« ابتکار» ابهام‌ها و چالش‌های پیش روی بازار ساخت و اجاره مسکن را بررسی کرد مسکن در پیچ و خم وعده‌ها

کیمیا نجفی
یک کارشناس مسکن می‌گوید: یکی از شعارها ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال بود که از همان ابتدا کارشناسان به این مسئله با تردید نگاه می‌کردند چراکه زیرساخت‌های لازم برای ساخت ۴ میلیون واحد آماده نبود و کشور توان انجام این کار را نداشت.
همزمان با آغاز فصل جابه‌جاییِ مستاجران و رونق گرفتن بازار اجاره، مشاهدات میدانی حاکی از افزایش قابل توجه اجاره‌بها به خصوص در شهرهای بزرگ است. در این شرایط کارشناسان افزایش تولید مسکن به خصوص تولید واحدهای مسکونی استیجاری را راه‌حل مشکلات فعلی بازار می‌دانند.
موضوع افزایش ساخت مسکن برای حل مشکلات بازار در حالی مطرح می‌شود که اخیرا وزیر راه و شهرسازی وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در ۴ سال را نصف کرده است.


رستم قاسمی، با اشاره به تعیین سهم هر استان در طرح نهضت ملی مسکن و ثبت آن در سامانه، گفته است: «بالغ بر یک میلیون و ۳۵۰ هزار واحد مسکونی در دست اجراست که تا شهریور، ۱۰۰ هزار واحد تحویل خواهد شد. تا پایان دولت باید ۲ میلیون مسکن ساخته و به بهره‌برداری برسد».
این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که رئیس‌جمهور در آغاز کار دولت سیزدهم وعده ساخت ۴ میلیون مسکن را در چهار سال به مردم داده بود و البته در سخنرانی خود در ی سالی انتخاب اش دوباره حرف وزیر را نقض کرد و به ساخت ۴ میلیون مسکن تاکید کرد.
رئیس جمهور خاطر نشان کرد: ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در طول ۴ سال وعده دولت، نیاز کشور و تصریح قانون است و باید به آن عمل کنیم که اگر این اتفاق نیفتد مثل گذشته عقب‌ماندگی‌ها در حوزه مسکن بر روی هم انباشته خواهند شد.
حال اما موضوع بر سر این است که ساخت این تعداد مسکن در کوتاه مدت میسر نمی‌شود، بنابراین تاثیر کوتاه مدتی در بازار اجاره نخواهد داشت. هرچند که همچنان تردیدها نسبت به تحقق وعده ساخت ۴ میلیون مسکن وجود دارد.
پای یک وعده دیگر در میان است
ساخت ۴ میلیون مسکن از آن دست مسائلی بود که بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که این وعده، محقق نخواهد شد. حال در کنار خبر کاهش ساخت مسکن از ۴ میلیون به ۲ میلیون واحد، اخیرا مسئولان در وزارت راه و شهرسازی از بسته جدید حمایت از اجاره‌نشینان خبر داده‌اند.
بر اساس گزارشی از همشهری‌آنلاین، محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی ر رابطه با بسته جدید حمایتی از اجاره‌نشین‌ها گفته است: «بسته مدیریت اجاره‌بهای مسکن شامل سه بخش است؛ بخش اول کمک یا تشدید عرضه خانه‌های خالی به بازار مسکن یا همان سامانه املاک و اسکان است. برای اولین‌بار در دیماه سال گذشته توانست بیش از ۵۶۰ هزار واحد خالی را شناسایی کند. اولین مالیات خانه‌های خالی پس از ۴ دهه در بهمن سال ۱۴۰۰ اخذ شد. هفته گذشته نیز مجدداً ۱۲۰ هزار خانه خالی جدید به سازمان امور مالیاتی معرفی شد. اقدام دوم بحث افزایش تولید است؛ در قالب پروژه‌های حمایتی مسکن، بیش از ۵۶۷ هزار واحد در مسکن شهری در حال ساخت است. ۱۵۸ هزار واحد مسکن روستایی و ۱۹۳ هزار واحد نیز در حوزه خودمالکی در حال ساخت است. ضمن این‌که در بافت فرسوده نیز ۵۳ هزار واحد ساخته می‌شود که در مجموع ۹۱۸ هزار واحد خواهد بود.»
وی با بیان این‌که تمام تلاش ما این است که این تعداد مسکن را به ۲ میلیون واحد برسانیم، اظهار کرد: «اقدام سوم نیز کنترل بازار است که در این حوزه دو بخش داریم؛ یک بخشی با مصوبات دولت انجام شدنی است که پیشنهادات در کمیته‌های فنی تنظیم بازار تایید شده و یکشنبه در دولت مطرح می شود. یک بخشی از کنترل بازار نیاز به قانون دارد که شنبه در جلسه سران مطرح و مصوبات آن برای کوتاه مدت اخذ خواهد شد. همزمان مجلس نیز یک طرح دو فوریتی دارد و تبدیل آن به قانون زمانبر است و به تابستان امسال نمی‌رسد. از این رو این مسئله از کانال سران قوا دنبال می‌شود تا بتوانیم در تابستان امسال کنترل بازار اجاره را داشته باشیم.»
حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا این وعده محقق خواهد شد و یا همانند وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی تا پایان دولت سیزدهم پس از مدتی به دست فراموشی سپرده می‌شود؟ احمدرضا سرحدی، کارشناس بازار مسکن در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» گفت: متاسفانه از آغاز کار دولت سیزدهم تا کنون قدمی در جهت تحقق وعده‌ها و شعارها برداشته نشده است. پیش از انتخابات یکی از مسائلی که مطرح می‌شد تورم و معیشت مردم بود، اما اکنون وضعیت گرانی و معیشت مردم به شدت نامناسب بوده و مردم فشار سنگینی را تحمل می‌کنند. یکی دیگر از شعارها ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال بود که از همان ابتدا کارشناسان به این مسئله با تردید نگاه می‌کردند چراکه زیر ساخت‌های لازم برای ساخت ۴ میلیون واحد آماده نبود و کشور توان انجام این کار را نداشت. قیمت مصالح، اقدامات فنی و.. هیچکدام نشان نمی‌داد که ساخت مسکن با تعداد گفته شده امکان‌پذیر باشد. اکنون هم که گفته می‌شود قرار است ۲ میلیون واحد ساخته شود.
وی ادامه داد: من حتی تصور می‌کنم که ساخت چند صد هزار واحد مسکونی‌ هم امکان‌پذیر نخواهد بود.
این کارشناس مسکن افزود: مسئله دیگر چالش استیجار است. ما با تعیین سقف، تعریف بسته و ... نمی‌توانیم بازار را کنترل کنیم. اکنون قیمت تمام کالاها و خدمات چندین برابر شده و حقوق کارکنان کفاف هزینه‌های معیشت‌شان را نمیدهد. از سوی دیگر نمی‌توان صاحبخانه‌ها را مجبور کرد که نرخ اجاره را پایین بیاورند چراکه همان صاحب‌خانه با تورم وحشتناکی در جامعه روبه‌رو است.
سرحدی گفت: نمیتوان با دستور، مسائل اقتصادی را کنترل و مدیریت کرد. تصمیم‌گیران باید بدانند که برای دستور بالاخره یک راه گریز پیدا می‌شود، مثلا تعیین سقف برای اجاره سبب تنظیم اجاره‌نامه‌های غیررسمی خواهد شد و اگر مستاجران نتوانند از پس هزینه اجاره‌بها بر بیایند مجبور به مهاجرت از مرکز شهر به جنوب شهر و از جنوب شهر به حاشیه خواهند شد. بنابراین باید مشکلات را ریشه‌ای حل کرد و به دنبال برخورد دستور با مسائل اقتصاد نباشیم.