روزنامه آرمان امروز
1401/04/21
فرونشست زمین پیکر ایران را تهدید می‌کند
امروزه هيچ کسي فرونشست و فروريزش‌هاي زمين را در تهران و ديگر شهرها تا زمان بحران نمي‌بيند! آرمان امروز: سرويس جامعه:ميزان فرونشست زمين در ايران به‌حد بحراني رسيده و امروزه برخي از نقاط ايران در ميزان سالانه فرونسشت زمين، رکوردهاي جهاني را جابه‌جا کرده‌اند. در شرايطي که فرونشست زمين که به زلزله خاموش شهرت دارد در دشت فسا تا جهرم در استان فارس به 54 سانتي متر در سال رسيده که اين رقم 140 برابر بالاتر از شرايط بحراني است. همچنين در دشت ورامين و در يک قدمي پايتخت ميزان فرونشست زمين به 40 سانتي‌متر در رسال رسيده و حالا نقاط مختلف تهران در معرض شديد فرونشست زمين قراردارند. فرودگاه امام (ره)، فرودگاه مهرآباد، خيابان کارگر جنوبي، زون‌هاي اصلي فرونشست زمين در پايتخت به‌حساب مي‌آيند، اما چون اين پديده مخرب مانند زلزله در چند ثانيه همه چيز را نابود نمي‌کند و يک پديده مخرب سالانه است، کسي بدان توجهي ندارد. مثلا در شرايطي که بايد شوراي شهر به فکر 51 هزار ميله قنات در تهران باشد که امروزه 85 درصد آنها خشک شده و هر لحظه ممکن است با «فروريزش» جان هزاران نفر را تهديد کند،حجت الاسلام سيد محمد آقاميري رئيس کميته عمران شوراي اسلامي شهر تهران اين موضوع را به مجلس شوراي اسلامي واگذار کرده و در سلسله نشست هاي بررسي موضوع فرونشست در تهران گفته است: «در ابتدا قرار بر اين بود که بحث فرونشست را در تهران و از طريق شهرداري دنبال کنيم ولي با توجه به عدم وجود قوانين شفاف در کشور با شوراي عالي استان ها به اين نتيجه رسيديم که کميته راهبردي براي بحث فرونشست ايجاد و کارگروه هايي تشکيل شود تا با تنظيم لايحه اي که وظايف دستگاه ها مشخص شده مي کند و ارسال آن به مجلس مصوبه اي حاصل شود که ضمن مشخص شدن متولي اين بحران بتوان با آن مواجه شده و براي رفع آن اقداماتي ملي و يا فراملي انجام داد.» وي همچنين باور دارد: «در مديريت شهري تهران موضوع زودتر در دستور کار قرار خواهد گرفت و با مشخص شدن راهکارها و وظايف شهرداري، اقدامات موثر با پيگيري و تاييد شوراي اسلامي شهر تهران آغاز خواهد شد.»
از تجارب کشورهاي ديگر استفاده کنيد
يکي از نقاط بحراني دنيا در زمينه فرونشست زمين، کشور ژاپن بود. پس از دهه‌ها برداشت بي‌رويه آب‌هاي زيرزميني در توکيو، اين شهر با فرونشست شديدي مواجه شد که اين فرونشست سالانه در سال 1968 به اوج خود (24سانتي‌متر در سال) رسيد. در واقع در آن سال‌ها هر روز 1,5 ميليون متر مکعب، آب استخراج مي‌شد. در واکنش به اين معضل، دولت ژاپن براي استخراج آب‌هاي زيرزميني محدوديت قائل شد و اين فرونشست تا دهه 2000 کند شد و به 1 سانتي‌متر در سال رسيد. در برخي از مناطق، فاضلاب صنعتي تصفيه شدند و از آب حاصل از آنها براي مصارف ديگر استفاده شد. در مناطقي ديگر هم به جاي استفاده از آب‌هاي زيرزميني، آب‌هاي روي سطح زمين به‌کار گرفته شد. شهر سن‌واکين کاليفرنياي آمريکا نيز که اصلي‌ترين صنعت‌شان کشاورزي است، با فرونشست 60سانتي‌متري زمين در سال مواجه شد که اين سريع‌ترين فرونشست در جهان است. اين مشکل با تبديل محصولات تناوبي مانند گوجه‌فرنگي و فلفل به محصولات دايمي تاکستان و باغ‌هاي ميوه، بدتر شد. فرونشست زمين در اين منطقه به زيرساخت‌هاي اين شهر و سيستم لوله‌هاي آب آن صدمه زده است. مسئولان اين شهر قرار است در کاشت محصولات انتخابي‌شان تجديدنظر کنند و به‌جاي استفاده از آب‌هاي زيرزميني از آب‌هاي روي سطح زمين بهره بگيرند. در کشور چين نيز به‌دليل استفاده بيش از حد از آب هاي زيرزميني موجب فرونشست در برخي از شهرهاي اين کشور مانند شانگهاي شد که اين فرونشست در سال 1965 با نشست 2,63متر به اوج خود رسيد. اين کشور علاوه‌بر توقف برداشت از آب‌هاي زيرزميني، با استفاده از بيش از 200 چاه، آب‌هاي مازاد روي سطح زمين را به سفره‌هاي آب‌هاي زيرزميني تزريق کردند. اين کار را در فصول سرد سال که فعاليت بسياري از کارخانه‌ها متوقف مي‌شد انجام دادند. ده سال بعد (1976) فرونشست زمين متوقف شد. حالا در نگاهي آماري به کشورها که با بحران فرونشست زمين دسته و پنجه نرم مي‌کردند، اين آمار به‌صفر رسيده است.
فرونشست در بافت مسکوني تهران
سال 94 بود که مردم روستاي ايج در شهرستان استهبان با صداي هولنکي از خواب برخواستند، وقتي آنها به محل وقوع صدا در دامنه کوهستان رسيدند با تعجب چاله‌اي عظيم طبيعي را پيش روي خود ديدند که عمق آن ديده نمي‌شود. در اين شرايط و براي بررسي اين موضوعات، يک کارشناس محيط زيست به «آرمان امروز» مي‌گويد: «سال‌ها ما به وزارت مسکن و شهرسازي و شوراي شهر تهرن اعلام کرديم که فرونشست زمين در پايتخت جدي است، اما گوش کسي به اين ماجرا بدهکار نبود.» اسماعيل کهرم در ادامه صحبت‌هايش مي‌افزايد: «فرونشست زمين يک اتفاق طبيعي خطرناک و غير قابل لمس در کشور ما است که به صورت خزنده بسياري از دشت‌هاي حاصل خيز و مناطق شهري با تراکم بالاي جمعيتي را با تهديد مواجه مي‌کند. متاسفانه کشور ما از استانداردهاي اروپايي که چهار سانتي‌متر در سال را براي فرونشست زمين پيش بيني نموده، عبور کرده است. به عنوان مثال در جنوب و جنوب غرب تهران فرونشست سالانه زمين 24 سانتي‌متر ثبت شده و اين آمار نشان مي‌دهد که تا چه اندازه از حد بحران عبور کرده‌ايم. فرونشست زمين هر روز به صورت خزنده و آهسته به اراضي شهري تهران نزديک و نزديک‌تر مي‌شود و اين پديده حاصل بي‌تدبيري در حوزه مديريت آب‌هاي زير زميني از ديرباز تا کنون است. کانون اصلي فرونشست زمين در جنوب تهران، در مناطق 17، 18 و 19 قرار دارد. اين پديده به صورت زون‌هاي مختلف خود را نشان مي‌دهد که نقطه مرکزي آن از عدد بالاتري برخوردار است. بالاترين عدد فرونشست زمين مربوط به مناطق جنوب شهري تهران با 24 سانتي‌متر است، اما حاشيه آن تا فرودگاه مهرآباد و مرز فرودگاه امام گسترش پيدا کرده است. نقطه مرکزي اين زون در منطقه 17-18-19 قرار دارد و هر چقدر از مرکز آن دور مي‌شويم از ميزان شدت فرونشست زمين کاسته مي‌شود، با اين اوصاف فرودگاه مهرآباد و امام 6 سانتي‌متر در سال فرونشست زمين دارد و در مرحله هشدار است. شمال فرونشست نيز از ميدان انقلاب عبور کرده و بي‌ترديد اگر اقدام موثري در رابطه با کنترل آن صورت نگيرد، اين وضعيت هشدار به فاجعه تبديل خواهد شد.»
وي در پاسخ به اين سوال که تدوام و افزايش ميزان فرونشست زمين براي تهران تا چه اندازه مي‌تواند خطرساز باشد؟ مي‌افزايد: «وقتي اعلام مي‌کنيم که فرونشست زمين به 24 سانتي‌متر رسيده است، يعني اين عدد در يک دهه اخير و به صورت تدريجي شکل گرفته و هر سال 2.4 سانتي متر زمين به صورت نامحسوس نشست کرده و به شکل انحنا در مي‌آيد. زمين منحني شده براي تاسيساتي همچون خطوط راه‌آهن و لوله‌هاي نفت که يک خط صاف را دنبال مي‌کنند، بزرگترين تهديد به شمار مي‌رود. از سوي ديگر اگر ساختمان و برج بلند در اين مناطق باشد، پي ساختمان‌ها دچار نشست و سستي مي‌شوند و در اسکلت ساختمان‌ها شکاف به وجود خواهد آورد و با يک زلزله ضعيف ساختمان‌ها به راحتي فرو مي‌ريزند. از سوي ديگر لوله‌هاي فاضلاب به صورت تراز مواد داخل‌شان را هدايت مي‌کنند و اگر در يک زون انحناي زمين باعث خميدگي لوله‌هاي فاضلاب شود، محل اتصالات لوله‌ها از يکديگر جدا مي‌شوند و نشت مواد فاضلاب و مشکلات زيست محيطي را به همراه خواهند داشت.
فروچاله 100 متري
در اين شرايط فروچاله‌ها نيز از فروريزش جدا نيستند، زمين‌هايي که به چاله‌هاي بزرگ تبديل مي‌شوند. کهرم در باره اين پديده مي‌گويد: «عميق‌ترين فروچاله‌اي که در کشور داشته‌ايم مربوط استان فارس است که عمق آن حدود 100 متر برآورد شد که در دنيا چنين پديده اي بي‌سابقه بود. از نظر تعداد نيز دشت فامنين و کبودر آهنگ همدان رکوردار است. در اين منطقه فروچاله‌هايي به شکل زنجيروار در يک خط به قطر حدود 20 متر ايجاد شده بود و احساس امنيت ساکنان را از بين برده بود. از سوي ديگر رکوردار فروريزش‌هاي شهري، تهران است. ما در سال‌هاي گذشته در شهران، خيابان‌هاي پيامبر، ميدان قيام، حوالي محمديه در انتهاي خيابان مولوي، چهارراه مولوي و در امتداد مسير مترو مولوي اين فروريزش‌ها را داشتيم که متاسفانه در فروريزش شهران يک راننده بيل مکانيکي و در ميدان قيام يک کارگر و يک آتش نشان جان خود را از دست دادند.»
سایر اخبار این روزنامه
اژه‌ای: دادستان، قاضی و ضابط در مقوله حجاب در چارچوب قانون گام بردارند
اما و اگر‌های فرمان ایست به تورم سرکش در برنامه هفتم توسعه
روزهای سرخ بورس
فرونشست زمین پیکر ایران را تهدید می‌کند
تامین اجتماعی دیگر «ابربدهکار بانکی» نیست
اسامی 6 گزینه معرفی‌شده به مجلس برای عضویت در حقوقدانان شورای نگهبان
فرود یک هواپیمای صهیونیستی در ریاض
براي رفتار افراد نمي‌توان «دستور کار» تعيين کرد
نقشه راه بايدن براي خاورميانه
اراده‌اي براي احياي برجام وجود ندارد
کشاورزي، تخت جمشيد را نابود مي‌کند
جوانفکر: ساختمان ولنجک «حق» احمدی‌نژاد است
قیمت هر شانه تخم مرغ به ۱۰۰ هزار تومان رسید
تشديد هشدار ايران درباره ناتو عربي و پدافند منطقه‌اي
شاهین اقبال بر دوش کدام مربی ایرانی می نشیند
تقاضاي خريد مواد غذايي نصف شد
دردسرهای سفر از پایانه های مرزی شمال‌غرب کشور
