روزنامه آرمان امروز
1401/05/03
اما و اگرهاي موازنه در سياست خارجي
مرتضي مکي
پس از سفر پوتين به تهران و مطرح شدن شائبه‌هايي در خصوص اين که ايران همکاري نظامي قابل توجهي با روسيه دارد، اين گمانه زني ايجاد مي شود که برخي کشورها به دنبال جبهه‌گيري عليه غرب هستند که به نظر مي‌رسد ايران و روسيه در صدر اين کشورها قرار دارند. سياستي که به گفته برخي نمي‌تواند براي ايران نتايج مثبتي داشته باشد. در واقع، سفر رئيس جمهوري روسيه به تهران همزمان با حضور اردوغان در ايران در چهارچوب نشست روند آستانه، موجب شد تا تصور شود که اين سفرها پاسخي به سفر بايدن به منطقه بوده و ايران قصد دارد به همراه روسيه و چين، صف‌آرايي جديدي در مقابل غرب و آمريکا ايجاد کند. اين اتفاقات در حالي رقم خورد که گفته مي‌شود ايران به‌زودي به صورت رسمي وارد پيمان شانگ‌هاي مي‌شود و هم زماني اين دو رويداد سبب شده تا تحليل‌ها در خصوص صف‌آرايي ايران، روسيه و چين در مقابل غرب بيشتر شود.
در اين ميان بايد توجه داشت که چنين صف‌آرايي و تشکيل جبهه در مقابل غرب نمي‌تواند منطبق با واقعيت‌هاي عرصه بين‌الملل باشد و به همين علت ايران بايد با هوشمندي‌بار ديگر اين مساله را ارزيابي کند. اتحادها زماني شکل مي‌گيرد که بتواند نجات‌بخش يک کشور و يا همه طرف‌هاي آن باشد. امروز که ايران با مسائل سخت و پيچيده اقتصادي دست‌وپنجه نرم مي‌کند، مشخصا روسيه‌اي که خود تحت شديدترين تحريم ها قرار گرفته نمي‌تواند، گره‌گشاي مشکلات ايران باشد.
امروزه در برهه‌اي از زمان قرار گرفته‌ايم که ايران نيز تحت شديدترين تحريم‌ها قرار گرفته و به همين علت نمي‌توان به سمت همکاري همه جانبه با چين رفت و مشخصا بدنه اصلي اقتصاد اين کشور به علت منافعي که در تجارت با غرب و آمريکا وجود دارد، به سمت مبادله اقتصادي با ايران حرکت نمي‌کند. در وضعيت کنوني، اراده جدي در پکن ديده نمي‌شود که بخواهد با بي‌تفاوتي نسبت به تحريم‌هاي غرب، به دنبال اين باشند که با ايران همکاري‌هاي اقتصادي خود را توسعه دهد. به همين دلايل جبهه‌بندي عليه غرب با حضور ايران، روسيه و چين نمي‌تواند تحقق ميداني پيدا کند.
واقيعت اين است که ايران پس از حمله روسيه به اوکراين بهترين فرصت خود را از دست داده است. ايران مي‌توانست با اتخاذ يک سياست موازنه مثبت، تمامي معادلات را به شکلي تعيين کند که منافع قابل توجهي به دست آورد. اين همان مسيري است که ترکيه و هندوستان به خوبي طي کردند و امروز در حال بهره مندي از مزاياي آن هستند. امروز هندوستان عليرغم اين که در تحريم کردن روسيه با غرب همراهي نکرد اما با اين وجود، به نفع روسيه در حمله به اوکراين نيز موضع گيري نکرد.
هندي ها به دنبال استفاده از فرصت ها بودند و همين امر سبب شد تا هندوستان علاوه بر تداوم تجارت با غرب، انرژي خود را با مبالغ پايين از روسيه دريافت مي‌کند و به يکي از برندگان اين جنگ در حوزه اقتصادي بدل شده است. کشورهاي ديگري نظير ويتنام نيز با وجود اين که سال‌ها در تقابل با غرب بودند اما امروز در حال بهره‌مندي اقتصادي از فضاي ايجاد شده در عرصه بين‌الملل هستند. بايد توجه داشت که سياست توجه به شرق نمي‌تواند در آينده نتايج مثبتي داشته باشد و بايد در اين عرصه بازنگري صورت گيرد زيرا توجه صرف به يک طرف نمي‌تواند منافع اقتصادي ايران و به تبع آن منافع سياسي را تامين کند.
ايران بايد به جاي اين که بقا را هدف خود قرار دهد، به سمت توسعه اقتصادي گام بردارد. شايد سياست نگاه به شرق تا حدودي سبب شود تا ايران بتواند در مقابل تحريم هاي غرب تاب‌آوري داشته باشد اما تا زماني که تحريم‌هاي غرب ملغي نشود، ايران نمي‌تواند در مسير توسعه و رشد قرار گيرد و توان کافي براي خروج از بحران اقتصادي به‌وجود نمي‌آيد. ايران امروز در حالي مي‌تواند از موانع سختي نظير تورم عبور کند که با تمام کشورهاي جهان رابطه خوبي داشته باشد و تعامل خود را معطوف به چند کشور خاص شرقي نکند. سياستي که مشخصا از نگاه موازنه مثبت به دنيا مي‌تواند شکل بهتري داشته باشد.
تحليلگر مسائل بين الملل
سایر اخبار این روزنامه
خط قرمز نزاکت برخی در «بهارستان» کجاست؟
فرصت یک‌ماهه به لاکچری ها
سبقت چیپس ازگوشت؛ تنقلات کودکان و رنگ زرد والدین
فعالیت تشکل‌های صنفی زیر ذره‌بین نهادهای امنیتی
کودکان تشنه، قربانی فقر آب و روزهای گرم
تورم یا گرانی؟ انتخاب سخت برای تأمین سفره‌های مردم
زنگ خطر در اردوی قرمزها
اما و اگرهاي موازنه در سياست خارجي
مصالحه و معامله حاصل پختگی سیاسی است
چالشي مهم در بحران سوريه
تاکید رییس‌جمهوری بر تسهیل ازدواج
سخنگوی فراجا: اختلاف شخصی انگیزه قتل برادر مالک متروپل بود
مشکلات و چالش‌های صنعت دارو در کمیسیون صنایع مجلس بررسی شد
