دولت الکترونیک و مانعی که نمایان شد

فرزاد فلاحیان مدیرحوزه کسب و کار  
 
 
 


امروزه هوشمندسازي شهر‌ها در عصر فناوري و در سراسر جهان، در دستور کار دولت‌ها قرار دارد و ميليون‌ها نفر از طريق خدمات غيرحضوري و در قالب پلتفرم هايي خدمات غير ضروري را به شهروندان ارائه مي‌دهند. در حقيقت با پلتفرم‌ها و فضا‌هاي ابري که ايجاد شده، امروزه روند مراودات انسان‌ها، به طور کلي تغيير کرده و نظام اداري و خدماتي شهر دگرگون شده است. در اين شرايط اطلاعات تک تک شهروندان يک شهر در اين سامانه‌ها وجود دارد و از اين طريق آنها خدمات غير حضور را دريافت مي‌کنند، همه اين سيستم‌ها در شرايط امنيتي شديد و با کمترين خطاي انساني و سيستمي اداره مي‌شود. در ايران نيز اين امر در اواخر دولت احمدي‌نژاد و اوايل دولت حسن روحاني در دستور کار مسئولان و دولت قرار گرفت، ولي هيچگاه و حتي در زمان کرونا نيز به صورت جامع و درست به آن پرداخته نشد. موازي کاري دستگاه‌ها در ارائه خدمات به مردم و بي‌توجهي يا بي‌اعتمادي به سيستم‌هاي خارجي، يکي از اصلي‌ترين موانع در تحقق هوشمندسازي شهر‌ها بود. اما در يکسال گذشته اتفاقات و حملات سايبري پشت سرهم ثابت کرد که مشکل اصلي تحقق دولت الکترونيک در کشور چيست. مثلاً در سامانه شهرداري تهران که اطلاعات ميليون‌ها کاربر در سامانه «تهران من» قرار دارد به راحتي مورد حمله سايبري و ارائه خدمات به مردم به شدت مورد اختلال قرار گرفت. از اين رو که سيستم‌هاي امنيتي در کشور ما با باگ‌هاي بسيار فقط توان ارائه خدمات دهي محدود را دارند و در مقابل حملات سايبري بي‌دفاع هستند، نبايد انتظار داشت که تمام خدمات مردم در قالب الکترونيک ارائه شود، کما اينکه شاهد هستيم که مردم در خريد نان با کارت دچار سردرگمي و در نسخه الکترونيکي، با چالش روبه رو هستند. اين در حالي است که در جامعه اطلاعاتي پيشرفته، شهروندان و واحدهاي خصوصي به امنيت سيستم دولت الکترونيک اطمينان داشته و اکثر امور خود را از طريق آن انجام مي دهند. در چنين فضايي دولت نيز از خلاقيت و نو آوري حمايت مي‌کند. براي الکترونيکي شدن يک خدمت دولتي، لازم است در سه مرحله توسعه انجام گيرد. اولين مرحله توسعه درون سازماني است و بايد اين توسعه نسبت به آموزش نيروها و اطمينان از عملکردشان در کنار حفاظت شديد از سيستم ها در دستور کار قرار بگيرد. در گام بعدي بايد سازمان‌هاي مختلف بتوانند با يکديگر ارتباط برقرار کنند، نه اينکه هر سازماني به ارائه خدمات خود به صورت جزيره اي بپردازد. گام سوم و نهايي ايجاد سرويس از ترکيب خدمات سازمان‌هاي مختلف است که باعث مي‌شود خروجي‌هاي محسوسي براي شهروندان ايجاد شود. زماني که شرط نخست با مشکل روبه رو است، قطعا موارد بعدي نيز تحقق پيدا نخواهد کرد و باگ هاي اطلاعات و فناوري، بزرگترين مانع برسر تحقق دولت الکترونيک است.