روزنامه ابتکار
1401/05/12
« ابتکار» کشته شدن ایمن الظواهری را بررسی می‌کند پزشکی که رهبر القاعده شد
گروه بین‌الملل - روز یکشنبه این هفته یک پهپاد آمریکایی ایمن الظواهری از رهبران القاعده و از طراحان حملات یازده سپتامبر را در خانه‌ای در کابل به قتل رساند.جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده در نطقی ضمن اعلام این خبر اطمینان داد که این کشور اجازه نخواهد داد افغانستان تحت سلطه طالبان بار دیگر به پایگاهی برای حملات به سایر نقاط جهان تبدیل شود.
ایمن الظواهری که بود و چرا مرگ او تحولی مهم به شمار می‌رود؟
برای مردم جهان ممکن است نام الظواهری آشنا نباشد، با این حال از زمان حملات ۱۱ سپتامبر بدین سو بسیاری چهره او را می‌شناسند. الظواهری معمولا با عینکی بر چشم و لبخندی محو، در تصاویر در کنار اسامه بن لادن دیده میشود.
ایمن الظواهری در ۱۹ ژوئن ۱۹۵۱ در قاهره، پایتخت مصر به دنیا آمد. او در همان سنین پایین به یک شاخه مذهبی افراطی پیوست که اعضایش به دنبال سرنگونی دولت‌های مصر و دیگر کشورهای عربی و برپایی حکومت اسلامی بودند.
الظواهری در جوانی جراح چشم بود و به صورت مرتب به کشورهای آسیای مرکزی و خاورمیانه سفر می‌کرد. در جریان همین سفرها بود که با اسامه بن لادن، تبعه سعودی و سایر شبه‌نظامیان عرب که برای کمک به اخراج سربازان شوروی از افغانستان گرد هم آمده بودند، ملاقات کرد. در پی ترور انور سادات، رئیس جمهوری وقت مصر توسط بنیادگرایان اسلامی در سال ۱۹۸۱ وی به همراه صدها نفر دیگر دستگیر و شکنجه شد. پس از آزادی از زندان هفت سال بعد، زمانی که بن لادن القاعده را تاسیس کرد، الظواهری حضور داشت و گروه شبه‌نظامی مصری خود را در این سازمان جدید ادغام کرد.
به گزارش یورونیور، فعالیت‌های زیرزمینی او و گروهش، مهارت‌های رزمی و تجربه کار چریکی را به القاعده تزریق کرد و به این سازمان اجازه داد تا سلول‌های متمرکزی از اعضایش را سازماندهی کند و به اهدافی در سراسر جهان حمله ببرد.
چرا الظواهری مهم بود؟
پس از سال‌ها گردآوری بی سر و صدای مهاجمان انتحاری، تامین بودجه و برنامه‌ریزی برای حملات ۱۱ سپتامبر، الظواهری و مقامات ارشد القاعده اطمینان داشتند که این سازمان قادر است از عملیات تعقیب بین‌المللی جان به در ببرد.
پس از ۱۱ سپتامبر و در حالی که اسامه بن لادن تحت تعقیب قرار داشت، ایمن الظواهری رهبری القاعده را در منطقه مرزی میان افغانستان و پاکستان بازسازی کرد و مدیریت شاخه‌های آن در عراق، یمن و شماری دیگر از کشورهای آسیایی را بر عهده گرفت.
القاعده در طول بیست سال گذشته حملات بی‌امانی را علیه دشمنان دور و نزدیک خود انجام داد و به اهدافی در بالی، مومباسا، ریاض، جاکارتا، استانبول، مادرید، لندن و دیگر شهرها حمله برد. با این حال حمله تروریستی به لندن در سال ۲۰۰۵ که منجر به کشته شدن ۵۲ نفر شد، یکی از آخرین حملات ویرانگر القاعده در غرب بود. چرا که از آن پس حملات ضدتروریستی موشکی و پهپادی توسط غرب، جنگجویان بسیاری را که وابسته به القاعده بودند کشت و بخش‌هایی از شبکه این سازمان را تخریب کرد.
الظواهری چگونه کشته شد؟
حوالی طلوع آفتاب یکشنبه ۳۱ ژوئیه، الظواهری به بالکن خانه‌ای در کابل پایتخت افغانستان آمد. بنابر اطلاعات سازمان‌های جاسوسی آمریکا، او این کار را اغلب انجام می‌داد. وی در بالکن خانه‌اش ایستاده بود که یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی دو موشک هلفایر را به سمتش شلیک کرد.
مکان دقیق ایمن الظواهری برای سال‌ها مشخص نبود، با این حال مقامات آمریکایی در اوایل سال جاری میلادی مطلع شده بودند که همسر او و سایر اعضای خانواده‌اش اخیراً به خانه‌ای امن در کابل نقل مکان کرده‌اند. از آن پس بود که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا به تعقیب نزدیک وی پرداختند و ماه‌های زیادی را صرف تایید هویت او کردند.
آیا طالبان می‌دانستند که الظواهری در افغانستان است؟
مقامات رسمی آمریکا می‌گویند بدون شک طالبان از حضور الظواهری در خاک افغانستان خبر داشته‌اند. به گفته یک مقام ارشد اطلاعاتی ایالات متحده، خانه‌ای که الظواهری با خانواده‌اش در آن زندگی می‌کرد متعلق به یکی از دستیاران ارشد سراج‌الدین حقانی رهبر ارشد طالبان بود. همزمان باید این نکته را به یاد داشت که این دولت طالبان بود که رهبران القاعده را در اواسط دهه نود میلادی پذیرفت و به آن‌ها اجازه داد حملات ۱۱ سپتامبر را در آن‌جا طراحی کنند. با این حال ممکن است یکی از اعضای طالبان، اطلاعات مربوط به حضور الظواهری و خانواده‌اش را به ایالات متحده فروخته باشد.
کشتن الظواهری برای القاعده چه معنایی دارد؟
سرنوشت القاعده به این بستگی خواهد داشت که چه کسی جایگزین الظواهری شود. پس از چندین دهه حملات مستمر ایالات متحده و کشورهای غربی، افراد بسیاری باقی نمانده‌اند که واجد شرایط رهبری این سازمان باشند. علی صوفان، کارشناس القاعده می‌گوید که در میان این افراد «سیف العدل» مصری از نامزدهای مهم به شمار می‌رود. مقامات غربی می‌گویند با توجه به تجربه و جایگاه قابل احترام العدل درون سازمان القاعده، او پتانسیل بالایی برای جانشینی الظواهری دارد.
با این حال القاعده به طور کلی با یک بحران جانشینی و آینده‌ای متزلزل روبه‌رو است چرا که در فضای پس از ۱۱ سپتامبر گروه‌‌های رقیب افراطی دیگری به وجود آمدند و در افغانستان حضوری فعال دارند. چارلز لیستر، کارشناس در زمینه شبکه‌های افراطی، می‌گوید امروزه ماهیت درگیری‌ها در سراسر خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا بیشتر به نفع سازمان‌های جهادی متمرکز محلی است تا سازمان‌های متمرکز در سطح جهانی نظیر القاعده.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» کشته شدن ایمن الظواهری را بررسی می‌کند
پزشکی که رهبر القاعده شد
هیچ کسی از قیمت نهایی واحد‌های نهضت ملی خبر ندارد
دود تورم در چشم متقاضیان مسکن ملی
معمای سفرِ نانسی پلوسی به تایوان
آیا تنشی بزرگ در راه است؟
حسین امیرعبداللهیان مطرح کرد
گازدهی صدها سانتریفیوژ نسل جدید در پاسخ به اقدام آمریکا
علیرضا صدقی
اختلال در حیات اجتماعی
مجلس انقلابی در دو سال باقیمانده با تعیین اولویت به امور مهم کشور بپردازد
عاشورا و آموزه های امام حسین(ع)
رئیس قوه قضائیه:
حقوق بشر از نگاه همه ادیان الهی جایگاه والایی دارد
