خطوط تولید جان گرفت

خراسان- خیلی سخت می توان متصور شد که بدون رشد قابل توجه سرمایه گذاری در ابعاد مختلف نظیر ماشین آلات، تجهیزات، ساختمان، تاسیسات و ...، رشد اقتصادی محسوس رخ دهد. داده های اقتصاد ایران در سال های اخیر نشان می دهد که به موازات رشد اقتصادی پایین و حتی نزدیک به صفر، نرخ رشد سرمایه گذاری نیز کم شده است به طوری که نرخ استهلاک، از سرمایه گذاری پیش افتاده و همین موضوع، به نحیف تر شدن پیکره سرمایه گذاری در کشور انجامیده است، اما تازه ترین داده های بانک مرکزی از وضعیت تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران، ضمن به همراه داشتن نکات منفی، ابعاد مثبتی از این مسئله را نیز آشکار می سازد. به این صورت که سرمایه گذاری در ساختمان و نیز سرمایه گذاری کل در زمستان گذشته بهبود محسوسی داشته و از سوی دیگر سرمایه گذاری در ماشین آلات، با رشد قابل توجه در کل سال روبه رو شده است. توقف سرمایه گذاری در 1400 گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که در سال گذشته، کلیت سرمایه گذاری در کشور، از روند سال های اخیر پیروی کرده و نرخ رشد صفر درصد را به ثبت رسانده است. این در حالی است که طبق گزارش های قبلی بانک مرکزی (نماگرهای اقتصادی)، نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (که خود به دو بخش کلی سرمایه گذاری در ماشین آلات و ساختمان تقسیم بندی می شود) در سال های 96 تا 98، منفی بوده و تنها در سال 99 به 5 درصد رسیده بود. در این میان اما نکته قابل توجهی وجود دارد و آن این که اگرچه نرخ صفر سرمایه گذاری، توقف آن را در سال گذشته نشان می دهد، تغییرات نرخ سرمایه گذاری در چهار فصل 1400 به گونه ای رقم خورده که در سه فصل ابتدایی نرخ سرمایه گذاری منفی و در فصل چهارم، مثبت 14.4 درصد به ثبت رسیده است. از این رو می توان زمستان سال قبل را نقطه عطفی در تشکیل سرمایه ثابت در کشور دانست. زمستان بهاری برای ساختمان همان طور که بیان شد، سرمایه گذاری در ساختمان و ماشین آلات، دو عنصر اصلی تشکیل دهنده سرمایه گذاری کل به شمار می روند. در این زمینه بررسی داده های تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (سرمایه گذاری) در بخش ساختمان حاکی از آن است این بخش که پیشتر در سال های 96 تا 98 نرخ رشد منفی و در سال 99 نرخ رشد مثبت 3.8 را از نظر سرمایه گذاری تجربه کرده بود، در سال 1400، مجدد با رشد منفی 7.1 درصد عقبگرد کرده است. با این حال مانند داده های سرمایه گذاری کل، نرخ رشد این بخش در فصل چهارم سال گذشته، برخلاف سه فصل قبل از آن، مثبت بوده است.  سرمایه گذاری در ماشین آلات جان گرفت در میان اجزای سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در ماشین آلات از آن جهت که مستقیماً به تولید مربوط می شود، اهمیت دو چندان دارد. داده های قبلی در این زمینه نیز نگران کننده است به طوری که از سال 96 تا 99، نرخ رشد سرمایه گذاری در ماشین آلات به ترتیب 2.3، منفی 19.6، منفی 14 و 3.1 درصد به ثبت رسیده است. با این حال، در سال 1400، به نظر می رسد تحول مثبتی در این بخش به وقوع پیوسته است به طوری که نرخ رشد 12.5 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می دهد. گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که در سه فصل از چهار فصل سال گذشته، این بخش از سرمایه گذاری، نرخ رشد دو رقمی داشته است. بانک مرکزی علت افزایش تشکیل سرمایه در بخش ماشین آلات را افزایش واردات کالاهای سرمایه ای و نیز تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ماشین آلات تولید داخل دانسته است. به این ترتیب می توان به تاثیر بلندمدت رشد سرمایه گذاری در ماشین آلات در رشد اقتصادی امیدوار بود چرا که رشد سرمایه گذاری در ماشین آلات، مقدمه رشد اقتصادی مداوم و مولد خواهد بود.