استقراض از بانک ها به جای بانک مركزی؛ بد به جای بدتر!

‍ آرمان ملي - الميرا بابايي : با وجود اينکه در دولت سيزدهم تاکيد اصلي بر عدم استقراض از بانک مرکزي بود و رئيس‌جمهور با اين شعار که استقراض از بانک مرکزي ممنوع است زمام امور را به دست گرفت اما شواهد حاکي از رشد پايه پولي و افزايش نرخ تورم است. اما دولت همچنان منکر استقراض از بانک مرکزي است اما واقعيت اقتصاد و معيشت مردم چيز ديگري است، به نظر مي‌رسد دولت ميانبر جديدي زده است و آن استقراض از بانک‌هاي ديگر است. با اين حال اثر اين روش غيرمستقيم اثر خود را بر تن بيمار اقتصاد باز هم برجاي گذاشته و افزايش افسارگسيخته قيمت کالاهاي اساسي تنها بخشي از تبعات رشد پايه پولي و سياست‌هاي دولت در زمينه بانکي است که فشار آن بيشتر بر معيشت مردم وارد شده است.
در رابطه با چگونگي استقراض دولت کامران ندري کارشناس حوزه بانکي به «آرمان ملي» مي‌گويد: خوشبختانه در سال 99 وضعيت فروش نفت بهتر شد و اين روند تا امسال ادامه داشت به‌طوري‌که‌ طبق آخرين آمار، ميزان درآمد حاصل از فروش نفت در سه ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد داشته است، بنابراين انتظارمان اين بود که به تبع اين رشد وضعيت بودجه بهتر شده و مشکلات مالي دولت کمتر شود اما چنين نشد حال سوال اينجاست که چرا به‌رغم افزايش درآمد دولت مشکلات مالي دولت همچنان وجود دارد و چرا دولت به ناچار اقدام به فروش ‍اوراق و يا استقراض منابع پولي از بانک مرکزي و ساير بانک‌ها مي‌کند؟ ‍
کامران ندري افزود: استقراض مستقيم دولت از بانک مرکزي و غيرمستقيم ازساير بانک‌ها بدترين روش تامين کسري بودجه است، چراکه باعث آسيب‌هاي زيادي به تن اقتصاد بيمار خواهد زد و اين مسأله امروز بر اکثر کارشناسان اقتصادي و دولتمردان ذي ربط پوشيده نيست که خط قرمز دولت‌ها بايد استقراض از بانک مرکزي و ساير بانک‌ها باشد، چرا که تورم را افزايش مي دهد و تبعات آن غيرقابل جبران خواهد بود.
چگونه تورم 15 درصدي به 40 درصد رسيد؟


او بيان کرد: در بازه زماني ده ساله يعني از سال 86 تا 96 متوسط نرخ تورم 15 درصد بوده اين درحالي است که از سال 97 تورم به بالاي 30 درصد رشد داشته است و نهايتا دچار تورمي بي‌سابقه شده‌ايم به‌طوري‌که‌ نظير اين تورم را نداشته‌ايم که اين مساله خود جاي تامل دارد و ادامه اين وضع‍يت فشار سنگيني را به گروه‌هايي که درآمد ثابت دارند وارد مي‌کند و باعث گسترش فقر مي‌شود.
کامران ندري با اشاره به افزايش ناگهاني قيمت کالاهاي اساسي تاکيد کرد: مساله جالب اينجاست دچار تورم فزاينده هستيم که حتي تورم کالاهاي مصرفي و اساسي درحال شتاب گرفتن هستند و چنين وضعي زندگي مردم را به به‌شدت تحت تاثير قرار داده است. به‌طوري‌که‌ اگر بخواهيم نگاه مقايسه‌اي داشته باشيم از سال 97 به بعد رفاه مردم کاهش يافته که بايد چاره اساسي براي اين مساله انديشيد.
راه ميانبر دولت در استقراض از بانک‌ها
اين کارشناس معتقد است: آنچه اين روزها بيان مي‌شود که آيا واقعا دولت درحال استقراض از بانک مرکزي و ساير بانک‌هاست يا خير را نمي‌توان به‌طور دقيق مشخص کرد اما شواهد امر گوياي اين است که شايد استقراض دولت از بانک مرکزي به صورت مستقيم نباشد اما به‌طور قطع دولت شيوه جديدي ابداع کرده است و آن هم استقراض از بانک‌هاي ديگر است. ندري راهکار حل تورم را اين گونه بيان کرد و گفت: حل بحران تورم شديد به اين راحتي‌ها قابل درمان نيست و نمي‌توان مشکل تورم بالاي 30 درصدي را به اين راحتي‌ها حل کرد درحالي‌که اميدوارم مسئولاني که عهده دار اقتصاد کشور شده‌اند کارشان را بلد باشند براي مثال همان‌طور که ‍‍جراحي يک غده سرطاني کاري دشوار و بسيار تخصصي است و يک فرد بدون دانش نمي‌تواند عهده‌دار اين کار شود در اقتصاد هم نمي‌توان سکان نظام پولي و بانکي را به دست هرکسي سپرد. او راه حل خروج از اين بحران را تغيير مديريت دانست و عنوان کرد:‍‍‍‍ اولين و بهترين گزينه حل بحران تورم در اقتصاد ما تغيير مديريت است و لازم است که مديراني در راس کار باشند که ‍‍‍ دانش و توانايي لازم براي حل اين معضل و بيماري ريشه‌دار در اقتصاد را داشته باشند، چرا که امروزه در کمترين کشوري تورم دو رقمي را مي‌بينيد به‌طوري‌که‌ آمارهاي جهاني نشان مي‌دهد که ازبين ‍187 کشور دنيا تقريبا 90 درصد آنها تورم زير 10 درصد دارند اينکه ما هنوز نتوانستيم اين مشکل را در اقتصاد حل کنيم اول از همه به عدم انتخاب مديران مناسب براي نظام پولي و بانکي و در وهله دوم به سياست‌هاي نامناسب دولت‌ها از جمله استقراض از بانک‌ها برمي گردد.
روسيه شرايط مشابه ما را دارد اما..
بنابراين حتي اگر بهترين راهکارها براي برون رفت از تورم شديد ارائه شود تا زمانيکه مديريت مناسب و تحليل درستي از وضعيت اقتصادي نداشته باشيم اين راهکارهاي موجود به اجرا درنخواهد آمد براي مثال روسيه که در همسايگي ماست در شرايط مشابه ما قرار دارد، اما مديران کاربلد و آشنا به حوزه سياستگذاري پولي و بانکي خوبي در اين عرصه دارد که توانسته در شرايط مشابه ما که درتحريم به سر مي‌برند کنترل خوبي داشته باشند. اين کارشناس حوزه پولي و بانکي در مورد اينکه چقدر از مشکلات فعلي نتيجه استقراض دولت از بانک مرکزي است، گفت: در تورم‌هاي مزمن و بلندمدت حتي پيش از خروج آمريکا از برجام تورم ما بالا بوده است درحال حاضر اين 5 سالي است که اقتصاد ما تورم بسيار بالايي دارد و به‌طور قطع مي‌توان گفت که تورم مزمن و بلندمدت حتما ريشه پولي دارد البته ممکن است بخشي از اين تورم به‌خاطر اصلاح قيمت کالاها و ارز 4200 باشد اما به قطع عامل پولي در به وجود آوردن تورم نقش پررنگي داشته است. ‍‍‍‍