوخت فسیلی جریان سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز بیشتر کاهش یافته است، این بخش در سال 2021 تنها 16.2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را به خود اختصاص داد که از پایین‌ترین رقم قبلی یعنی 47.6 میلیارد دلار در سال 2020 بیشتر است. با وجود تنگناهای بازار که منجر به افزایش شکاف قیمت در ماه‌های گذشته شد سرمایه‌گذاری در ظرفیت تولید گاز طبیعی مایه نیز از این قاعده مستثنی نبود . چرخه سرمایه‌گذاری برای بخش هتل‌ها و گردشگری نیز همچنان تیره و تار است. در سال 2021 یک رکورد جدید به میزان 8 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این حوزه جذب شد که نسبت به 14.6 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در سال 2020 حدود 45 درصد افت کرد. در مجموع جهان در سال ۲۰۲۱ شاهد شدت گرفتن جریان سرمایه بود. هر چند ورود پول به کشورهای فقیرتر با دست‌اندازهای بسیاری همراه است. گزارش تازه آنکتاد نشان می‌دهد رشد ۷۷درصدی مجموع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۱ عمدتا به افزایش سرمایه‌گذاری در کشورهای توسعه‌یافته نظیر ایالات‌متحده آمریکا منجر شده است. صنایع بزرگ و اساسی در کشورهای فقیرتر اما به مقدار کمی از این رشد بهره برده‌اند. برآوردهای جدید کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل‌متحد (آنکتاد)، نشان می‌دهد که در سال2021 تامین‌مالی زیرساخت‌ها به مدد بسته‌‌‌‌‌‌های محرک احیا افزایش یافت اما سرمایه‌گذاری در حوزه‌‌‌‌‌‌های بکر بخش‌های صنعتی که تاکنون در آنها سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری نشده، همچنان در سطحی ضعیف باقی‌مانده است. به گزارش پایگاه اطلاع‌‌‌‌‌‌رسانی این نهاد بین‌‌‌‌‌‌المللی، جریان سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری مستقیم خارجی در سال2021 یک احیای قدرتمند را به نمایش گذاشت و از رقم 929 میلیارد دلار در سال2020 با 77‌درصد افزایش به 65/ 1‌تریلیون دلار در سال2021 رسید و بدین ترتیب از سطح پیش از کرونا نیز عبور کرد. ربکا گرینسپن، دبیرکل آنکتاد در این رابطه گفت: ‌‌‌‌‌‌«احیای جریان سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری در کشورهای درحال‌توسعه دلگرم‌‌‌‌‌‌کننده است اما رکود سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌های جدید در کشورهای کمتر توسعه‌‌‌‌‌‌یافته، آن‌هم در صنایع مهم برای ظرفیت‌‌‌‌‌‌های مولد و کلیدی برای بخش‌های مربوط به اهداف توسعه پایدار، همچون برق، غذا یا بهداشت و درمان، دلیل اصلی نگرانی ماست.‌» تا کنون اقتصادهای توسعه‌‌‌‌‌‌یافته بیشترین افزایش در سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری مستقیم خارجی را شاهد بوده‌‌‌‌‌‌اند و طبق برآوردها سطح آن در این اقتصادها به 777میلیارد دلار در سال2021 رسید، سطحی که سه‌برابر بیشتر از سطح بسیار پایین آن در سال2020 است. در اروپا بیش از 80‌درصد از افزایش جریان سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری مستقیم خارجی به‌دلیل افزایش شدید آن در اقتصاد‌هایی بود که سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران را معاف از مالیات می‌‌‌‌‌‌کند.