روزنامه وطن امروز
1401/02/19
پای یک پروژه سیاسی در میان است
رها عبداللهی: رسانه می‌‌تواند از طریق اثرگذاری بر نظام شناخت یک جامعه، شبه‌واقعیت را به جای واقعیت و شبه‌تفکر را به جای تفکر به وجود آورد. از همین رو است که ابزار پرکاربردی در خدمت تحقق اهداف گوناگون شده است بویژه وقتی پای پروژه‌‌های سیاسی در میان باشد. ما درباره موضوع جمعیت، در کشورمان با یک پروژه رسانه‌‌ای بشدت سیاسی روبه‌رو هستیم؛ پروژه‌‌ای که با تکنیک‌‌های جنگ روانی تمام تلاشش را می‌‌کند افکار عمومی را نسبت به موضوع جمعیت بدبین کرده و امکان همراهی جامعه با سیاست افزایش جمعیت را از بین ببرد. درحال حاضر سیر نزولی نرخ رشد جمعیت، ساختار جمعیتی کشور را از تعادل خارج کرده و چشم‌انداز سالمندی جمعیت را در آینده نه‌چندان دور برای‌مان رقم خواهد زد. بیش از یک دهه است موضوع کاهش جمعیت برای جمهوری اسلامی تبدیل به مسأله شده که البته فرآیند طی شده از مسأله تا سیاستگذاری (ابلاغ سیاست‌‌های کلی جمعیت در سال 93) و سیاستگذاری تا برنامه‌ریزی توسط قانون‌گذار (تصویب قانون جوانی جمعیت در سال 1400) و سپس تبدیل به دستورالعمل‌های اجرایی سال‌ها به طول انجامیده است. سیاستگذاری درباره جمعیت وقتی می‌‌تواند موفقیت‌آمیز باشد که همراهی افکار عمومی را به دست آورد. قانون جوانی جمعیت با تسهیلات و حمایت‌‌های ویژه و بی‌‌سابقه‌‌ای که برای خانواده‌‌ها پیش‌‌بینی کرده، قصد دارد امید به آینده را افزایش داده، نگرش منفی نسبت به فرزند‌دار شدن را تغییر دهد و برخی روندهای غلطی را که بر سر راه تصمیم به باروری وجود دارد، متوقف کند. پس کسانی که به هر دلیلی مخالف توفیق سیاست افزایش جمعیت ایران هستند، خوب می‌‌دانند باید قانون جوانی جمعیت را نزد افکار عمومی تضعیف و منفور کنند تا ضمن از بین بردن همراهی مردم، نگذارند آنان به سمت آگاهی از حقوق خود ذیل این قانون و مطالبه اجرای آن بروند. از روز اولی که زمزمه‌‌های تصویب این قانون به گوش رسید، یک پروژه رسانه‌‌ای برای زمین زدن قانون و در واقع شکست سیاست افزایش جمعیت کلید خورد؛ گستره‌‌ای از شبکه‌‌های ماهواره‌‌ای معاند فارسی‌زبان تا روزنامهها و خبرگزاری‌‌ها و چهره‌‌های سیاسی اصلاح‌طلب، برخی مدیران و نمایندگان سابق و فعلی و همین‌طور فعالان رسانه‌‌ای در توئیتر و اینستاگرام از طیف‌‌های مختلف سیاسی. واضح است در این میان اهداف افراد متفاوت است. برخی با عناد نسبت به هر اتفاق مثبتی که به نفع آینده کشور باشد، عده‌‌ای با ماموریت نجات مافیای هزار میلیاردی چنبره‌زده بر سیستم غربالگری کشور، برخی برای حفظ ژست انتقادی و البته عده زیادی هم بدون اطلاع از اهداف مدیران پروژه، تنها برای همراهی با موج رسانه‌‌ای منتقد به این جریان پیوستند. چند دلیل می‌‌توان ذکر کرد که نشان دهد واکنش‌‌های منفی علیه قانون جمعیت با این گستره رسانه‌‌ای وسیع، یک پروژه است نه واکنش طبیعی افکار عمومی نسبت به یک قانون جدید. این یادداشت ابدا قصد ندارد تمام منتقدان را یک کاسه کرده و به همه انگ ضدانقلاب بزند. اتفاقا غرض این است که با بیان نشانه‌‌های پروژه سیاسی، از منتقدان بخواهیم اگر نیت‌شان خیر است و دنبال نقد منصفانه و مصلحانه هستند، مسیر و ادبیات خود را از پروژه‌بگیران و دروغگویان جدا کنند. 1- در شرایطی که هنوز قانون جوانی جمعیت تصویب نشده بود، واکنش‌‌ها نسبت به آن با کلیدواژه‌سازی هماهنگ و دست گذاشتن روی نقاط حساسیت‌برانگیز جامعه آغاز شد. نخستین و پربسامدترین آنها کلیدواژه «حذف غربالگری» بود. ادعا کردند طراحان قانون جمعیت، «غربالگری ناهنجاری جنین» را که به دنبال حذف جنین‌‌های معلول است، مانع افزایش جمعیت دانسته و درصدد توقف آن از چرخه مراقبت‌‌های بارداری هستند. اعتراض‌‌ها از نقطه نامعلومی به رسانه‌‌ها و از آن به جامعه پزشکی و سپس اضطراب‌آفرینی در افکار عمومی کشیده شد. متولیان طرح جمعیت هزار بار پاسخ دادند چنین مؤلفه‌‌ای در طرح وجود ندارد و هدف، ساماندهی و به‌روزرسانی نظام غربالگری است. اگر منشأ این جنجال رسانه‌‌ای، تنها نگرانی برای سلامت مادران باردار و فرزندان آینده کشور بود، این پاسخ‌‌ها و سپس انتشار متن قانون جوانی جمعیت که صراحتا روشن می‌‌کرد واقعیت چیست، به حرف و حدیث‌‌ها پایان می‌‌داد اما وقتی از پروژه حرف می‌‌زنیم، یعنی بناست تکنیک‌‌های رسانه‌‌ای جلوی انتشار واقعیت را بگیرند و تحریف، یکه‌تاز میدان افکار عمومی شود. بنابراین پروژه‌بگیران رسانه‌‌ای بی‌توجه به واقعیتی که سعی دارد خود را به افکار عمومی بنمایاند، بر دروغ بزرگ خود اصرار می‌‌ورزند و با تکرار سرسام‌‌آور کلیدواژه «حذف غربالگری»، آن را تثبیت می‌‌کنند. 2- دومین دروغی که با حواشی شرم‌‌آوری همراه شد، دروغ منع دسترسی مردم به اقلام پیشگیری از بارداری بود که با کلیدواژه «دخالت در اتاق خواب ملت» و «فرزندآوری اجباری» وایرال شد. این دروغ در حالی بین مردم جا باز می‌‌کرد که همزمان همه در نزدیک‌‌ترین سوپرمارکت منزل‌شان هم شاهد موجود بودن این اقلام بدون کمترین تغییر قیمتی بودند اما رسانه‌‌ها بدون اینکه با واکنش عدم باور مخاطبان‌شان روبه‌رو شوند، موج جوک‌سازی و فحاشی حول دروغ منع استفاده از اقلام پیشگیری را به سمت مخاطبان‌شان جاری کردند. توفان جنجال رسانه‌‌ای با دستگاه شناختی کاری می‌‌کند که شما دیگر به چشمان خود هم اعتماد نکنید! 3- انتقادات پیرامون یک قانون طبیعی است؛ تا وقتی منتقدان اهداف سیاسی نداشته یا آن را آشکار نکنند. وقتی در انتقاد از برخی بندهای قانون جمعیت (قانونی که در مجلس تصویب شده)، سعی می‌‌کنند پای رهبر حکیم انقلاب نظام را به میان بکشند و ایشان را مقصر نگرانی‌‌هایی که در جامعه نسبت به آن به وجود آمده بدانند، ثابت می‌‌شود پای یک پروژه سیاسی با هدف تضعیف سیاست کلی نظام درمیان است: تخطئه سیاست افزایش جمعیت که توسط رهبری ابلاغ و تاکید شده نه فلان بند قانون جمعیت. هدف، تداعی‌‌سازی برای جامعه و انحراف پیکان نقدها و اتهام‌زنی‌‌ها و فحاشی‌ها به سمت رأس نظام است. نامه‌‌هایی که این روزها توسط برخی تئوریسین‌‌های اصلاحات خطاب به رهبری در رسانه‌‌ها منتشر شده و از ایشان بابت دروغ حذف غربالگری توضیح می‌‌خواهد، دم خروس پروژه رسانه‌‌ای سیاسی گسترده یک سال گذشته است. مخرج مشترک با ضدانقلاب و نهادهای بین‌‌المللی مثل دیده‌بان حقوق بشر که بارها خصومت خود با جمهوری اسلامی را در موضوعات حقوق بشری اثبات کرده‌‌اند، در تضعیف قانون جمعیت، آن هم با کلیدواژه‌‌های مشترک، بسیار قابل تأمل است.
