اهمیت نشست سران آستانه در تهران

سید سجاد حسینی
امروز تهران ميزبان سران کشورهاي روسيه و ترکيه است تا در هفتمين نشست سران کشورهاي ضامن روند گفتگوهاي آستانه در خصوص آخرين راهکارهاي سياسي و مسالمت آميز خروج سوريه از شرايط فعلي و کمک به اين کشور در راستاي تثبيت وضعيت سياسي و امنيتي آن، به گفتگو با يکديگر بپردازند.
سوريه پس از پشت سر گذاشتن دوران چندساله حضور نيروهاي تروريستي و افراط گراي گروه هاي مختلف از بيش از هشتاد کشور که از جمله مهمترين آنها گروه داعش بود، امروز به دنبال ايجاد شرايط ثبات سياسي و امنيتي و متعاقب آن برخورداري از ثبات اقتصادي است.
اما پُر واضح است،  سطح و حجم ويراني هاي برجاي مانده از دوران حضور تروريست ها و آسيب هاي اقتصادي وارد آمده بر اين کشور آنقدر گسترده است که نمي تواند به تنهايي شرايط را رو به بهبودي سوق دهد و نياز است که کشورهاي ديگر به خصوص دوستان و متحدان دمشق از جمله روسيه و ايران نيز به کمک دولت سوريه آيند.


از اين روي، سه کشور ايران، روسيه و ترکيه که هريک داراي سطحي از نفوذ و توان در سوريه هستند و ميتوانند شرايط را در آن کشور به سمت و سوي صلح، ثبات و امنيت ببرند در قالب گفتگوهاي آستانه و در سطوح مختلف چندين سال است که به بحث و تبادل نظر مي پردازند و پيشرفت هاي خوبي هم در اين رابطه حاصل شده است.
اما فارغ از مسائل گسترده و البته با اهميتي که پيرامون سوريه و روند گفتگوهاي آستانه وجود دارد، آنچه که براي سفر سران کشورهاي روسيه و ترکيه به تهران بايد مورد تاکيد قرار داد، زمان انجام آن است که بلافاصله پس از سفر بايدن به سرزمين هاي اشغالي و عربستان صورت مي گيرد.
پس از چندين هفته ترافيک ديپلماتيک در تهران به واسطه حضور مقامات مختلف کشورهاي منطقه اي، اروپايي و ... بار ديگر ايران ميزبان يک نشست مهم و سرنوشت ساز براي منطقه است و توجه محافل سياسي و رسانه اي جهاني را به واسطه حضور پوتين و اردوغان در تهران به خود جلب کرده است.
در اين خصوص «جِيک ساليوان» مشاور امنيت ملي کاخ سفيد هم اينطور واکنش نشان داده که: «زمان اين سفر جالب است».
شايد نشست امروز سران سه کشور ضامن روند آستانه در تهران خيلي زودتر از آنچه آمريکا و متحدان منطقه اي آن انتظار داشتند سفر بايدن را تحت شعاع خود قرار مي دهد و آن را به حاشيه مي برد که اين در تضاد با خواست و رويکرد سياسي و رسانه‌اي آنها است.
باتوجه به روند سريع تحولات منطقه اي و بين المللي امروز، نشست سران سه کشور فوق در تهران بسيار حايز اهميت است و نگاه بسياري از رهبران کشورهاي مختلف به اين رويداد مهم دوخته شده است تا ببينند در ديدارهاي انجام شده ميان مقامات عالي رتبه اين کشور در خصوص مسائل و تحولات جاري و ساري در عرصه بين الملل چه مواردي مطرح مي‌شود.
در ديدارهاي جداگانه و دو طرفه ميان هيات ايراني با روس ها و ترک ها، حتما در خصوص افزايش سطح همکاري هاي في مابين در حوزه هاي مختلف سياسي، امنيتي، نظامي، اقتصادي و فرهنگي، چگونگي کمک به کاهش تنش هاي موجود در منطقه و ايجاد سطحي از آرامش و ثبات در کشورهاي مختلف منطقه که درگير جنگ و بي ثباتي هستند و البته مقابله با يکجانبه گرايي آمريکا و اعمال سياست هاي تحريمي آن کشور عليه ديگر کشورها بحث و تبادل نظر خواهد شد.
توسعه تعاملات تجاري با کشورهاي منطقه و همسايه يکي از اولويت هاي دستگاه ديپلماسي دولت سيزدهم است و در اين راستا طبعا يکي از دستور کارهاي مهم هيات ايراني در نشست هاي دو جانبه خود با دو طرف روسيه و ترکيه افزايش سطح تعاملات مالي و مکانيسم تبادل اعتبارات پولي و بانکي ميان آنها با حذف دلار ميان خود است.
چگونگي کاستن از آثار سو «تحريم هاي اعمالي از سوي آمريکا» و متحدين آن عليه ايران و روسيه يکي از محورهاي مورد گفتگو ميان تهران و مسکو خواهد بود، امري که در ماه هاي اخير و با تحت تحريم قرار گرفتن روسيه از سوي غرب بيش از پيش مورد توجه دو طرف قرار گرفته است. اما اين ديدارها تنها در سطح روساي جمهور باقي نمي ماند و آنطور که راشاتودي به نقل از «لوان جاگاريان» سفير روسيه در تهران اعلام کرده، ولاديمير پوتين، رئيس جمهور اين کشور در سفر امروزش به تهران با آيت‌الله سيد علي خامنه‌اي، رهبر معظم انقلاب اسلامي ديدار و گفتگو خواهد داشت.
ديدار پوتين با عالي‌ترين مقام جمهوري اسلامي ايران پيام واضحي براي طرف هاي غربي دارد و مي‌تواند ضريب بيشتري به اهميت حضور و گفت‌وگوهاي پوتين با مقامات ايراني بدهد و نقطه عطفي در افزايش سطح همکاري هاي راهبردي ميان تهران و مسکو قلمداد شود که در سال هاي اخير در حوزه هاي مختلفي در حال گسترده‌تر شدن است.
علاوه بر اينها، جنگ ميان روسيه و اوکراين نيز يکي ديگر از محورهاي صحبت دو طرف تهران و مسکو خواهد بود که تاثيرات زيادي را بر روند تحولات جهاني گذاشته است. انرژي و سوخت، مواد غذايي و البته آثار منفي اقتصادي بر کشورهاي غربي که نتيجه تحريم هاي خودشان عليه مسکو است، از ديگر مواردي است که مورد بحث و گفتگوي دو طرف قرار مي‌گيرد.
از سوي ديگر، شايد يکي از مهمترين دستورکارهاي ميان ايران و ترکيه بحث کاهش تنش آنکارا با دمشق و بغداد است.
مدتي است که ترکيه به صورت نظامي تجاوزاتي را در شمال عراق و شمال و شرق سوريه انجام مي دهد و آن را در راستاي تامين منافع و امنيت ملي خود تلقي مي کند، اما ايران و در سفرهاي اخير وزير امور خارجه کشورمان به سوريه و ترکيه، هرگونه توسل به زور و خشونت را مذموم دانسته و از مقامات آنکارا خواسته که اهداف خود را از طريق مسالمت آميز گفتگو حل و فصل کند.
با در نظر گرفتن جهات مختلف حضور و گفتگوهاي انجام شده ميان سه هيات ايراني، روسي و ترکيه اي، به اين مهم خواهيم رسيد که پُر بيراه نخواهيم گفت اگر اينطور مطرح کنيم که «تهران کانون تحولات ديپلماتيک» منطقه شده است و اين آن چيزي است که مورد پسند و خواست طرف هاي مقابل ما نيست.