خروج مرگبار از ریل

مصطفی میرجانیان- هنوز رخت سیاه جان باختگان متروپل را در نیاورده ایم که باید در عزای هموطنان مان در گوشه ای دیگر از کشور بنشینیم. اخبار مرگبار و حوادث عجیب، این روزها قصه ای تکراری شده است. یک روز خبر ریزش ساختمان نوساز در آبادان، روز دیگر دستبرد هالیوودی به صندوق امانات بانک و حالا خروج قطار از ریل و جان باختن 22 هموطن و 86 مصدوم در برخورد قطار با یک بیل مکانیکی که همه را در غم فرو برد.  دیروز صبح مان  را با یک خبر مرگبار آغاز کردیم. قطار مسافربری مشهد به یزد با ۱۱ واگن و حدود 400 مسافر از ریل خارج شد. حادثه‌ای که در لحظات اول منجر به کشته شدن 10 نفر شد اما هرساعت به تعداد جان باختگان این حادثه اضافه شد  و این عدد تا ساعت 23 روز گذشته به 22 نفر رسید. به گفته مقامات مسئول، این حادثه تلخ تاکنون 86 مصدوم داشته است و بنا بر برخی خبرها حال تعدادی از مصدومان خیلی خوب نیست. معمای بیل مکانیکی که چندین خانواده را عزادار کرد  پس از حادثه تلخ خروج قطار از ریل، تصاویری از یک بیل مکانیکی واژگون شده در فضای مجازی خبرساز شد که جلوی راه حرکت قطار مسافری را گرفته است. این گمانه زنی ها باعث شده بود که برخی درباره علت حادثه بنویسند و برخی از نبود نظارت و رعایت استانداردها و تکرار حوادث عظیم در روزهای اخیر انتقاد کنند. مثلا یکی از کاربران فضای مجازی در توئیتی نوشته: «درباره حادثه قطار مشهد - یزد با یکی از رفقایم که از مهمانداران قطار در همین خط هست تلفنی صحبت می‌کردم ظاهرا یک نفر؛ یک بیل مکانیکی  را روی خط قطار گذاشته و فرار کرده است!» این در حالی است که کاربر دیگری در پاسخ به او نوشته: «اگر این شرایط درست بود در ابتدا باید لکوموتیو با لودر برخورد می کرد. لودر در کنار خط ریل متوقف بوده. منتظر بوده تا قطار عبور کنه و کار بازسازی و به سازی خط رو انجام بده. متاسفانه سرعت قطار بالا بوده و تکان عرضی شدید واگن ها باعث برخورد قطار با لودر شده است.» این گمانه ها در حالی مطرح می شد  که معاون مسافری راه‌آهن  با ارائه توضیحاتی در این باره گفت : «در بررسی اولیه مشخص شد برخورد بوم بیل‌ مکانیکی در کنار خط‌آهن به لکوموتیو و واگن‌های مسافری، موجب از خط خارج شدن ۵ واگن شده است. » این اظهارات در حالی است که دلیل وجود این بیل مکانیکی در ریل قطار اعلام نشده است. دیروز و به دنبال افزایش برخی گمانه ها، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز ، تروریستی بودن حادثه قطار مشهد - یزد را تکذیب کرد و گفت: شایعات درباره تروریستی بودن این حادثه صحت ندارد. بی دقتی لکوموتیوران، یکی از عوامل حادثه گمانه زنی ها و اظهارات  متفاوت مسئولان در حالی روی خروجی رسانه ها قرار می گرفت که رئیس انجمن شرکت های حمل و نقل ریلی مسافری در روایتی جدید  درباره علت واژگونی قطار مشهد- یزد گفت: « در این حادثه ریلی بی دقتی لکوموتیوران  مشخص است، چون با وجود آن که  عملیات بازسازی خط وجود داشته اما فاصله قطار با ریل تنظیم نشده بود و این قطار اولین قطاری بوده که از این خط عبور کرده است. به طور معمول در کنار خط همواره بالاس و تراورس تعویض می‌شده و اگر لکوموتیوران در این حادثه ترمز نمی‌کرد، شاهد عبور قطار از کنار بیل مکانیکی بودیم و حادثه ای هم در این مسیر رخ نمی‌داد اما باید منتظر بود تا اطلاعات دقیق تری ارائه شود.» در همین حال، رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی نیز گفت: علت اصلی حادثه در دست بررسی است اما آن چه به طور کلی موجب این حادثه شده است خطای انسانی است که بیشتر از ناحیه راننده بوده است و این که چرا و چگونه و به چه علت، باید بررسی دقیقی صورت بگیرد.» دستور رئیس جمهور، عذرخواهی وزیر راه و بازداشت 6 متهم حادثه حادثه خروج قطار مسافری از ریل و جان باختن و مصدومیت چندین نفر دستور رئیس جمهور و عذرخواهی وزیر راه را در پی داشت. حجت الاسلام رئیسی دیروز در جلسه هیئت دولت با اظهار تاسف از حادثه خارج شدن قطار از ریل در مسیر مشهد به یزد، درگذشت تعدادی از هموطنان‌مان را در این سانحه تسلیت گفت و دستوراتی برای تسریع در رسیدگی به علل این واقعه و رسیدگی به مجروحان و بازماندگان درگذشتگان آن صادر کرد. وزیر راه هم که برای بررسی علت این حادثه به طبس رفته بود در توئیتی مسئولیت این حادثه را پذیرفت و نوشت: « شرمنده همه مردم عزیز ایران به خصوص داغ دیدگان هستم. همکاران بدانند مسئولیت این حادثه (فارغ از دلایل ارادی یا غیر ارادی) بر عهده وزارت راه و شهرسازی است اما وظیفه انسانی ما از این مسئولیت هم بالاتر بوده و باید با تلاش مضاعف تسلی خاطر بازماندگان باشیم» . در همین حال، شب گذشته حجت الاسلام موحدی راد، رئیس کل دادگستری خراسان جنوبی   در جلسه پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران طبس اظهار کرد: دستور بازداشت ۶ نفر که در حادثه واژگونی قطار دخیل بوده اند، صادر شده است. وی افزود: پرداخت خسارت به اولیای دم و مصدومان در اسرع وقت و بدون رسیدگی قضایی انجام می شود.  22 فوتی حادثه کاور پزشکی قانونی شدند که ۱۷ نفر قابل شناسایی هستند و آزمایش دی.ان.ای ۵ کاور دیگر در یزد انجام می شود. معاون عملیات هلال احمر: 18 مصدوم در محل حادثه جان باختند برای پیگیری بیشتر حادثه قطار مشهد- یزد به سراغ  معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر رفتیم. محمدباقر محمدی به خبرنگار خراسان گفت: «حدود ساعت 15 یعنی 9 ساعت بعد از حادثه، پایان عملیات را اعلام کردیم. از تعداد جان باختگان 18 نفر در صحنه حادثه و بقیه آن ها در بیمارستان یا در میانه راه فوت کردند.» وی افزود: «اعلام وضعیت مجروحان بر عهده همکاران ما در اورژانس است اما 30 نفر از مصدومان را با بالگردهای هلال احمر به بیمارستان و مراکز درمانی انتقال دادیم. متاسفانه تعداد مصدومان زیاد است و شرایط مصدومان نشان می داد بعضی از آن ها حال وخیمی دارند و احتمال این که تعداد جان باختگان بیشتر شود در ساعت های آینده وجود دارد.» انتقاد معاون عملیات هلال احمر از بی توجهی به اصول ایمنی و نبود نظارت معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر  ادامه داد: «درباره علت وجود بیل مکانیکی روی خط ریلی باید مسئولان استانی و محلی و مقامات راه آهن صحبت کنند ولی ما از تکرار حوادثی که به تازگی زیاد شده است، ناراحت هستیم و گلایه داریم. قطعا بیشتر این حوادث به دلیل  بی توجهی به اصول ایمنی است. از متروپل گرفته تا حادثه اخیر قطار و... بیشتر این موارد به دلیل نبود نظارت است» .  او درباره کمیسیون ویژه بررسی حادثه هم گفت: این یک کمیسیون فنی است که از راه آهن به محل حادثه می رود ولی دبیر کل هلال احمر و رئیس سازمان امداد و نجات و برخی مدیران کشوری هم به محل حادثه رفتند تا بعد از سرکشی از مجروحان در جلسه فرمانداری طبس شرکت کنند و با بررسی نظرات مسئولان فنی راه آهن اگر خودشان صلاح بدانند علت حادثه را اطلاع رسانی خواهند کرد. رئیس کمیسیون عالی سوانح: اعلام نتایج قطعی درباره علت حادثه شاید چند روزی طول بکشد در همین حال، محمد حسن اسماعیلی رئیس کمیسیون عالی سوانح  هم در ساعت 18 روز گذشته  با اشاره به ادامه بررسی و ارزیابی سانحه ریلی رخ داده  به خبرنگار خراسان گفت: «اکنون در جلسه بررسی حادثه هستیم. هنوز به نتیجه قطعی علت حادثه نرسیدیم و احتمالا پیدا کردن علت دقیق این حادثه خونین چند روز طول می کشد و نباید منتظر اعلام علت حادثه به این زودی باشیم». او هرگونه اظهار نظر درباره علت وجود بیل مکانیکی روی خط ریلی و دلایل و مقصران حادثه را به بعد از جلسات و اعلام نظر قطعی کمیسیون بررسی سوانح موکول کرد. هرچند که او در ساعت 20 شب گذشته به خبرنگار همشهری درباره اولین جلسات بررسی سانحه قطار گفت: «راننده بیل مکانیکی به دلایلی که مشخص نیست فاصله ایمنی با خط ریلی را رعایت نکرده و باعث بروز این حادثه شده است. هم اکنون در حال بررسی بیشتر هستیم. راننده بیل مکانیکی حال مساعدی ندارد اما تا این جای کار مطمئن هستیم تعمدی در بروز این حادثه در کار نبوده و چند خطا در کنار یکدیگر باعث بروز این سانحه شده است.  به محض نتیجه‌گیری نهایی و مشخص شدن همه جزئیات و جوانب این سانحه، گزارش آن را  به صورت کامل اعلام خواهیم کرد».