گروه اقتصاد کلان:در شرایطی که اصلاح نظام پرداخت یارانه ها از سوی دولت سیزدهم کلید خورده،این اعتقاد در بین ناظران اقتصاد ایران وجود دارد که در صورت اجرای درست این طرح،در نهایت رفاه مردم افزایش پیدا خواهد کرد.به گزارش«تجارت»،استدلال کارشناسان این است که یارانه پرداختی دولت در سالهای گذشته نصیب تولیدکنندگان واقعی و مردم نشده و عملا معیشت اقشار متوسط بدلیل توزیع غلط منابع لطمه جدی خورده است.

اصلاح یارانه‌ها رفاه مردم را افزایش می‌دهد
معاون امور اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی اطمینان داد اصلاح یارانه‌ها وضعیت رفاه مردم را نسبت به گذشته مطمئناً بهتر خواهد کرد و عدالت بیش‌تری در آن وجود خواهد داشت. معاون امور اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه اختصاص یارانه در بخش کشاورزی اثرات بسیار بدی داشته است، افزود: طی سال‌های اجرای این طرح بهره‌وری و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به شدت کاهش یافت و به تقویت تولید نینجامید.قربانی گفت: سیاستی که قرار بود هزینه تولید را کاهش دهد عاملی برای تورم محصولات کشاورزی شد و هر سالی یارانه بیشتری تزریق شد نتیجه کمتری گرفته شد.وی با بیان اینکه 260 هزار میلیارد تومان یارانه سالانه به کالاهای اساسی پرداخت می‌شود، گفت: این یارانه‌ها به هدف اصابت نکردند و هیچ عدالتی هم در اختصاص یارانه‌ها وجود نداشت. معاون امور اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشت: اتفاقاً با اختصاص ارز دولتی دهک‌های بالاتر برخورداری بیشتری داشتند و این نقطه ضعف بزرگی برای اجرای این طرح بود.قربانی در پاسخ به اینکه آیا طرح اختصاص ارز دولتی مشکل داشت یا شکل نظارت بر آن ایراد داشت، عنوان کرد: کلاً منطق اجرای این طرح مشکل داشت و از همان ابتدا مشخص بود که نتیجه‌ای نخواهد داشت.وی اعلام کرد: در اغلب کشورهایی که سیاست پرداخت یارانه را عملی می‌کنند معمولاً به گروه‌های با درآمد پایین می‌دهند. معاون امور اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به اینکه چرا پرداخت یارانه به بخش تولید داده نشد، گفت: شاید در دولت قبل به دلیل سادگی اجرا به بخش مصرف‌کننده دادند و مسئله دوم اینکه تصور می‌شد در انتهای حلقه نظارت بیشتری بتوان انجام داد، سوم اینکه در قانون مطرح شده که منابع آزاد شده از هدفمندی یارانه‌ها باید برای رفاه مصرف‌کننده صرف شود اما در این میان نباید تولید و تولیدکننده فراموش شود.وی در پاسخ به اینکه آیا با اصلاح یارانه‌ها مطمئناً وضعیت مردم بهتر می‌شود و عدالت در آن رعایت می‌شود؟ گفت: قطعاً همینطور است و نسبت به گذشته بهتر خواهد شد و در سیستم فعلی عدالت بیشتری نسبت به قبل وجود خواهد داشت. ضمن اینکه فاصله بین فقرا و ثروتمندان یعنی همان ضریب جینی کاهش می‌یابد.در ادامه این گفت‌وگوی ویژه خبری، داریوش ابوحمزه معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون هم از آماده‌سازی سامانه رفاه ایرانیان در این وزارتخانه خبر داد و عنوان کرد: سه دهک پایین جامعه به طور کامل شناسایی شدند که حدود بیش از 5 میلیون نفر را شامل می‌شود.وی ادامه داد: شاید شناسایی این سه دهک خیلی دقیق نباشد یعنی نقطه ایده‌آل نباشد اما اطلاعات خوبی دارد که می‌توان برای اعطای یارانه و یا محروم کردن از یارانه اعمال شود ضمن اینکه سازوکار اعتراض و پاسخگویی هم همواره وجود دارد و وزارت تعاون در قبال معترضان پاسخگو است. معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه پرداخت یارانه به روش قبل ناعادلانه بود، گفت: براساس آمار مرکز پژوهش‌های مجلس دهک‌های بالاتر دو برابر دهک‌های سوم گوشت و لبنیات مصرف می‌کردند و از سال 97 که این طرح اجرا شد کاملاً مشکل داشت.مهدی طغیایی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به اینکه چگونه بر نحوه حمایت‌های دولتی پس از اصلاح یارانه‌ها نظارت خواهید داشت، عنوان کرد: پیگیری می‌کنیم که حتماً بسته‌های حمایتی که دولت در نظر گرفته کاملاً اجرا شود اما همواره مشکلات در سال‌های بعدی ایجاد می‌شود که تورم بیشتر شده و اجازه تصمیمات را نمی‌دهد.

رفتار دولت در ساماندهی یارانه‌ها حائز اهمیت است
یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: بر اساس قانون مصوب مجلس دولت می‌تواند نظام پرداخت یارانه‌ها را اصلاح کند اما قیمت کالاها نباید هیچ گونه افزایشی نسبت به شهریور ۱۴۰۰ داشته باشد. حجت الله فیروزی در جلسه علنی مجلس و در جریان بررسی گرانی‌های اخیر بیان کرد: ساماندهی نظا م پرداخت یارانه ها یکی از مهمترین وظایف دولت یازدهم به شمار می‌رود که قطعا در تاریخ کشور خواهد ماند. ما شاهد نابسامانی و افسار گسیختگی در قیمت تمام کالاها هستیم. مجلس در این زمینه نگران است و نگرانی ‌آن برخاسته از دغدغه مردم است. مجلس در بودجه سال جاری دولت را مجاز به ساماندهی نظام پرداخت یارانه‌ها کرد اما تاکید کرد که باید قیمت ها متناسب با شهریور ۱۴۰۰ ثابت بماند.

تورم باید کنترل شود، نیاز مردم تامین گردد و قیمت‌ها ثابت بماند.نماینده مردم فسا در مجلس اظهار کرد: از سوی دیگر رفتار دولت نیز در ساماندهی یارانه‌ها بسیار حائز اهمیت است. باید با مردم صحبت شود و این اطمینان خاطر به آنان داده شود که فشار مضاعفی بر آنها تحمیل نشود. اقشار کم درآمد، کارمندان، عشایر و دامداران همگی نگرانند. نظام پرداخت یارانه‌ها هم اکنون اشکالات زیادی دارد اگر قرار است نظامی جدید راه اندازی شود باید نگرانی‌ها مرتفع گردد.

فروش کالاها به قیمت شهریور ۱۴۰۰ به علاوه پرداخت ۲ ماه یارانه نقدی
بر اساس آخرین تصمیم دولت، در راستای هدفمندی ارز ۴۲۰۰، افزایش قیمت کالاهای اساسی همچون نان، روغن، مرغ، تخم مرغ و شیر منتفی و مقرر شد، این کالاها به فیمت شهریور۱۴۰۰ در حد نیاز متعارف مردم نامین شود و احتمالا ۲ماه یارانه نقدی قبل آغاز طرح پرداخت گردد. دولت سیزدهم بعد از وقوع جنگ در اوکراین و بحران جهانی تامین غلات بر اجرایی شدن تغییر نظام یارانه ارز ترجیحی به قطعیت رسیده است، هرچند در استدلال گذار از نظام یارانه ارزی به یارانه ریالی مباحثی مثل جلوگیری از قاچاق نیز مطرح شده است.با توجه به این دو موضوع بسیاری از کارشناسان در بدنه دولت مباحثی مثل احتمال بروز مشکل در تامین کالاهای اساسی را پیش بینی کرده اند. جدای از صحت و سقم این پیش بینی، هم اکنون دولت برای اجرای این تصمیم که پیش از این در لایحه بودجه 1400 و 1401 نیز بر آن تاکید شده بود به تصمیم نهایی رسیده است.آن طور که از خروجی جلسات تصمیم سازی برای اجرای طرحی که این روزها از آن به عنوان یارانه هوشمند یاد می‌شود برمی‌آید، برنامه نهایی دولت تامین چند قلم کالای حیاتی از جمله نان، مرغ، تخم مرغ، روغن و شیر به قیمت شهریور سال 1400 برای عموم مردم است.هر چند نظراتی در دولت مطرح بود که پس از حذف ارز 4200 تومانی نهاده‌های دامی، روغن و نان، در راستای جبران افزایش قیمت کالاهای مربوطه، یارانه نقدی به مردم پرداخت شود، ولی ظاهرا این نظر به دلیل اینکه ممکن است یارانه نقدی مورد نظر کفاف تامین کالاهای اساسی مد نظر مردم را نکند و فشارهای معیشتی بر مردم را تشدید نماید، رای نیاورد و در نهایت مقرر شد به شیوه کالابرگ الکترونیکی عملل گردد، به این معنی که دولت متعهد شود در قبال حذف ارز 4200 تومانی نان، نهاده دام و روغن، 5 کالای اساسی که قوت قالب مردم هست را به قیمت شهریور 1400 برای مردم تامین کند و به جای پول نقد، کالای مورد نیاز مردم را تامین کند.در گام اول قرار شد، یارانه نان اصلاح شود و بر هیمن اساس وزارت اقتصاد مسئولیت تامین نان به قیمت گذشته را بر عهده گرفته و این فرایند از استان زنجان به شکل آزمایشی از روز دوشنبه هفته جاری آغاز خواهد شد. در این استان حدود 1500 نانوایی مجهز به دستگاههای کارت‌خوانی هستند که نان را با استفاده از کارتهای بانکی متعارف بدون تغییر قیمت در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. بر اساس اعلام معاون وزیر اقتصاد طبق تاکید رئیس جمهور قیمت نان که در اختیار مردم قرار خواهد گرفت مشمول 10 درصد تخفیف نیز خواهد بود. اما سوال مهمی که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد این است که اساسا این فرایند جدید چگونه پیاده خواهد شد.بر اساس طرحی که با همکاری وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و استانداریها پیاده خواهد شد، هر شهروند می‌تواند از طریق کارتهای بانکی نسبت به خرید نان به میزان نیاز روزانه با دستگاههای پوز اقدام کند، در پایان روز مطابق سیستم پایای بانکی ما به التفاوت قیمت نانهای فروخته شده در طول روز به حساب اصلی نانوا واریز خواهد شد. نکته مهم اینکه این موضوع در ماههای نخست سیستم تامین آرد نانواییها را نیز دچار مشکل می‌کند برای حل این موضوع طبق تدبیر وزارت اقتصاد تسویه آرد تحویل شده به هر نانوایی 45 روز بعد انجام می‌شود که به لحاظ سرمایه در گردش مشکلی برای این واحدها ایجاد نشود. نکته جالب توجه اینکه تمام کارتهای بانکی اعضای خانوار قابلیت خرید نان را خواهد داشت.به نظر می‌رسد با نهایی شدن طرح دولت در خصوص توزیع هدفمند یارانه نان، بازار نان تاحد زیادی در سراسر کشور کنترل خواهد شد. بر اساس برخی اطلاعات دریافتی حدود 80 هزار پوز در نانواییهای سراسر کشور وجود دارد که این بازار تک محصولی در نانواییها عامل اصلی گزینش نان به عنوان کالای اساسی منتخب برای اجرای پایلوت طرح گذار از یارانه ارز 4200 تومانی بود.به گزارش تسنیم، در صورتی که از مدل مطرح شده برای پرداخت یارانه نان از طریق کالابرگ پاسخ مناسب دریافت شود، تا دو ماه آینده کالابرگ الکترونیکی برای 4 قلم کالای دیگر از جمله شیر، تخم مرغ، روغن و مرغ پیاده خواهد شد. البته قبل از اجرایی شدن کامل طرح درباره سایر اقلام غیر از نان، مبلغی به مدت یک یا دو ماه یارانه نقدی به حساب یارانه بگیران واریز خواهد شد که هر چند این مبلغ هنوز نهایی نشده ولی در حدود 300 تا 400 هزار تومان برای هر نفر تخمین زده می شود تا خیال مردم بابت تبعات افزایش قیمت ‌ها راحت باشد.وزیر اقتصاد و دارایی هم در خصوص طرح دولت برای ساماندهی یارانه نان گفت: دولت به جهت سیاست و اهمیت حوزه تامین نان برنامه ای را متفاوت از سایر کالاها به ستاد اقتصادی دولت ارائه کرد که به موجب آن طرح هوشمندسازی نظام تامین نان به تفکیک کدملی، مناطق جغرافیایی، گروه ها و اقشار حمایتی در دستورکار قرار گرفت و این طرح برای نخستین بار در کشور شکل گرفت و براساس آن امکان رصد صفر تا صد زنجیره یعنی از زمان واردات گندم در انبارها، کارخانه ها، شرکت های پخش، نانوایی های سنتی و صنعتی به خوبی فراهم خواهد شد.