معمای مرموز هپاتیت حاد با منشأ ناشناخته/آدنوویروس با کودکان چه میکند؟
مدتی است که یک بیماری کشنده مشابه هپاتیت در دنیا شیوع پیدا کرده که گفته میشود منشأ آن نوعی ویروس به نام آدنوویروس است و بچههای دو تا پنج ساله را بیشتر درگیر میکند. با این حال، سن ابتلا به این ویروس از یک ماه تا 16 سال نیز بوده است. علت هپاتیت حاد که این روزها شمار آن در سراسر جهان در حال زیاد شدن است، هنوز مشخص نیست. برخی از متخصصان فرضیه ارتباط قرنطینههای طولانیمدت و قرار نگرفتن کودکان در معرض عفونت رایج آدنوویروس را مطرح میکنند و برخی دیگر آن را به کرونا ربط میدهند.
یکی از تئوریهایی که توسط آژانس امنیت سلامت بریتانیا مطرح میشود این است که عامل شیوع این ویروس نوظهور، قرنطینههای دوران کرونا بوده است، چراکه عدم قرار گرفتن در معرض آدنوویروس رایج (که معمولا باعث ناراحتی معده و سرماخوردگی میشود) در طول همهگیری ویروس کرونا، منجر به شدیدترشدن بیماری ناشی از این شبههپاتیت در کودکان شده است. بریتانیا، جایی که تعداد مبتلایان به این ویروس در آن بالاست، اخیرا افزایش قابل توجهی در عفونتهای آدنوویروس در جامعه (به ویژه در نمونههای مدفوع در کودکان شناساییشده) گزارش کرده که گفته میشود به دنبال سطوح پایین گردش این عفونت در اوایل همهگیری COVID-19 رخ داده است. هلند هم افزایش همزمان گردش آدنوویروس در جامعه را گزارش کرده است.
تاکنون ۱۰۹ مورد ابتلا در کل این کشور گزارش شده است که با شناسایی ۹ مورد ابتلا در میان کودکان ایالت آلاباما شروع شد. ۹۰درصد از مبتلایان در بیمارستان بستری شده و ۱۴درصد آنان به پیوند کبد نیاز پیدا کردهاند. معاون مدیر بیماریهای عفونی این مرکز میگوید: «متخصصان کشور و سراسر جهان در تلاش برای تعیین علت دقیق شیوع این بیماری هستند.»
با این وجود، به دلیل افزایش تستهای آزمایشگاهی برای آدنوویروس، این تلاقی میتواند نشاندهنده شناسایی یک پیامد نادر موجود باشد که قبلا شناسایی نشده بود و اکنون به دلیل افزایش آزمایشها تشخیص داده شده است. آمریکا، کانادا، اندونزی، ژاپن و 20 کشور اروپایی مواردی از این بیماری را گزارش دادهاند و به طور کلی تعداد مبتلایان در کل دنیا از 300 مورد گذشته است.
109 ابتلا و مرگ 5 کودک در آمریکامرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC) از بررسی شیوع جهانی بیماری هپاتیت حاد در میان کودکان خبر داده که تاکنون به فوت پنج کودک در این کشور منجر شده است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا (جمعه) اعلام کرد که در حال بررسی شیوع بیماری هپاتیت حاد در بین کودکان است که از ماه اکتبر منجر به مرگ پنج بیمار کودک و نوجوان در این کشور شده و همچنین در سایر کشورها شیوع پیدا کرده است.
تاکنون ۱۰۹ مورد ابتلا در کل این کشور گزارش شده است که با شناسایی ۹ مورد ابتلا در میان کودکان ایالت آلاباما شروع شد. ۹۰درصد از مبتلایان در بیمارستان بستری شدهاند و ۱۴درصد آنان به پیوند کبد نیاز پیدا کردهاند. معاون مدیر بیماریهای عفونی این مرکز میگوید: «متخصصان کشور و سراسر جهان در تلاش برای تعیین علت دقیق شیوع این بیماری هستند.»
مورد عجیبِ هپاتیت حاد که کودکان سالم را مبتلا میکندسازمان جهانی بهداشت (WHO) هفته گذشته اعلام کرد که بیش از ۲۰۰ مورد ابتلا به بیماری هپاتیت حاد از ۲۰ کشور گزارش شده است. در حالی که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده افزایش قابل توجهی را در آمار مبتلایان به هپاتیت حاد در میان کودکان این کشور ثبت نکرده، اما از سوی دیگر در انگلیس مقامات بهداشتی از افزایش قابل توجه موارد ابتلا خبر داده و به جهان نسبت به شیوع این بیماری هشدار دادهاند.
یکی از تئوریهایی که توسط آژانس امنیت سلامت بریتانیا مطرح میشود این است که عامل شیوع این ویروس نوظهور، قرنطینههای دوران کرونا بوده است، چراکه عدم قرار گرفتن در معرض آدنوویروس رایج (که معمولا باعث ناراحتی معده و سرماخوردگی میشود) در طول همهگیری ویروس کرونا، منجر به شدیدتر شدن بیماری ناشی از این شبههپاتیت در کودکان شده است.
متخصصان بر این باورند که ممکن است آدنوویروس با شیوع این بیماری مرتبط باشد، چرا که نتیجه تست حدود نیمی از این کودکان مثبت بوده است. در حالی که آدنوویروس در بروز بیماری هپاتیت حاد در کودکان سالم، شناختهشده نیست، در کودکانی با سیستم ایمنی ضعیف میتواند نقش داشته باشد. با این حال، عوامل دیگر بروز این بیماری در حال بررسی است، زیرا همه کودکانی که به هپاتیت مبتلا شدهاند قبل از عفونت سالم بودند. بیماری هپاتیت که منجر به التهاب کبد میشود با علایمی از جمله زردی پوست، استفراغ و تیرهشدن رنگ ادرار مشخص میشود. علایم این بیماری هم اسهال، درد شکم و زردی گزارش شده است.
دکتر اشلشا کاوشیک، سخنگوی آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، در اینخصوص میگوید: «این مورد، معمولی نیست و کاملا تعجبآور است، اما در حال حاضر فقط یک تئوری منطقی به نظر میآید. ارتباط بین آدنوویروس و هپاتیت در کودکان سالم ثابت نشده و به تحقیقات بیشتری نیاز دارد تا مشخص شود آیا ارتباط مستقیمی بین این دو وجود دارد یا خیر.»
هنوز ارتباطی بین کرونا و هپاتیت ناشناخته پیدا نشدهمدیر بهداشت عمومی اسکاتلند جیم مک منامین، به رویترز گفته که این کشور تلاش میکند تا بفهمد آیا یک آدنوویروس جهشیافته باعث بیماری هپاتیت حاد شده یا اینکه این ویروس با ویروس کرونا ترکیب شده است.
دکتر جی باتلر، معاون مدیر بیماریهای عفونی CDC، به خبرنگاران میگوید: «ما هنوز نمیدانیم عوامل دیگر، مانند قرار گرفتن در معرض محیط، داروها یا سایر عفونتهایی که ممکن است کودکان داشته باشند، چه نقشی در این بیماری دارند. باتلر میگوید: «واکسیناسیون کووید-19 دلیل این بیماریها نیست. میانگین سنی کودکان دو سال بوده که به این معنی است که اکثر آنها واجد شرایط دریافت واکسن نبودند.» باتلر گفت CDC هنوز در حال بررسی است که آیا ارتباطی با ویروس کووید-19 وجود دارد یا خیر. با این حال، 9 مورد اولیه در آلاباما از کودکان مبتلا به هپاتیت حاد، کووید نداشتند. بر اساس اعلام مرکز کنترل بیماریهای آمریکا، ویروسهای هپاتیت A، B، C، D و E در تحقیقات اولیه در بچهها یافت نشده است.
باتلر میگوید ما میدانیم که این بهروزرسانی ممکن است نگرانکننده باشد، بهویژه برای والدین و سرپرستان کودکان خردسال. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که هپاتیت شدید در کودکان نادر است. والدین باید اقدامات احتیاطی استاندارد را برای پیشگیری از عفونتهای ویروسی از جمله شستن دستها، پوشاندن سرفه و عطسه، لمسنکردن چشمها، بینی یا دهان و دوری از افراد بیمار انجام دهند.
والدین بدانند احتمال ابتلای فرزندشان به هپاتیت بسیار کم استبه گزارش بیبیسی در بریتانیا، اکنون 163 مورد شناسایی شده است و 11 کودک پیوند کبد دریافت کردهاند. موارد ابتلا در 20 کشور در سراسر جهان شناسایی شده که نزدیک به 300 کودک مبتلا و پنج مورد فوت شده است.
دکتر میرا چاند، از آژانس امنیت بهداشتی بریتانیا (UKHSA) میگوید: «مهم است که والدین بدانند احتمال ابتلای فرزندشان به هپاتیت بسیار کم است.» او معتقد است والدین باید همچنان نسبت به علایم -به ویژه زردی، ته رنگ زرد در سفیدی چشم- هوشیار باشند و در صورت نگرانی باید با پزشک تماس بگیرند. از هفته گذشته، 18 کودک دیگر در بریتانیا مبتلا به هپاتیت شناسایی شدهاند؛ 118 مورد در انگلیس، 22 مورد در اسکاتلند، 13 مورد در ولز و 10 نفر در ایرلند شمالی. شایعترین علایم کودکان زردی و استفراغ بوده و بیشتر آنها زیر پنج سال هستند.»
مدیر بهداشت عمومی اسکاتلند جیم مک منامین، به رویترز گفته که این کشور تلاش میکند تا بفهمد آیا یک آدنوویروس جهشیافته باعث بیماری هپاتیت حاد شده یا اینکه این ویروس با ویروس کرونا ترکیب شده است.
چیزی که دانشمندان را گیج میکند این است که محتملترین علت -آدنوویروس- معمولا باعث ناخوشی جدی کودکان نمیشود. از فردی به فرد دیگر از طریق سرفه و عطسه منتقل میشود و میتواند باعث سرماخوردگی، استفراغ و اسهال شود. با این حال، بسیار غیرمعمول است که آدنوویروس عامل هپاتیت شدید در کودکان سالم باشد، با این حال، از ابتدای سال 2022 پس از ناپدیدشدن تقریبی همهگیری کرونا، در سطوح بالایی در گردش بوده است.
دکتر چاند میگوید: «تحقیقات نشان میدهد که ارتباطی با آدنوویروس وجود دارد و مطالعات ما اکنون این ارتباط را به دقت بررسی میکند، به علاوه در حال بررسی سایر احتمالات هستیم.» احتمالات دیگر شامل این است که آیا نوع جدیدی از آدنوویروس ایجاد شده که کودکان را بیشتر بیمار میکند یا اینکه عفونت قبلی مانند کووید میتواند یک عامل باشد.