5 عامل ایجاد 270 هزار میلیارد تومان معوقات بانکی

مدیر کل دفتر امور بانکی وزارت اقتصاد، با اعلام رقم 270 هزار میلیارد تومان به عنوان مجموع معوقات بانکی در کشور، استمهال بدهی تسهیلات گیرندگان و نیز شوک های ارزی و اقتصادی را که موجب رشد بدهی های ارزی تولیدکنندگان می شود از جمله مهم ترین دلایل رشد بدهکاران در نظام بانکی برشمرده است. با این حال، به نظر می رسد تا زمانی که نرخ بهره منفی در نظام بانکی برقرار باشد، بخش های دولتی و شبه دولتی به دنبال جبران کسری بودجه از محل منابع بانکی باشند و نظارت دقیق بر نحوه تسهیلات دهی بانک ها به خصوص ارائه تسهیلات به شرکت های زیرمجموعه در نظام بانکی وجود نداشته باشد، پنج عامل تولید بدهکاران بانکی همچنان به کار خود ادامه خواهد داد. به گزارش خراسان، همزمان با انتشار فهرست جدید ابر بدهکاران بانکی در روزهای اخیر، این سوال مهم مطرح شده است که دلیل به وجود آمدن چنین پدیده ای در نظام بانکی چیست؟ دیروز مدیر کل دفتر امور بانکی وزارت اقتصاد، به تشریح این موضوع پرداخت. به گزارش ایرنا، قربان اسکندری با بیان این که کل مطالبات غیر جاری شبکه بانکی 270 هزار میلیارد تومان معادل 3.5 درصد کل دارایی های نظام بانکی (7600 هزار میلیارد تومان) است، مهم ترین دلیل به وجود آمدن بدهکاران بانکی را استمهال بدهی تسهیلات گیرندگان بانکی دانست. به گفته اسکندری، دلیل تولید ابربدهکاران بانکی تشویق مردم به عدم بازپرداخت تسهیلات است. به این صورت که به جای مجازات بدهکاران، بارها به آنان فرصت داده می شود. به گزارش خراسان، در سال های گذشته این روال در نظام بانکی وجود داشته که بانک ها، بدهی معوق تسهیلات گیرندگان بانکی را به همراه جریمه دیرکرد 6 درصد، در قالب یک بسته تسهیلاتی جدید، به بدهکاران اختصاص می دادند و به این ترتیب هم خود را از شر افزایش بدهی های مشکوک الوصول و سوخت شده رها می کردند و هم با افزایش سطح دارایی ها در ترازنامه، تصویری غیر واقعی از عملکرد خود را به نمایش می گذاشتند. این مقام مسئول بانک مرکزی دلیل دوم ایجاد بدهکاران بانکی را شوک ارزی و اقتصادی در بازار دانست و اظهار کرد: تولیدکننده تسهیلات ارزی دریافت می‌کند در حالی که درآمد ریالی دارد و با نوسانات ارزی دیگر توان بازپرداخت ندارد.مدیر کل دفتر امور بانکی و بیمه وزارت اقتصاد دو راهکار را هم برای ایجاد  نشدن بدهکاران بانکی بیان کرد و اصلاح بودجه، خروج نفت از بودجه سالیانه و شناسایی تضاد منافع در نظام بانکی را در مقابله با ایجاد بدهکاران بانکی مؤثر دانست. به گزارش خراسان، به نظر می رسد دلایل مستقیم و غیر مستقیم دیگری را نیز بتوان به فهرست دلایل ایجاد بدهکاران در نظام بانکی اضافه کرد. به عنوان مثال، با وجود آن چه نرخ بهره منفی در اقتصاد ایران گفته می شود یعنی مثلاً نرخ 18 درصدی تسهیلات و 6 درصدی وجه التزام، در برابر نرخ حدود 40 درصدی تورم، اساساً انگیزه اقتصادی برای دریافت وام، سفته بازی در بازار دارایی ها و نیز برنگرداندن تسهیلات به وجود آمده است. عامل دیگر در شکل گیری پدیده بدهکاران بانکی را می توان  ناترازی دولت و دستگاه های حاکمیتی نظیر تامین اجتماعی و برخی شرکت های دولتی دانست که با استقراض از بانک مرکزی ناترازی بودجه ای خود را پوشش می دهند به گونه ای که براساس گزارش اخیر بانک مرکزی از بدهکاران بانکی، شستا بیشترین بدهی معوق بانک ملت و شرکت بازرگانی دولتی بیشترین بدهی معوق بانک های رفاه کارگران و توسعه تعاون را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر می توان گفت که پدیده تولید بدهکاران نظام بانکی را می توان در بخش بانک های خصوصی کشور جست وجو کرد. گزارش دو روز قبل خراسان در همین صفحه نشان می دهد که در بین 17 بانکی که اطلاعات معوقات کلان آن ها به تازگی توسط بانک مرکزی منتشر شده ، بالاترین ارقام معوقات (5.5 هزار میلیارد تومان) و همین طور تسهیلات (153 هزار میلیارد تومان)، مربوط به بانک پاسارگاد یا شرکت های زیرمجموعه این بانک است.جدای از عملکرد بانک های خصوصی در تخصیص میزان تسهیلات و تسهیلات معوق، مدل تسهیلات دهی آن ها که بعضا به طور قابل توجهی متمایل به شرکت های زیرمجموعه بانک است نیز می تواند به عنوان یکی دیگر از عوامل تولید بدهکاران کلان در نظام بانکی به شمار آید.