روزنامه خراسان
1401/04/04
خاطره انگیزهای «آی فیلم» کولاک تابستانی همایون و سبقت فردوسی از کریستین اندرسن
خاطره‌انگیزهای باصفای «آی‌فیلم»
بازپخش سریال‌هایی چون «آژانس دوستی»، «آینه عبرت»، «تفنگ سرپر» و «خانه سبز»، روزگار خوش دهه‌های گذشته تلویزیون را به یاد می‌آورد
مصطفی قاسمیان
در کنار مجموعه‌های تلویزیونی جدید که هرشب روی آنتن شبکه‌های سیما می‌روند، بعضی شبکه‌ها به ویژه آی‌فیلم به تکرار محصولات نوستالژیک سیما می‌پردازند که تماشای آن‌ها چه برای مخاطبان مسن‌تر و چه برای مخاطبان جوان‌تر، خالی از لطف نیست. آثاری که در دوره خود بسیار محبوب بودند و البته در زمانی تولید می‌شدند که نگاه سال‌های اخیر در تلویزیون حاکم نبود و فضای کار، از جهات بسیاری بازتر از امروز بود. این روزها در جدول پخش عصرگاهی شبکه آی‌فیلم، سه مجموعه «آژانس دوستی»، «آینه عبرت» و «تفنگ سرپر» دیده میشود و از چند روز دیگر، با پایان «آژانس دوستی»، جای آن با یک مجموعه نوستالژیک دیگر به نام «خانه سبز» پر خواهد شد. در گزارش پیش رو، نگاهی به این 4 سریال خاطره‌انگیز داریم. عبرت از سرنوشت «آتقی» مجموعه «آینه عبرت» ساخته محسن شاه‌محمدی محصول اواخر دهه 60 است؛ سریالی که یکی از نخستین تجربیات جدی سینما و تلویزیون ایران در زمینه موضوع اعتیاد است که پربیننده شده. پدر امثال «ابد و یک روز»، «متری شیش و نیم» و «دارکوب». این سریال اپیزودیک، ماجراهایی را درباره مسئله اعتیاد به مواد مخدر روایت می‌کرد. نقش محوری «آینه عبرت» که در عین منفی بودن، به محبوب‌ترین شخصیت آن تبدیل شد، «آتقی» نام داشت. مرد میان سال خانواده‌داری که به دام اعتیاد افتاده بود و اگرچه انسانی خوش‌قلب و کمابیش دوست‌داشتنی بود، اما وابستگی زیادی به مواد مخدر داشت. جوان‌ترهایی که این سریال را این روزها در شبکه آی‌فیلم می‌بینند، شاید از میزان سادگی این سریال تعجب کنند، اما همین سریال بسیار ساده که بخش زیادی از دیالوگ‌های آن خصوصا دیالوگ‌های شخصیت «آتقی» بداهه بود، محبوبیت فراوانی داشت. شهرت جواد گلپایگانی ایفاگر این نقش نیز صرفا به خاطر این سریال است. او آن‌قدر در این نقش دیده شده بود که تا مدت‌ها مردم فکر می‌کردند در زندگی واقعی‌اش هم معتاد است و حتی این تصور، مشکلاتی برای فرزندش به وجود آورده بود! گلپایگانی بعد از بازی در این سریال، تقریبا محو شد و دیگر اثر مهمی بازی نکرد. به همین دلیل فقط با همین سریال در خاطرات مانده است. علاوه بر او، محمود دینی، روح‌ا... مفیدی، مهری ودادیان، غلامرضا بنفشه‌خواه و بهزاد رحیم‌خانی از جمله بازیگران اصلی سریال «آینه عبرت» بودند. سوار بر پیکان‌های «آژانس دوستی» از محصولات محبوب دهه 70 تلویزیون که در اواخر این دهه روی آنتن رفت، می‌توان به سریال «آژانس دوستی» اشاره کرد؛ سریالی اپیزودیک که با نویسندگی و کارگردانی گروهی ساخته شد. در گروه نویسندگان این اثر نام حمید جبلی و در گروه کارگردانان این سریال نام فرامرز قریبیان دیده میشود. این سریال ماجرای دفتر تاکسی تلفنی به نام «آژانس دوستی» را روایت می‌کرد که در هر قسمت آن، اتفاقاتی برای راننده‌ها، مسافران و گاه خانواده راننده‌ها می‌افتاد. با وجود این که حدود 2 دهه از ساخت این سریال گذشته، اما دو تن از بازیگران اصلی این مجموعه درگذشته‌اند. زنده‌یاد اسماعیل داورفر که مدیر این آژانس است و حسین پناهی بازیگر نقش «هوشنگ» و از راننده‌های آن. فردوس کاویانی هنرمند باسابقه هم که در 80 سالگی، مدت‌هاست بازیگری را کنار گذاشته، از دیگر هنرپیشه‌های اصلی این سریال است. این مجموعه اولین حضور تلویزیونی پژمان بازغی و سحر جعفری جوزانی هم بود که در زمان ساخت این مجموعه، به ترتیب 23 و 21 سال داشتند. «آژانس دوستی» از جمله سریال‌هایی است که با تماشای آن می‌توان به حال‌وهوای دهه 70 پی برد. پر از قصه‌های متنوع، شیرین و بامزه که همگی با نخ تسبیح یک دفتر تاکسی تلفنی به یکدیگر متصل می‌شدند. دفتر آژانسی که رانندگان خوش‌قلب و درستکار آن، روی آن تعصب هم داشتند. ماجرای «غیبیش» و روستای او مجموعه «تفنگ سرپر» ساخته امرا... احمدجو محصول سال‌های پایانی دهه 70، دومین سریال از سه‌گانه روستایی و ایلیاتی این فیلم ساز است که بعد از سریال ماندگار «روزی روزگاری» ساخته شد و اگرچه به اندازه آن مورد توجه قرار نگرفت، اما همواره محبوب شماری از مخاطبان بوده است. این مجموعه از جمله آثاری است که بازپخش‌های فراوانی در سال‌های اخیر، به ویژه در شبکه‌های آی‌فیلم و تماشا داشته است. «تفنگ سرپر» داستانی را در میانه جنگ اول جهانی روایت میکند؛ با محوریت مردم روستایی که از طرفی زیر سلطه نیروهای روس تزاری‌اند و از طرفی خان روستا را تحمل می‌کنند. «غیبیش» کاراکتر اصلی و درستکار سریال هم ماجرایی عاشقانه داشت و همزمان با شنیدن حرف زور، میانه خوبی نداشت. این مجموعه 40 قسمتی به سبک ویژه امرا... احمدجو پایبند است که در آن، قصه‌هایی بومی با اتمسفری کاملا بومی و روستایی، روایت میشود و لابه لای آن، مفاهیم کمابیش نو و زنده وجود دارد. حمیدرضا پگاه بازیگر اصلی «تفنگ سرپر» است و چهره‌هایی چون خسرو شکیبایی، ژاله علو، محمد فیلی، انوشیروان ارجمند، فتحعلی اویسی، صدرالدین حجازی، عباس امیری و فردوس کاویانی نیز در آن بازی می‌کنند. خونه باید سبز باشه دو سال پس از ساخت سریال بسیار پربیننده «همسران» و در ادامه استقبال از آن، بیژن بیرنگ و مسعود رسام مجموعه «خانه سبز» را ساختند. سریالی محصول سال 75 و باز هم اپیزودیک که قصه‌هایی را درباره ساکنان یک ساختمان روایت می‌کرد. سه نسل از خانواده «صباحی» در این ساختمان ساکن بودند و ماجراهایی شیرین را از سر می‌گذراندند که فوق‌العاده پرمخاطب و محبوب بود. خسرو شکیبایی، مهرانه مهین‌ترابی، رامبد جوان، آتنه فقیه‌نصیری، داریوش اسدزاده، حمیده خیرآبادی، اکرم محمدی، اسماعیل محرابی و... از جمله بازیگران «خانه سبز» بودند. نقطه قوت اصلی این سریال، شیمی میان شخصیت های آن بود؛ فضای صمیمی میان اهل خانه و ساختمان، ارتباط پیوسته و پرانرژی و پیوند ناگسستنی میان زوج‌ها. «خانه سبز» در پی «همسران» نوعی سیت‌کام‌های تلویزیونی را در ایران پایه گذاشت که هنوز هم پس از نزدیک به 3 دهه، تلاش‌هایی در جهت تکرار آن دیده میشود؛ غافل از این که حتی سازندگان این دو سریال هم نتوانستند در سال‌های بعد، موفقیت فوق‌العاده «همسران» و «خانه سبز» را تکرار کنند. همایون شجریان با کنسرت «به رنگ صدا» چه رکوردهایی را شکسته است؟ کولاک تابستانی «همایون» الهه آرانیان calture@khorasannews.com همایون شجریان پس از سپری شدن دوسال کرونایی، گرد و خاک نشسته روی صحنه اجرای کنسرت‌ها را تکاند؛ آن هم با رکوردشکنی در بلیت‌فروشی برای 30 اجرا و سه بار تمدید. به این رکوردشکنی، استقبال 170 هزار نفری دانشجوها از کنسرت این خواننده را هم باید اضافه کنیم. شجریان در اولین روز تابستان با ارکستر «سیاوش» و رهبری آرش گوران در تالار وزارت کشور روی صحنه رفت و با اجرای قطعه‌های ماندگاری مانند «مرغ سحر»، «سرو چمان» و «اشک مهتاب» یاد استاد محمدرضا شجریان، خسرو آواز ایران را زنده کرد. در ادامه به مرور حاشیه‌های پیش از برگزاری این کنسرت و رکوردزنی‌های همایون شجریان می‌پردازیم. اختلال در سایت فروش بلیت ساعت 17 بعدازظهر یک‌شنبه 22 خرداد، پیش‌فروش بلیت‌های کنسرت همایون شجریان برای روزهای یکم، دوم، سوم، پنجم و ششم تیرماه در سایت تیوال آغاز شد؛ ولی سایت در همان ساعت اول با کندی مواجه و بعد هم فرایند فروش بلیت متوقف شد. سایت تیوال اعلام کرد تا ساعت 17:12 بیش از400هزار نفر به سایت مراجعه کرده‌اند و در 15 دقیقه ابتدایی بیش از هزار بلیت فروخته شده‌است. بعد از پیش آمدن اختلال در سایت، همایون شجریان در صفحه خود از افزایش روزهای اجرای کنسرت «به رنگ صدا» خبر داد و نوشت: «تعداد روزهای اجرای برنامه از ۵ اجرا به ۱۱ اجرا در تیرماه افزایش یافت. علاقه‌مندان می‌توانند به فراخور در روز سه‌شنبه ۲۴ خرداد برای خرید بلیت به سایت تیوال مراجعه نمایند و ساعت مشخص اعلام نمی‌شود». روز 24 خرداد هم بلیت‌های این کنسرت در عرض چهار ساعت فروش رفت که رکوردی بی‌سابقه بود. پس از این، «به رنگ صدا» برای بار دوم در روزهای 21 تا 26 تیرماه تمدید شد. همایون شجریان در روز 27 خرداد هم کنسرتش را برای بار سوم تا 5 مرداد تمدید کرد و تعداد اجراهایش را به 30 رساند. نجومی شدن قیمت بلیت در بازار سیاه بلیت کنسرت همایون در مقایسه با بلیت کنسرت‌های لاکچری که تا مرز 700 هزار تومان هم رسید، قیمت معقولی داشت و از 120 تا 395 هزار تومان به فروش می‌رسید. اما به دلیل استقبال بی‌نظیر مخاطبان و تمدید چندباره اجرا، باز هم پای دلالان به ماجرا باز شد و بلیت‌های کنسرت سر از بازار سیاه درآورد و از یک تا سه میلیون تومان به فروش رسید. در این میان سر عده‌ای هم کلاه رفت و فقط جیبشان خالی شد و بلیتی گیرشان نیامد. همایون شجریان در صفحه شخصی‌اش به این سودجویی انتقاد و از مخاطبان خواهش کرد از منابع غیررسمی بلیت نخرند. استقبال 170 هزار دانشجو از هدیه همایون همایون شجریان چند روز پیش از آغاز فروش بلیت کنسرت «به رنگ صدا» در صفحه‌اش اعلام کرد جایگاه VIP به صورت رایگان و بر اساس قرعه‌کشی به دانشجوها اهدا خواهد شد. با اعلام این خبر 170 هزار دانشجو برای تماشای این کنسرت ثبت‌نام کردند و بنا به اعلام سایت تیوال بیش از ۱۲۰۰ بلیت ردیف VIP به دانشجوها تعلق گرفت. به طور کلی برای 30 اجرای کنسرت «به رنگ صدا» در تالار وزارت کشور، حدود 80 هزار بلیت به 28 هزار خریدار در سه مرحله و در 6 ساعت فروخته شد که بر اساس پیش‌بینی‌ها امکان تمدید به چند برابر این میزان و با همین سرعت فروش وجود داشت. سبقت «فردوسی» از «کریستین اندرسن» مصطفی رحماندوست، شاعر و مترجم جریان ساز ادبیات کودک در گفت و گو با خراسان‌از پیشتازی حکیم توس در عرصه ادبیات کودکان و نیز ظرفیت های مغفول شاهنامه می گوید محمد بهبودی نیا calture@khorasannews.com در روزهای اولیه تولد، لالایی‌های مادرانه در قالب شعرهای فولکلور، اولین جملات آهنگینی است که در گوش کودکان زمزمه میشود. همچنین همزمان با دوران خردسالی، پدران و مادران، باهدف آموزش غیرمستقیم کودکان داستان‌هایی با زبان کودکانه برای آن‌ها روایت می‌کنند. شاید به همین دلیل است که برخی از نظریه‌پردازان، ادبیات کودک را جزو مهم‌ترین شاخه‌های ادبیات قلمداد می‌کنند و معتقدند آن‌چه در قالب کتاب کودک روانه بازار میشود، دارای اهمیت فراوانی است. اگر به متون ادبی گذشته برگردیم شاهنامه فردوسی را می‌توان از جمله منابع ارزشمند آموزشی به شمار آورد که ظرفیت‌های فراوانی در زمینه آموزش کودکان دارد و می‌توان با تحلیل و بررسی صحیح، از این ظرفیت‌ها برای آموزش کودکان امروز نیز بهره برد. در همین زمینه و همچنین درباره تاریخچه ادبیات کودک با مصطفی رحماندوست، شاعر، نویسنده و مترجم جریان‌ساز ادبیات کودک و نوجوان گفت‌وگویی داشته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.در ابتدای این گفت‌وگو، مصطفی رحماندوست درباره تاریخچه پیدایش ادبیات کودک می‌گوید: نمی‌توان برای پیدایش ادبیات شفاهی کودکان، تاریخ دقیقی را اعلام کرد. از زمانی که کودکان در جهان هستی بوده‌اند، ادبیات کودک هم وجود داشته است؛ چون همیشه کودک، مخاطب مادر و پدری بوده که آن‌ها سعی کرده‌اند با او به زبان کودکانه صحبت کنند؛ اما درمورد ادبیات کودک مکتوب، دو اعتقاد وجود دارد؛ اولین نظریه ادبیات مکتوب کودکان را بر اساس روان‌شناسی مدرن طبقه‌بندی میکند و کتاب‌های آموزشی امروز را در طبقه «خواندنی‌های کودکانه» می‌داند نه ادبیات کودک، اما نظریه دوم می‌گوید در هر قرنی افرادی حضور داشته‌اند که در حوزه ادبیات مکتوب کودکان قلم‌زده‌اند؛ پس مانند ادبیات شفاهی کودکان، نمی‌توان برای ادبیات مکتوب کودک، تاریخی اعلام کرد که بنده کتابی در همین موضوع نوشته‌ام و این نظریه را قبول دارم. پدر ادبیات کودک؛ فردوسی یا هانس کریستین اندرسن؟ در ادامه گفت‌وگو، این شاعر، نویسنده و مترجم ادبیات کودکان می‌‌افزاید: برای اولین‌بار در طول مصاحبه‌هایی که انجام داده‌ام، این نکته را در مصاحبه با شما می‌گویم؛ امروزه در جهان، هانس کریستین اندرسن را پدر ادبیات کودکان می‌نامند. ویژگی این نویسنده بزرگ که باعث شده این نام را برای او برگزینند، این است که ادبیات فولکلور اروپا را جمع‌آوری کرده و با خیال آمیخته، سپس شخصیت‌هایی را خلق کرده و قصه جدیدی برای کودکان ساخته است که این کار قابل‌توجه و بزرگی است و به همین دلیل، اندرسن بر گردن ادبیات کودک امروز حق زیادی دارد؛ البته باید به این نکته توجه داشت که همین کار را ابوالقاسم فردوسی، سال‌ها قبل از اندرسن در شاهنامه انجام داده و شخصیت‌هایی به نام رستم، گرشاسب و اسفندیار را خلق کرده و از این افسانه‌ها خط داستانی ساخته است. اگر ما بخواهیم روی این نظریه پافشاری کنیم، باید بگوییم کشور ما و ادبیات فارسی قبل از اندرسن شروع‌کننده ادبیات کودک بوده است؛ ولی نکته مهم و قابل‌توجه این است که افرادی قبل و بعد از فردوسی هم این اقدامات را انجام داده‌اند اما فردوسی پیش از اندرسن این کار را به نحو شایسته انجام داده است. شاهنامه و تحول در ادبیات کودک وی در تشریح جایگاه ادبیات کودک در شاهنامه و شخصیت‌های کودک شاهنامه اظهار میکند: بنده بارها شاهنامه را خوانده و بررسی‌هایی روی آن داشته‌ام. یکی از نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که کتاب شاهنامه می‌تواند اتفاقات بزرگی را در ادبیات کودکان رقم بزند. پس بنیادهایی که درزمینه فردوسی و شاهنامه فعالیت می‌کنند، باید به این موضوع به‌صورت تخصصی‌تر ورود کنند. آسیب های آموزش نقالی برای کودکان این شاعر و نویسنده جریان‌ساز ادبیات کودک در ادامه از گسترش هنر نقالی در بین کودکان، به‌عنوان یک آسیب یاد میکند و می‌گوید: بنده با آموزش نقالی برای کودکان مخالفم، چون کودکان در نقالی شعرهایی با کلمات و روایت‌های سنگین را می‌خوانند که حتی معنی آن را نمی‌دانند و مجبورند حتی در تلفظ کلمات ادای بزرگ‌ترها را درآورند، صدایشان را تغییر دهند و از دنیای کودکانه خودشان دور شوند که این خودش آسیب‌هایی به همراه دارد.
سایر اخبار این روزنامه
فرصت ایران برای بریکس
قالیباف : مبارزه با آمریکا راهی جز« کار، کار و کار» ندارد
آغاز تحقیقات درباره پرونده ضارب فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی چناران
«رلیگا»، نجات دهنده قلب ها
هزینه نیروی کار در خودروسازان داخلی، 3 برابر متوسط جهانی!
ایران و بریکس در مسیر جدید
گریز زیانبار از اشتراک داده های ملی
خط ونشان رئیسی برای«مدیران خسته»
خاطره انگیزهای «آی فیلم» کولاک تابستانی همایون و سبقت فردوسی از کریستین اندرسن
« حاج کاظم » جایگزین «طائب» در سازمان اطلاعات سپاه
قطار مذاکرات به حرکت درمی آید؟
مردی گلوی همسرش را برید!
«سیب توسرخ» بکران یا «عشق قرمز» انگلستان؟
