روزنامه وطن امروز
1401/02/19
نابغه ایرانیِ جهان تشیع
محمدامین علیدوست: شیخ کلینی اصالتا ایرانی و از روستای «کلین» واقع در ۳۸ کیلومتری شهرری و ناحیه جنوب غرب جاده قم- تهران، نزدیک حسن‌آباد کنونی است. به همین جهت، او را به لقب «رازی»، منسوب به «ری» هم می‌خوانند. ثقه..الاسلام کلینی در عصر امام حسن عسکری علیه‌السلام متولد شد و با ۴ سفیر و نماینده خاص امام زمان علیه‌السلام- که در طول غیبت کوتاه آن حضرت، رابط بین شیعیان و امام زمان علیه‌السلام بودند ـ هم‌عصر بود. با اینکه آن ۴ نفر، از فقها و محدثان بزرگ شیعه بودند و شیعیان آنها را به جلالت قدر می‌شناختند ولی کلینی مشهورترین شخصیت عالی‌مقامی بود که آن زمان در میان شیعه و سنی با احترام می‌زیست و به صورت آشکار به ترویج مذهب حق و نشر معارف و فضایل اهل‌بیت علیهم‌السلام همت می‌گماشت. شیخ کلینی از همان دوران طفولیت تحت تربیت پدر خویش قرار گرفت و اخلاق، رفتار و آداب اسلامی را نزد پدرش فرا گرفت. پدرش به علت ارادتی که به رسول گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله داشت، وی را محمد نامید و از آن پس محمدبن‌یعقوب کلینی در خانه‌ای که معنویت در آن موج می‌زد، تحت تربیت قرار گرفت. کلینی پس از کسب ادب از محضر پدر، نزد دایی خویش« علان کلینی رازی» که از محدثان بزرگ و از شیفتگان مکتب اهل بیت علیه‌السلام به شمار می‌رفت به ادامه تعلیم و تعلم پرداخت و با منابع علم حدیث و رجال آشنا شد و بعد از آن برای ادامه تحصیل به شهرری رفت. محمدبن‌یعقوب کلینی در ری که مرکز برخورد آرا و اندیشه‌های فرق اسماعیلی، حنفیه، شافعی و امامیه بود، در کنار تحصیل علم و آشنایی با اندیشه‌های دیگر مذهب‌ها، تصمیم گرفت به نوشتن احادیث بپردازد. او در محضر ابوالحسن محمد‌بن‌اسدی کوفی حدیث آموخت و بعد از آن برای تکمیل علم حدیث رهسپار قم شد و با محدثانی که از امام عسکری علیه‌السلام یا امام هادی علیه‌السلام بدون واسطه حدیث شنیده بودند ملاقات کرد و از محضر استادان بزرگ بهره برد. کلینی سال ۳۲۷ ق (۲ سال قبل از وفاتش) عازم بغداد شد. بغداد در آن زمان یکی از مراکز بزرگ علمی بود. این اندیشمند بزرگ جهان شیعه با تدوین روایات اهل بیت علیه‌السلام، توانست گامی مهم در راه اعتلای آموزه‌های اسلام بردارد و مسیری روشن برای جویندگان راه حق بگشاید. مهم‌ترین اثر کلینی، کتاب «اصول کافی» است. این کتاب از برجسته‌ترین منابع حدیثی شیعه و مهم‌ترین و معتبرترین منبع از کتب اربعه است. این کتاب در ۳ بخش اصول، فروع و روضه تألیف شده است. تلاش کلینی بر آن بوده تا احادیث کافی را بر اساس عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کند. کلینی به سبب ارتباط با اصحاب ائمه و دسترسی به اصول اربع‌مأه، روایات این کتاب را با کمترین واسطه نقل کرده است. آرامگاه پدر کلینی یعنی یعقوب‌بن‌اسحاق که از بزرگان شیعیان آن روزگار بوده هم‌اکنون در قریه «کلین» قرار دارد که زیارتگاه مردم است. این بقعه تاریخی حدود ۳۰۰ سال قدمت دارد. مقبره شیخ کلینی (پدر نویسنده اصول کافی) جزو ۳۴ اثر تاریخی شهرری است که ثبت ملی شده و زیر نظر اوقاف است. دهیاری کلین سال ۹۱ دو هزار متر زمین در اختیار میراث فرهنگی استان تهران قرار داد تا اقامتگاهی برای گردشگران ساخته شود که این اتفاق میسر نشد و گفته میشود ادارات آب، برق و گاز نمی‌توانند زیرساخت‌های لازم در آن منطقه را تامین کنند. دهیاری روستای کلین گفته است این مقبره مردمی اداره میشود! متاسفانه چنانکه شایسته و بایسته است به مقبره پدر شیخ کلینی رسیدگی نشده است، در حالی که شیخ کلینی از افتخارات بی‌نظیر تشیع و ایران است.
