مردم؛ اقتصاد و پشتوانه ملی

پشتوانه مردمی، به عنوان یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های اجتماعی هر دولت، همواره از کلیدی‌ترین عناصر در روند اتخاذ تصمیمات و اجرای سیاست‌های آن دولت بوده است. با نگاهی اجمالی به بزنگاه‌های تعیین کننده و نهضت‌های تاریخی ایران می‌توان اهمیت پشتوانه مردمی و اعتماد عمومی را درک کرد و به نقش محوری آن در روند شکل گیری جنبش‌های تاریخی پی برد و دریافت که جلب نظر مردم، افزایش اعتماد عمومی و تقویت پشتوانه مردمی برای تمامی دولت‌ها از ضروری‌ترین امور است. باید به خاطر داشت هر گاه سیاستی به بهترین شکل عملیاتی شده؛ از حمایت تام و تمام مردم بهره مند بوده و هر گاه سیاستی از حمایت مردم بی نصیب مانده است؛ تصمیم گیران با چالش‌های متعددی روبه رو شده‌اند. در این میان مسئله مهمی می‌تواند به این سرمایه ذی قیمت خدشه وارد کند و آن اقتصاد ضعیف است؛ مسئله‌ای که همواره محور مانور دشمنان ایران بوده است. برخلاف تصور رایج، سابقه جنگ اقتصادی دشمن علیه ملت ایران به دوران پس از انقلاب اسلامی محدود نمی‌شود؛ فشار اقتصادی از سوی استکبار جهانی در تاریخ معاصر برای چیرگی بر ملت ایران مثال‌های فراوان دارد؛ برای مثال می‌توان به قحطی ساختگی در ایران به دست انگلیس در زمان قاجار و فشارهای اقتصادی برای درهم شکستن دولت دکتر محمد مصدق در دوران پهلوی اشاره کرد. به طور کلی رابطه معناداری میان قدرت و ضعف اقتصادی با حمایت‌های مردم از کشور و خنثی سازی توطئه‌های دشمنان ایران وجود دارد. برای درک اهمیت پشتوانه مردمی کافی است تعدادی از رویدادهای مهم تاریخی و نقش ویژه مردم در پایه ریزی این رویداد‌ها را بررسی کنیم. انقلاب مشروطه و نقش مردم: بی شک انقلاب مشروطه در مراحل مختلف خود بدون حمایت مردم ممکن نبود؛ در حقیقت حمایت پر تعداد مردم باعث شد تا نهاد سلطنت در برابر برگزیدگان ملت عقب نشینی کند. اما در نهایت آشفتگی اوضاع، شیوع بیماری و گرسنگی فراگیر، فساد ساختاری موجود در اجزای اداره کشور، دخالت سفارتین (انگلیس و روسیه تزاری) در کنار سایر عوامل سبب ناخشنودی و دلسردی مردم شد؛ تا ملتی آزادی خواه که مترقی‌ترین دغدغه‌های عصر خود را داشتند؛ آرزوهای خود را فراموش کنند و به فکر نان شب باشند تا با فتنه انگلستان مقدمات ظهور یک استبداد دیگر فراهم شود. ملی شدن صنعت نفت و حضور مردم: نقش مردم تنها به راهپیمایی‌هایی در حمایت از طرح ملی شدن نفت خلاصه نمی‌شود؛ در واقع حضور مردم در صحنه و حمایت ملی از دولت بود که به مصدق این توانایی را داد تا در آن برهه مقابل توطئه‌های انگلیس بایستد. انگلیس، بازنده اصلی ملی شدن نفت ایران، برای تلافی، مانع از فروش نفت و حرکت برخی از کشتی‌های باری به سمت ایران شد؛ در نتیجه دولت مصدق با کمبود شدید ارز و برخی کالاهای اساسی مواجه شد. دولت مصدق برای مقابله با این دشمنی‌ها با تکیه بر اعتماد عمومی و پشتوانه مردمی لایحه تشویق و توسعه صادرات و فروش اوراق قرضه ملی را به مردم ارائه کرد. در این بزنگاه مردم با خریدن اوراق قرضه، از دولت وقت حمایت کردند؛ اما دیری نپایید که دسیسه‌های دشمنان ایران موجب نابسامانی‌های اقتصادی و مشکلات معیشتی متعدد شد؛ دولت مصدق که برای مردم نویدبخش آینده بدون استبداد بود با کودتای آمریکایی سرنگون شد و نفوذ بیگانه و استبداد با شدت و قدرتی چندین برابر گذشته به ایران برگشت. نقش مردم در پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی: انقلاب اسلامی ایران از نظر حضور و مشارکت مردم در پیروزی، تداوم و حفظ ارزش‌های آن یک نمونه بی نظیر در بین سایر انقلاب‌های معاصر به حساب می‌آید. بر کسی پوشیده نیست که اگر حضور و حمایت مردم نبود؛ انقلاب عظیم اسلامی در حد یک قیام محدود باقی می‌ماند، قیامی که به راحتی سرکوب می‌شد.  برای مثال در جریان دستگیری حضرت امام خمینی (ره) و چند تن دیگر از علمای گران قدر اسلام در پانزدهم خرداد 1342 مردم با حضور بی سابقه و گسترده در شهرهای مختلف و رویارویی مستقیم با نیروهای ستمشاهی، ایده محاکمه و اعدام حضرت امام (ره) را در نطفه خفه کردند. از 19 دی 56 و شروع سلسله اعتراضات در سال پایانی رژیم طاغوت تا گسترش سایر قیام‌ها برای چهلم شهدای قیام‌های قبلی و در نهایت 22 بهمن 57 و پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی همه و همه موید این نکته است که این انقلاب با پشتیبانی ملت به پیروزی رسید که از مهم‌ترین رموز تداوم و بالندگی آن در میان تمامی انقلاب هاست. مردم و هشت سال جنگ تحمیلی: نظام اسلامی با پشتوانه مردمی و اعتماد ملت به سربازان وطن توانست معادلات دشمن را به هم بزند. همزمان با شروع جنگ تحمیلی مردم در جبهه‌ها حضور یافتند؛ حضوری که تا پایان دفاع مقدس ادامه داشت. حضور داوطلبانه مردم در پی فرمان حضرت امام (ره) برای شرکت در صحنه دفاع از وطن و میادین نبرد حق علیه باطل چنان عظیم و گسترده بود که پشتیبانی مردم از مملکت و نظام اسلامی سرنوشت دفاع مقدس را تعیین و دشمنان ایران را از گزینه نظامی دلسرد کرد. اقتصاد آسیب پذیر؛ آفت پشتوانه مردمی: دشمنان برای شکست مقاومت مردم ایران، پیوسته به دنبال ایجاد بحران اقتصادی بوده و هستند و همواره تلاش دارند تا با فشارهای اقتصادی مردم را به غم نان دچار کنند تا از اهداف عالی انقلاب دور شوند. آن چه مقابله با دسیسه دشمنان، اتخاذ تصمیمات حساس و عبور از مراحل دشوار و گذرگاه‌های نفس گیر را ممکن می‌سازد، اعتماد و پشتوانه مردمی است؛ از این رو بر هر دولتی واجب است تا در جهت حفظ و تقویت این سرمایه گران بها گام بردارد.به همین دلیل، درکنار اقدامات و اصلاحات اقتصادی  یکی از مهم‌ترین راهبردهایی که این دولت در اوج جنگ اقتصادی و رسانه‌ای دشمن علیه ملت ایران باید اتخاذ کند، تزریق امید به مردم با اقدامات و سیاست‌های امیدآفرین است. دولت باید تلاش کند با سیاست‌های سنجیده به ویژه در حوزه اقتصادی، اعتماد را به جامعه برگرداند. اقتصاد آسیب پذیر می‌تواند تمامی جنبه‌های زیست اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهد و دشمنان این سرزمین را برای ضربه زدن مصمم‌تر کند. مقابله عملی و ملموس با فساد، کنترل تورم، حضور واقعی مسئولان در میان مردم،  رسیدگی جدی به مناطق محروم و... از جمله اقدامات عاجلی است که دولت باید برای کاهش آسیب پذیری اقتصادی و تقویت سرمایه اجتماعی در نظر بگیرد.  دولت قطعا   در این مسیر باید فرایند همگرایی بیشتر با مردم و افزایش سرمایه اجتماعی برای مقابله با این نبرد سنگین اقتصادی  را  بیشتر از قبل  دنبال  و از هرگونه سیاست و اقدامی که  به  این روند خدشه  وارد می‌کند، اجتناب کند .