12 رایزن بازرگانی برای بیش از 200 کشور!

رعیت نواز -  اهمیت تجارت خارجی در رشد و پیشرفت کشورها مسئله‌ای انکار نشدنی است به گونه‌ای ‌که سهم آن در تولید ناخالص دنیا از رقم ۵ درصد در سال ۱۹۵۰ به بیش از ۲۰ درصد رسیده است. یکی از مهم ترین عوامل توسعه تجارت خارجی در کشورها وجود اطلاعات بازارهای هدف و شناسایی چگونگی ورود به آن‌ها و تسهیل توافقات دوجانبه است. در همین راستا حضور رایزن‌های بازرگانی و اقتصادی در سفارتخانه کشورها و نقش تسهیل‌گری آنان بسیار مهم قلمداد می‌شود. در عین حال ما به رغم همسایه بودن با 15 کشور و داشتن مرز آبی و خاکی با آن ها، در تعدادی از این کشورها رایزن بازرگانی را برای فروش محصولات تولید شده به دست توانمند تولیدکنندگان داخلی نداریم، در حالی که اغلب کشورهای جهان تعداد قابل توجهی رایزن بازرگانی در کشورهای مختلف دارند. مطابق آمارهای اعلامی توسط مسئولان سازمان توسعه تجارت، ایران در بین 205 کشور دنیا هم اکنون تنها 12 رایزن بازرگانی دارد. البته پیش از این و در دولت سابق تعداد رایزن های بازرگانی به دو رایزن کاهش پیدا کرده بود. به هر حال در این گزارش ضمن بررسی نقش رایزن بازرگانی در گسترش روابط تجاری با کشورهای دیگر، تعداد رایزن های بازرگانی کشورهای مختلف را بررسی کرده ایم.
 
رایزن بازرگانی چه وظیفه‌ای دارد؟ امروزه می توان ادعا کرد به همان اندازه که تولید مهم است، بازاریابی محصول هم مهم است و بسیاری بازاریابی محصولات را مقدم بر تولید آن می دانند. هر کشوری که بخواهد کالایی را به فروش برساند، نیاز به افرادی دارد تا در کشورهای مختلف ضمن سنجیدن وضعیت بازار آن ها، رقبای موجود در بازار، انجام هماهنگی‌ها و مذاکرات لازم، فروش محصول آن کشور را انجام دهند. در واقع رایزن بازرگانی در آخر خط تولیدکننده داخلی، وظیفه بازاریابی و فروش محصولات را بر عهده دارد که اگر توجه جدی به آن نشود، عملاً زحمات تولیدکننده داخلی به ثمر نمی‌نشیند. نگاهی به تعداد رایزن های بازرگانی کشور در یک دهه اخیر در ابتدای سال 92 تعداد رایزنان بازرگانی ایران 21 نفر بود اما از سال 97 و درست بعد از تحریم های یک طرفه و البته ظالمانه آمریکا به بهانه کمبود بودجه این تعداد به دو نفر رسید که این عمل به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نوعی خود تحریمی به شمار می آمد. با این حال با روی کار آمدن دولت سیزدهم اقداماتی برای اعزام رایزن بازرگانی انجام شد و هم اکنون رایزن های بازرگانی کشورمان به 12 نفر رسیده که به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت در آخر سال به 20 رایزن افزایش پیدا می کند. پیش از این هم وزیر صمت وعده اعزام 120 رایزن بازرگانی تا سال 1404 به کشورهای مختلف را داده بود.
تعداد رایزن های بازرگانی کشورهای مختلف
مقایسه وضعیت ایران با برخی کشور‌های منتخب نشان می‌دهد درحالی ایران فقط 12 رایزن اقتصادی در کشور‌های مختلف  از جمله کشورهای همسایه و چین و هند دارد که تعداد رایزن‌های کشور سوئد ۲۳۵ نفر (20 برابر ایران)، چین ۲۲۱ نفر (18 برابر ایران)، آلمان ۲۱۳ نفر (17 برابر ایران)، هند ۱۹۸ نفر (16 برابر ایران)، فرانسه ۱۵۶ نفر (13 برابر ایران) و آمریکا ۱۵۰ نفر (11.5 برابر ایران) است و دیگر کشور‌های ذکر شده در نمودار نیز چند برابر ایران رایزن بازرگانی دارند.