گروه انرژی: ترکیه مدت‌هاست که سد سازی بر رود‌های دجله و فرات را آغاز کرده است؛ این رود‌ها علاوه بر تامین بخشی از منابع آبی کشور ما، منابع آبی کشور‌های عراق و سوریه را نیز تامین می‌کنند. این کشور پروژه‌های ابر آبی دیگری را در دستور کار دارد که چنانچه این طرح‌ها متوقف نشود، می‌تواند بروز ریزگرد‌ها در ایران، سوریه و عراق را تشدید کند و همچنین موجب بروز بحران‌های آبی جدی در کشورمان شود. حالا ام به نظر می رسد که این سد سازی ها قرار است به رودخانه ارس نیز کشیده شود؛ اتفاقی که در صورت عملی شدن موجب تشدید تبعات زیست محیطی در منطقه بویژه برای ایران خواهد شد.
طبق آخرین آمارها، کل مساحت کانون‌های داخلی گرد و غبار ۳۵ میلیون هکتار و مقدار غبارخیزی آن ۴ میلیون تن برآورد شده است (در مقابل ۲۷۰ میلیون هکتار مساحت و ۱۷۴ میلیون تن غبارخیزی کانون‌های خارجی)؛ یعنی وسعت کانون‌های گرد و غبار خارجی ۸ برابر کل وسعت کانون‌های داخلی، شدت غبارخیزی کانون‌های گرد و غبار خارجی ۴.۵ برابر شدت غبارخیزی کانون‌های داخلی و مقدار غبارخیزی کانون‌های خارجی ۳۵ برابر مقدار غبارخیزی کانون‌های داخلی است.
کشور‌های همسایه مانند ترکیه، ترکمنستان، سوریه، عراق، افغانستان، امارات و عربستان هر کدام با طرق ختلف کشور ما را متاثر می‌سازند، در کنار این‌ها، سدسازی‌های ترکیه نیز بر مساحت، میزان و شدت این کانون‌های گرد و غبار که کل منطقه خصوصا ایران را متاثر می‌کند، افزوده است. در این میان رودخانه مرزی ارس از کوه‌های مین‌گول‌داغ در جنوب شهر ارض‌روم ترکیه سرچشمه گرفته سپس وارد جنوب قارص شده و به کوه‌های آرارات بزرگ رسیده و پس از عبور از این منطقه وارد جلگه ایروان در جمهوری ارمنستان می‌شود. این رودخانه در ادامه مسیر به رودخانه آرپاچای متصل و در نهایت در مرز مشترک ایران با جمهوری ارمنستان و آذربایجان جریان پیدا می‌کند.

ویژگی های حوزه آبریز ارس
بیش از نیمی از طول رودخانه ارس تقریباً معادل 1080 کیلومتری آن تا دریای خزر در مرز سه کشور ایران، ارمنستان و آذربایجان واقع شده است. حوضه آبریز رودخانه ارس حدود 102000کیلومتر مربع مساحت دارد، از این مقدار به‌طور تقریبی 40 درصد در خاک ایران، 40درصد در خاک جمهوری آذربایجان و در حدود 20 درصد نیز در خاک ترکیه واقع شده است. با این حال طبق اعلام وزیر نیرو؛ در سفر اخیر رئیس‌جمهور ترکیه به تهران، توافقاتی بین روسای جمهور ایران و ترکیه برای رفع نگرانی‌های ایران از اقدامات بالادست حوضه آبریز ارس حاصل شده است. فیروز قاسم زاده، سخنگوی صنعت آب هم درباره دستاوردهای مذاکره و توافق مقامات دو کشور بر سر این موضع پیش از این گفته بود که ساخت و ساز ترکیه در حوزه ارس ورودی آب به ایران را کاهش داده و کشور ما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، در سفر اخیر اردوغان به ایران چارچوب‌ها بررسی شد اکنون فضای همکاری بین دو کشور وجود دارد و قول دادند که کمیته فنی فعال شود. با این حال به نظر می رسد که با توجه به تبعات گسترده‌ای که دیر یا زود کشور ما را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد لزوم یک دیپلماسی فعال و بدون اهمال‌کاری را می‌طلبد تا روزی شاهد حذف ارس از نقشه ایران و فراگیری ریزگرد از شمال تا جنوب کشور نباشیم.

تبعات منفی سدسازی روی ارس

ضرورت دیپلماسی فعال
مدیرکل سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با تاکید بر اینکه ضروری است دستگاه دیپلماسی کشور در این حوزه فعال شود، اظهار داشت: کنوانسیون بین‌المللی 1997 دو اصل خیلی مهم دارد یکی اصل رعایت انصاف در تقسیم آب و دیگری عدم اضرار به طرف‌های دیگر، بر این اساس باید شورای برنامه‌ریزی و یا کمیسیون مشترک حوزه مشترک ارس و کشورهای منطقه را ایجاد کنیم و یک تفاهم به نفع طرفین بوجود آید.