روزنامه ابتکار
1401/04/07
کالابرگ بر کاهش تورم اثرگذار است؟ چشم دهک‌های پایین به حمایت‌های دولت
کیمیا نجفیمرتضی افقه، اقتصاددان می‌گوید: چالش‌های احتمالی تخصیص کالابرگ کمتر از بقیه راه‌های حمایتی نیست و این روش هم می‌تواند فسادزا باشد.
با شروع سال 1401 و پس از افزایش قیمت بسیاری از کالاهای اساسی دولت تصمیم گرفت یارانه کمک خرید کالای اساسی به خانوارها تخصیص دهد، البته از همان ابتدا گفته شد که این یارانه تنها برای دو ماه بوده و پس از ۲ ماه قرار است چیزی شبیه به کالابرگ وارد اقتصاد ایران شود. این در حالی است که پس از مدتی گفته شد که نمی‌توان زمان دقیقی برای اجرای طرح کالابرگ تعیین کرد. محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور درخصوص اجرای طرح کالابرگ الکترونیک گفته بود: «ما به لحاظ قانونی موظف بودیم از اول فروردین در واقع این اصلاح را صورت دهیم، یک تعارضی در مصوبه مجلس بود اول اینکه باید از اول فروردین حذف می‌شد، چراکه ارز ترجیحی دیگر وجود نداشت و از سوی دیگر گفته بودند کالابرگ. البته در همان قانون گفته بودند یا راه‌های دیگر. چون هنوز کالابرگ آماده نشده است ناچاریم یارانه نقدی پرداخت کنیم و این را ادامه بدهیم.»
وی پیرامون زمان اجرایی شدن کالابرگ الکترونیکی، گفته است: «اجرای این طرح در دست دستگاه‌های دیگر است و دارند کار می‌کنند، اجازه دهید که زمان ندهم، اما واقعا فشار ما این است که در حداقل زمان ممکن این موضوع اجرایی شود.»
اما اکنون باز هم خبری تازه از کالابرگ‌ها منتشر شده است. بر اساس گزارشی از ایسنا، علی شهیدی، جانشین معاون رفاه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: «قرار است یارانه نقدی در قالب یک پلتفرم و بستر، به کالابرگ تبدیل شود تا مردم با مراجعه به فروشگاه‌ها بتوانند کالاها را خریداری کنند که کارهای آن تا حد خوبی پیش رفته است اما فارغ از بحث آماده شدن این بستر و پلتفرم، تبدیل پرداخت یارانه نقدی به کالابرگ خیلی فرقی نمی‌کند و تاثیری بر تورم نخواهد داشت. تبدیل پرداخت یارانه نقدی به کالابرگ هرچند منجر به کاهش اندکی از رشد نقدینگی خواهدشد، اما به دلیل اینکه پول به شکلی غیر از ریال وارد چرخه اقتصادی میشود نهایتاً تاثیری بر تورم نمی‌گذارد.»
کالابرگ به شدت یارانه نقدی تورم را افزایش نمی‌دهد
مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه با بررسی تاثیر کالابرگ‌ها بر تورم به «ابتکار» گفت: بدون شک کالابرگ همانند پرداخت مستقیم پول تاثیر شدیدی بر افزایش تورم نخواهد داشت. چراکه وقتی پول نقد به دست افراد برسد می‌توانند آن را برای هر نوع کالا و یا خدماتی هزینه کنند اما کالابرگ برای کالاهای خاصی مدنظر قرار گرفته میشود و باید بر اساس آن هزینه شود.
وی ادامه داد: البته کالابرگ می‌تواند به طور غیر مستقیم بر تورم اثرگذار باشد اما این اثرگذاری در یک باز زمانی طولانی خواهد بود. مثلا در زمان جنگ افرادی که کوپن داشتند در صورتی که از آن استفاده نمی‌کردند آن را در بازار به فروش می‌رسانند و پول نقد دریافت می‌کردند اکنون نیز اگر کالابرگ‌ها قابل فروش باشد می‌تواند منجربه نقدینگی در دست افراد شود. بنابراین از این طریق کالابرگ می‌تواند زمینه‌ساز تور باشد اما در یک مدت زمان طولانی ممکن است این اتفاق رخ دهد.
بازگشت به کالابرگ جای بحث دارد
این اقتصاددان در ادامه صحبت‌هایش به چالش‌های تخصیص کالابرگ اشاره کرد و در این‌باره گفت: چالش‌های احتمالی تخصیص کالابرگ کمتر از بقیه راه‌های حمایتی نیست و این روش هم می‌تواند فسادزا باشد اما با توجه به شرایط سخت معیشت و سقوط بسیاری از خانوارها به زیر خط فقر کالابرگ یکی از راه‌هایی است که می‌تواند تامین حداقل‌های نیاز اساسی دهک‌های پایین را تضمین کند.
وی افزود: کالابرگ و راه‌های حمایتی اینچنینی برای شرایط بحرانی بوده و اینکه چرا دوباره به شرایطی رسیده‌ایم که به کالابرگ برگردیم قابل انتقاد است و امیدوارم شرایط حمایتی از طریق کالابرگ ادامه‌دار نباشد و مردم بتواند با درآمدهای خود عزتمندانه نیازهای‌شان را تامین کنند.
سه دهک پایین نیازمند حمایت‌های جدی‌تری هستند
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به راه‌هایی که می‌تواند به خانوارهای کم‌درآمد کمک کند اشاره کرد و در این خصوص گفت: همانطور که اشاره کردم کالابرگ یک راه برای حمایت از افراد کم‌درآمد است. کمک‌های نقدی نیز می‌تواند تا حدودی به حمایت خانوارها کمک کند اما باید خانوارها به درستی و دقیق شناسایی شوند و پس از آن کمک‌های نقدی انجام بگیرد. علاوه‌بر کالابرگ و کمک نقدی، کمک‌های کالایی نیز راه دیگری برای حمایت از سه دهک پایین جامعه است.
وی تاکید کرد: دولت می‌تواند به سه دهک پایین جامعه بیشتر از دهک‌های متوسط کمک کند و سهمیه بیشتری برای آنها در نظر بگیرد. فراموش نکنیم که سه دهک پایین جامعه نسبت به دهک‌های دیگر در سال‌های اخیر آسیب بیشتری از تورم دیده‌اند، بنابراین سه دهک پایین نیازمند کمک‌های بیشتر و جدی‌تری از سوی دولت هستند. البته نباید قشر متوسط که کارمندان هستند را محروم کرد که در مقابل به سه دهک پایین کمک کرد، چراکه این مسئله انگیزه‌کشی خواهد کرد. من معتقدم دولت باید به دنبال راهی باشد تا بدون اینکه از حقوق کارکنان و کارمندان کم کند بتواند از خانوارها محروم و کم‌درآمد حمایت کند.
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» سفر علی باقری و رابرت مالی به قطر را بررسی می کند
آغاز مذاکره غیر مستقیم
توصیه‌ای به بایدن
احیای توافق با ایران هوشمندانه‌تر از سفر به خلیج فارس است
کالابرگ بر کاهش تورم اثرگذار است؟
چشم دهک‌های پایین به حمایت‌های دولت
رئیسی در همایش سراسری قوه قضائیه با حضور سران قوا مطرح کرد
گرفتار حاشیه‌ها نشویم
پیمان مولوی
سندرم پایداری تورم در اقتصاد ایران
توصیه‌ای به بایدن
احیای توافق با ایران هوشمندانه‌تر از سفر به خلیج فارس است
ثبت نام اربعین بزودی آغاز می شود
نهادهای هنجار ساز و حواشی تجمع نوجوانان شیراز
مراقب پیامک‌های جعلی مالیاتی باشید
