سه مــاه سرنــوشت ســاز برای برجــام

آرمان ملي- حميد شجاعي: «برجام در احتضار» شايد اين بهترين تعبير براي حال فعلي توافق هسته‌اي ايران و غرب باشد. توافقي که در ابتداي امر همه نسبت به اجرا و پايبندي آن خود را ملزم مي‌دانستند اما هر چه بيشتر رو به جلو آمديم مشخص شد تنها ايران است که تعهدات خود را انجام مي‌دهد و ساير کشورها صرفا تعهدات و وظايف خود را در قالب اظهار نظرات و بيانيه‌‌هاي سياسي انجام مي‌دهند و در عرصه اجرا هيچ گامي در راستاي عمل به تعهدات خود بر نمي‌دارند. چه اينکه اقدامات اخير غربي‌ها به واقع ثابت کرد که اساسا آنها عزمي براي احياي برجام ندارند و اظهاراتشان نيز صرفا تعارفات معمول سياسي و ديپلماتيک است. در همين خصوص شايد اين تحليل وجود داشت که غربي‌ها درصددند با تحرکات خود در راستاي تصويب قطعنامه‌اي ايران را تحت فشار قرار دهند؛ اما اساسا کمتر کسي به فکرش مي‌رسيد در اين شرايط که همه در پي احياي برجام هستند؛ غربي‌ها بخواهند با صدور قطعنامه عليه ايران شرايط را از اين هم بدتر کنند؛ چنانکه برخي ادعاي پايان برجام را مطرح مي‌نمايند. اما قطعنامه پيشنهادي ايالات متحده آمريکا و تروئيکاي اروپا عليه ايران، شامگاه چهارشنبه به رغم مخالفت جدي چين و روسيه در نشست فصلي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، با 30 رأي موافق، 2 رأي مخالف (روسيه و چين) و 3 رأي ممتنع (هند، ليبي و پاکستان) به تصويب رسيد. اين در حالي است که مقامات کشورمان در همان دقايق اوليه به اين قطعنامه واکنش نشان دادند. چنانکه خطيب‌زاده؛ سخنگوي وزارت امور خارجه با انتقاد از تصويب قطعنامه ضد ايراني تاکيد کرد: پاسخ ايران قاطع و متناسب است. در همين خصوص نيز ايران به‌دليل رويکرد غيرسازنده آژانس و تصويب قطعنامه يادشده گام‌هاي عملي متقابلي را اتخاذ کرد که نصب سانتريفيوژهاي پيشرفته و غيرفعال سازي دوربين‌هاي فراپادماني از جمله آنهاست که نشان از اقدام متقابل قاطع کشورمان دارد. از طرفي به نظر مي‌رسد که اقدام اخير کشورمان باعث شده تا غربي‌ها بيش از آنچه فکر مي‌کردند از پاسخ ايران نگران شوند. حال اينکه ايران پيش از اين هشدار داده بود که اگر غربي‌ها بخواهند به سوي قطعنامه حرکت کنند پاسخ متقابلش قاطع خواهد بود. آنچه که مسلم است گرچه ايران واکنش قاطع و بجايي در قبال قطعنامه صادر شده از سوي غربي‌ها داشته اما اين مطلب را نيز نبايد از نظر دور داشت که در اين قطعنامه فرصت 3 ماهه‌اي نيز گنجانده شده که مي‌توان از اين فرصت به خوبي استفاده کرد. قدر مسلم پاسخ قاطع و بحق ايران با پايان دادن به فعاليت فراپادماني دوربين‌هاي آژانس، مي‌تواند مکمل گام مدبرانه ديپلماسي ايران در طول اين فرصت 3ماهه با هدف احياي برجام و شکست طرح‌هاي لابي صهيونيستي باشد.
آژانس اسير صهيونيست‌هاست
رئيس سازمان انرژي اتمي اظهار داشت: ايران به دنيا اجازه داد که نظارت‌هاي فراپادماني داشته باشد براي اعتمادسازي، بعد شما در همين برجام کل اين بسته اين اتهامات را، اين تهمت‌ها و اين نسبت‌هاي ناروا را در قالب پي‌ام‌دي بستيد و خودتان هم هيچ کدام از تعهداتتان را انجام نداديد حالا دوباره آمديد مي‌خواهيد برگرديد به برجام، برگرديد بياييد، اما چرا پکيج بسته شده که دليل وجودي برجام است همان کنار باز کرديد، اين بازي‌ها چه است در مي‌آوريد سر ملت ايران؛ اين کل موضوع است. محمد اسلامي گفت: يک معامله، يک داد و ستدي است، داده من چيست؟ سرعت خود را کم مي‌کنم، فعاليتم و ظرفيتم را محدود مي‌کنم، آن چه را که در ازاي آن پذيرفتيد کليه آن تحريم‌هايي که در اينجا تعريف و تدوين شده لغو مي‌کنيد بعد کمک مي‌کنيد به پيشرفت هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران، شما تحريم‌ها را لغو نکرديد که هيچ، اضافه هم کرديد، به پيشرفت هسته‌اي ايران هم که قبلاً کمک نکرديد، الآن هم کمک نمي‌کنيد. رئيس سازمان انرژي اتمي افزود: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اسير صهيونيست‌هاست. ما فعاليت تعدادي از دوربين‌ها را خاتمه داديم، بقيه‌اش را هم خاتمه خواهيم داد. تعداد اين دوربين‌هاي فراپادماني، 17، 18 عدد است.
واکنش آژانس به اقدام ايران


آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در بيانيه‌اي اعلام کرد که اين آژانس روند جمع‌آوري دوربين‌هاي نظارتي از تاسيسات هسته‌اي ايران را آغاز کرده است. آژانس در اين بيانيه‌ اعلام کرده که در 9 ژوئن 2022 بازرسان آژانس دوربين‌هاي نظارتي آژانس را از مرکز تحقيقات تهران و دو کارگاه قطعات سانتريفيوژ در اصفهان خارج کردند. آنطور که رويترز آورده است؛ دوربين‌ها و داده‌هاي جمع‌آوري‌شده، همگي در يک انبار زير نظر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هستند. اين در حالي است که مديرکل آژانس در اظهاراتي قصد ايران مبني بر قطع برخي از دوربين‌هاي نظارتي اين آژانس در سايت‌هاي هسته‌ايش را «چالشي جدي» براي کار ديده‌بان هسته‌اي سازمان ملل در اين کشور خواند. رافائل گروسي، در کنفرانسي خبري گفت: ما مطلع شديم که 27 دوربين در ايران قطع خواهند شد. اين مساله قطعا چالشي جدي در توانايي‌مان براي تداوم فعاليت در اين کشور ايجاد مي‌کند. وي در ادامه عنوان کرد که اگر اين مساله در سه الي چهار هفته حل نشود، «ضربه‌اي مرگبار» خواهد بود. گروسي افزود: من از ايران دعوت مي‌کنم تا فورا به تعامل با من بپردازند. ما در شرايط بسيار تنش‌زايي قرار داريم.
در خواست تروئيکاي اروپا
سه کشور اروپايي فرانسه، آلمان و انگليس در بيانيه‌اي مشترک از ايران خواستند تا از فرصت باقي‌مانده براي به نتيجه رساندن توافق هسته‌اي استفاده کند. در ادعاهاي تروئيکاي اروپا در اين بيانيه آمده است که ما دولت‌هاي فرانسه، آلمان و انگليس به‌همراه ديگر مشارکت‌کنندگان در برجام و ايالات متحده از آوريل 2021 با حسن نيت و به‌طور گسترده به مذاکره با ايران پرداختيم تا برجام را احيا کنيم! از مارس 2022 توافق قابل دوامي بر روي ميز است که ايران را به تعهدات برجامي و آمريکا را به توافق بازمي‌گرداند. ما متاسفيم که ايران از اين فرصت ديپلماتيک براي نهايي کردن توافق استفاده نکرده است. ما از ايران مي‌خواهيم تا حال اين کار را انجام دهد. ما آماده به نتيجه رساندن توافق هستيم. سه کشور اروپايي در انتهاي اين بيانيه آورده‌اند: ايران در پاسخ به نگراني‌هاي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در قطعنامه‌اي که با حمايت زياد به تصويب رسيد گام‌هايي را براي کاهش بيشتر همکاري با آژانس اتمي اعلام کرد. اين اقدامات تنها شرايط را وخيم‌تر مي‌کنند و باعث پيچيده‌تر شدن تلاش‌هاي‌مان براي احياي اجراي کامل برجام مي‌شوند. ما از ايران مي‌خواهيم که اجراي پروتکل الحاقي و تمامي تدابير مرتبط با راستي‌آزمايي و نظارت‌هاي مرتبط با برجام را ازسربگيرد، و فورا توافق روي ميز براي احياي برجام را تا زماني که فرصتش باقي است به نتيجه برساند.
واکنش روسيه و چين
نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي واقع در وين در توييتي از اقدام غرب مبني بر تصويب قطعنامه ضدايراني عليه ايران در شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي انتقاد کرد. ميخائيل اوليانوف در توييتي نوشت: آيا شما اخبار اخير را دريافت کرده‌ايد؟ حال درک مي‌کنيد که چرا روسيه روز گذشته به قطعنامه احمقانه غرب عليه ايران در شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي رأي منفي داد؟ متأسفانه همتايان غربي نشان‌ مي‌دهند که درکي از وضعيتي که در آن قرار داريم ندارند. وانگ چانگ معاون رئيس نمايندگي دائم چين در سازمان‌هاي بين‌المللي واقع در وين نيز گفت که اعمال فشار عليه ايران به حل‌وفصل مشکلات هسته‌اي ايران کمکي نخواهد کرد.