آیا صدا و سیما سرانجام دست از کنار گذاشتن سرمایه‌هایش برمی‌دارد؟ یک بام و دو هوای تلویزیون

گروه فرهنگ و هنر – زمانی که جبلی به رسانه ملی آمد بسیاری امید داشتند روند مدیریت سلیقه‌ای در صدا و سیما تغییر کند و با بازگشت سرمایه‌های انسانی مانند فردوسی‌پور، عطاران، فتحی و... دوباره شاهد روزهای اوج تلویزیون باشیم. گرچه از همان زمان جبلی مدام از در باز رسانه ملی به روی همه صحبت کرده اما در عمل نه‌تنها هنوز شاهد بازگشت افراد مطرح روزهای گذشته نبودیم که خبرهایی از حذف برخی دیگر هم به گوش رسیده است. حال پرسش این است که رئیس سازمان صدا و سیما بالاخره آستین برای بازگشت دوست‌داشتنی‌ها بالا خواهد زد؟
صدا و سیما برزگ‌ترین رسانه کشور است که سال‌ها شاهد ساخته شدن برنامه‌های پرمخاطب از آن بودیم، برنامه‌هایی قوی و پرمخاطب که حتی می‌توانستند محور اصلی جمع‌ شدن‌های خانوادگی باشند. اما از جایی به بعد رفته رفته از کیفیت آثار تولیدی در آن کاسته شدن و با تغییر مدیران و اعمال نظر‌های سلیقه‌ای و حتی برخی نگاه‌های جناحی، یا برنامه‌سازان کارکشته تصمیم گرفتند تا در جایی دیگر بخت خود را بیازمایند یا توسط برخی مدیران کنار گذاشته شدند و نتیجه این شد که دیگر به ندرت شاهد برنامه موفق و بسیار پرمخاطبی در این رسانه هستیم و در عوض با کوچ برنامه‌سازان به شبکه نمایش خانگی، پلتفرم‌ها و برنامه‌های آن‌ها با توجه به فضای بازتری که به صدا و سیما دارند، مورد توجه قرار می‌گیرند.
رشد و توسعه و موفقیت یک سازمان تا حد زیادی به روحیات، تلاش، انگیزش و رضایت منابع انسانی آن بستگی دارد. به عبارت دیگر کارآیی و اثربخشی یک سازمان با کارآیی و اثربخشی نیروی انسانی آن رابطه مستقیم دارد. نیروی انسانی برای ارائه رفتار مطلوب و مورد پسند در راستای اهداف سازمان، باید هم انگیزه داشته باشد و هم درست برانگیخته شود و این امر تحقق نمی‌یابد مگر از طریق شناسایی چراهای رفتاری یا علل تمایل و دلایل انگیزه و رضایت کارکنان برای هدایت رفتار آنها.
صدا و سیما بزرگ‌ترین رسانه رسمی در کشور است و بالطبع بیشترین نیروی انسانی در میان رسانه‌ها را به کار گرفته است. درست است که بودجه عظیم این سازمان به عنوان سرمایه‌ای مهم برای تولید برنامه شناخته می‌شود اما از آن مهم‌تر حجم نیروهای انسانی فعال در این رسانه بزرگ‌ترین و مهم‌ترین سرمایه این سازمان است. اما متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد برخی رفتارها در برخورد با نیروهای این سازمان بوده‌ایم که برخی از آن‌ها هنوز هم مورد انتقاد افکار عمومی است، مشابه رفتاری که این سازمان با عادل فردوسی‌پور و برنامه 90 داشت. نه تنها عادل بلکه نمونه‌های دیگری هم هستند که قربانی همین اعمال سلیقه‌ها شدند، از فردوسی‌پور گرفته تا حیاتی.


به هر حال با تغییر مدیریت صدا و سیما بسیاری امید داشتند که این رویه تغییر کند. او بعد از تصدی پست جدید بارها اعلام کرد که مشکلی برای بازگشت نیروهای قدیمی وجود ندارد. او به تازگی گفته است: من پیش از این هم گفته‌ام درهای صداوسیما بر روی تمام استعدادها و ظرفیت‌ها به ویژه کسانی که ایمان به فرهنگ و امانتداری مردم دارند باز است هیچ گاه این در بسته نشده و ان‌شالله بازتر می‌شود همه ظرفیت‌هایی که ایمان به این اصول دارند حتماً قدرشان را می‌دانیم و در سازمان هم از این سرمایه‌ها نگهداری می‌کنیم.
وی بیان کرد: دلیل بر این نمی‌شود که صداوسیما سیاستی برای قطع همکاری یا طرد عناصر داشته باشد. هدف ما این است که کل جامعه و ظرفیت‌ها را ببینیم و تلاش کنیم هرکسی را که در این مسیر می‌تواند ایفای نقش کند از او صیانت کرده و او را تقویت کنیم.
پیش‌تر هم جبلی با اشاره به کاهش مخاطب رسانه ملی، اعتراف کرده بود: همه ما، چه شما به عنوان هنرمند، چه ما به عنوان مسئولین صدا و سیما، باید از خودمان بپرسیم چرا احساس علاقه‌ای که مخاطب به هنرمندان و آثارشان داشت، کاهش یافته است؟ چرا بعضی آثاری که در گذشته با هزینه‌های کمتر ساخته می‌شد، ماندگارترند؟ همه‌مان مقصریم و نمی‌توانیم خودمان را تبرئه کنیم.
رئیس سازمان صداوسیما با پرسیدن این سوال که در اصالت دادن به ذائقه مخاطب و مرجعیت و محتوای رسانه کدام را ارجح دانسته‌ایم، گفت: به عنوان یک مخاطب، همکار و فردی که ۳۰ سال در رسانه کار کرده معتقدم ما توالی و ترتیب بین مرجعیت و جذابیت و محتوا را فراموش کرده‌ایم.
وی گفت: دغدغه برخی سازندگان، صرفا درصد مخاطب بوده و درباره محتوا، دغدغه‌ای نداشته‌اند. اما می‌خواهم بر این نکته تاکید کنم که در دوران جدید، محتوا هم اولویت دارد. جبلی گفت: چه قدر توانسته‌ایم در یک شبانه روز، خوراک خوب به مخاطب بدهیم.
وی تکرار آثار بدون محتوا را به دادن پی در پی آب شور دریا به فردی تشنه تشبیه کرد و گفت: متاسفانه برخی‌ها این نگاه را توقف تولیدات تعبیر کرده‌اند و گفته‌اند جبلی دستور توقف ساخت سریال‌ها را داده است تا بین ما و شما که صاحب اصلی آنتن هستید، اختلاف بیاندازند. چنین چیزی نیست و من بارها با حضور در پشت صحنه سریال‌ها، بر این نکته تاکید کردم که قصد ما اصلاح محتوا و فرآیند تولید است و نه متوقف کردن آن‌ها.
جبلی با اشاره به شعار تحول در دوران مدیریت جدید سازمان، اولویت این تحول را محتوا، رویکرد، فرآیند و در صورت لزوم، ساختار دانست و گفت: ما در کشوری هستیم که به اذعان جهانیان بر قله فرهنگ و هنر و تمدن است و همین باید محور تولید محتوای سالم براساس داشته‌های هویتی باشد. پس از خودمان بپرسیم ما چقدر از این ظرفیت‌ها و نقاط اقتدارمان رادر قالب‌های مختلف، رسانه‌ای کرده‌ایم؟
همه اینها در حالی است که چندی پیش ماجرای کنار گذاشته شدن سروش صحت از کتاب‌باز حاشیه‌ساز شده بود. بخش اعظم کاربرانی هم که به این اتفاق واکنش نشان دادند، معتقدند که صداوسیما مرتکب اشتباه استراتژیکی شده است. چرا که برنامه او همچون نود و کلاه قرمزی در این سال‌ها ناجی رسانه ملی شده بود. اما حالا سومین ناجی اش را هم از دست داده است.
اما یک فعال رسانه‌ای ادعایی درباره علت حذف سروش صحت از کتاب باز مطرح کرده است. سیدعبدالجواد موسوی، روزنامه‌نگار در یادداشتی که در خبر آنلاین منتشر شده، مدعی شده است که مخالفت مدیران تلویزیون و مشخصا وحید جلیلی منجر به عدم حضور سروش صحت در مقام مجری این برنامه شده است.
او گفته که سروش صحت به روشنفکری متهم شده است و به همین دلیل او را کنار گذاشته است. به نظر این فعالان رسانه‌ای، منظور از روشنفکری احتمالا گرایش‌های سیاسی و فرهنگی سروش صحت باشد. حالا هم گفته می‌شود سریال «ساختمان پزشکان» که سروش صحت آن را سال‌ها قبل ساخته، به طور ناگهانی از کنداکتور شبکه تماشا کنار گذاشته شده است.
حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا عزم جبلی برای بازگرداندن سرمایه‌های انسانی سازمان صدا و سیما جدی است؟ آیا دست‌های پشت پرده‌ای نمی‌گذارند سیاست‌های او اجرایی شوند؟