چرا کرونا دوباره حمله کرد؟

حمید سوری
دليل بروز موج جديد کرونا در جهان و افزايش آمار آن در کشور ما اين است که سويه اميکرون و زيرسويه‌هاي آن، متفاوت از ساير واريانت‌ها عمل مي‌کند و همين امر سبب شده که اين سويه «واکسن گريز» شود. زيرسويه‌هاي جهش‌يافته‌ اميکرون الگوي کشندگي زيادي ندارند، اما سرايت‌شان بيشتر است. در وضعيت کنوني افزايش ابتلا به بيماري، ويروس‌ها تنها بازيگران موج جديد نيستند، بلکه مردم و سياست‌هاي مديريت کرونا هم نقش مؤثري داشته‌اند. در مديريت اپيدمي با ساده‌انديشي تصور کرديم که تنها با واکسيناسيون يا رعايت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌هاي محافظتي مي‌توان کوويد-19 را کنترل کرد. مردم هم با عادي‌انگاري‌ها، رعايت پروتکل‌‌ها را ناديده گرفتند؛ حتي درصد قابل‌توجهي از آنها استقبال کمي از واکسن‌ها داشتند. هر چند واکسن‌ها به‌عنوان مهم‌ترين استراتژي، اثربخشي محدودي دارد و در بهترين حالت اگر 100درصد جامعه واکسينه شوند، تنها 75درصد جامعه از ايمني کامل برخوردار خواهند شد و بقيه همچنان در معرض خطر قرار دارند. با توجه به اينکه اکنون پوشش واکسيناسيون 2دوزي در کشور حدود 70درصد است، 50درصد جامعه‌ (واکسن نزده‌ها و آنهايي که واکسيناسيون در آنها ايمني کامل ايجاد نکرده) در معرض خطر قرار دارند. زمان اثربخشي واکسن‌ها هم محدود است و با گذشت 4 تا 6ماه افراد در معرض ابتلاي دوباره قرار مي‌گيرند؛ به همين دليل ويروس اکنون جولانگاه لازم را براي بقاي خودش در اختيار دارد. آمارها نشان مي‌دهد که پوشش دوزهاي اول، دوم و سوم واکسن در کشور به‌ترتيب 76.93 ،  69.02 و 33.05درصد است که به تأکيد متخصصان به‌ويژه در تزريق دوز سوم آمار مناسبي نيست. کاهش رغبت مردم به واکسيناسيون دلايل متعددي دارد، سبد واکسيناسيون در کشور ما حاوي واکسن‌هايي است که مطالعات منتشرشده کافي درباره آنها وجود ندارد. صدها گزارش از واکسن‌هاي خارجي در دسترس است، اما  واکسن‌هاي داخلي و حتي سينوفارم هم که تعداد قابل‌توجهي در کشور ما تزريق شده، هيچ مطالعه‌اي منتشرشده‌اي ندارد. عوارض واکسن‌ها هم گزارش نشده و مردم نمي‌توانند در بلاتکليفي و بي‌اطلاعي تصميم بگيرند. بايد با آنها برخورد شفاف صورت بگيرد تا انتظار استقبالشان از واکسيناسيون محقق شود. توزيع بيماران در کشور مشخص نيست. درباره واريانت‌ها هم به‌دليل نبود توالي‌يابي کامل و بالا نبودن ميزان تست‌ها اطلاعاتي نداريم. در مرزها، براي مسافراني که وارد کشور مي‌شوند مراقبت و کنترل کافي صورت نمي‌گيرد. بسته کامل پيشگيرانه يا مديريت پيشگيري از اپيدمي يا پيک‌هاي بعدي‌ را هم نداريم و وزارت بهداشت هم تمام تيم‌هاي واکنش سريع را منحل کرده است. اگر قرار بر مديريت بيماري باشد، واکسيناسيون و رعايت پروتکل‌ها براي اجراي سياست‌هاي کنترل اپيدمي کافي نيست. افزايش مراقبت‌هاي مرزي، تشديد بيماري‌يابي فعال، بررسي سطح ايمني جامعه، افزايش توالي‌سنجي، مشخص کردن کانون‌هاي ابتلا و نقاط طغيان بيماري براي کنترل سريع، تعيين اولويت‌هاي واکسيناسيون و... هم ضرورت دارد.  
رئيس کارگروه بهداشت و پيشگيري ستاد ملي مقابله با کرونا