پول ديجيتال مهمان جديد جيب مردم

رمز ريال يا پول جديد ايراني در شهريورماه رونمايي مي‌شود آرمان امروز| پاي «رمز ريال» يا ريال ديجيتال قرار است از شهريور ماه  به اقتصاد ايران باز شود. پروژه‌اي که هرچند نمي توان نسبت به موفقيت آميز بودن آن قضاوت کرد اما برخي کارشناسان آن را مفيد و برخي ديگر نيز نسبت به آن ابهاماتي دارند.
در توضيح اين طرح بايد گفت که رمز ريال قرار نيست عملکردي شبيه ارزهاي ديجيتال مانند بيت کوين داشته باشد، بلکه قرار است به جاي پول کاغذي در مبادلات اقتصادي استفاده شود.
علي صالح آبادي، رئيس کل بانک مرکزي، در آخرين اظهارنظرهاي خود گفت: رمز ريال يا ريال ديجيتال جايگزين اسکناس ريال است و کارهاي آن انجام شده است. ريال ديجيتال طبق وعده به صورت آزمايشي در شهريور ماه اجرايي مي‌شود. ناشر ريال ديجيتال بانک مرکزي است و مردم مي‌توانند بجاي اسکناس از آن استفاده کنند.
از سوي ديگر اما به نظر مي‌رسد دولت قصد دارد در آينده از رمز ريال به عنوان ابزاري
راحت تر براي مبادلات تجاري نيز استفاده کند. چنانکه پيش از اين رئيس انجمن بلاک چين روسيه درباره امکان تبادلات با رمز ريال گفته بود: «بانک‌هاي ايراني در حال حاضر در روسيه فعال هستند و فعاليت دارند و براساس اطلاعاتي که به دست آورديم امکان استفاده از رمزريال براي روسيه وجود دارد .»


وي در پاسخ به اين سوال مبني بر اينکه با راه‌اندازي رمز ريال در ايران آيا امکان تبادلات مالي بر پايه رمزريال با روسيه وجود دارد، گفته بود: «در روسيه هم به صورت فشرده در حال راه اندازي روبل ارز هستيم و بناداريم با روبل ارز فعاليت کنيم و همچنين تبادلات بر پايه رمز ريال جذاب است.»
اتمام پروژه رمزپول ملي و يا ريال ديجيتال در ايران که اين روزها بحث آن داغ شده است به سال 1399 باز مي‌گردد و شرکت خدمات انفورماتيک بانک مرکزي وظيفه انجام اين پروژه را برعهده داشته است.
تجربه چين شکست خورده يا موفقيت آميز؟
علي صالح آبادي درباره رمزارز ديجيتال گفته بود: «در چين نيز چنين اقدامي انجام شده و 75 ميليون نفر از يوآن ديجيتال استفاده مي‌کنند.»
هرچند عددي که رئيس بانک مرکزي اعلام مي کند نشان از شکست پروژه پول ديجيتال در چين دارد چرا که با توجه به جمعيت بالاي کشور چين استفاده 75 ميليون نفر از اين طرح عدد بالايي نيست اما شايد بتوان گفت که در کشور چين هم اين طرح هنوز از مرحله آزمايشي خارج نشده باشد. چنانکه گزارش ها نشان مي دهد چين طي سال گذشته در حال آزمايش استفاده از يوآن ديجيتال بود که به عنوان سيستم پرداخت الکترونيکي ارز ديجيتال 
(DCEP ) شناخته مي‌شود و انواع مختلف تست را در مناطق مختلف کشور ارائه داده است. اولين آزمايش بزرگ مربوط به عموم مردم چين در شنژن در اکتبر سال 2020 با بيش از 2 ميليون نفر که پاکت هاي قرمز حاوي 200 يوآن ديجيتال را دريافت کردند انجام شد. فقط 50 هزار پاکت قرمز ديجيتال در دسترس بود و اکثر دريافت کنندگان در طول يک هفته آزمايش از يوآن ديجيتالي خود در فروشگاه هاي مختلفي که از اين پروژه آزمايشي پشتيباني مي‌کردند، استفاده کردند. در حالي که در شنژن در ژانويه 2021 آزمايش بزرگتري از يوآن ديجيتال به ارزش 3 ميليون دلار انجام شد حالا قرار است که شهر هاي بزرگتري مثل پکن و شانگهاي هم مورد آزمايش يوآن ديجيتال قرار بگيرند.
رمزارز بانک مرکزي چيست و چه کارايي دارد؟
ارز ديجيتال بانک مرکزي که به آن ارز ديجيتال فيات يا پول پايه ديجيتال نيز گفته مي‌شود، ارز ديجيتالي است که توسط يک بانک مرکزي صادر مي‌شود؛ مفهوم فعلي ارزهاي ديجيتال بانک مرکزي از بيت کوين و ارزهاي رمزپايه مبتني بر بلاک چين الهام گرفته شده است اما عملکرد آن با ارز هاي ديجيتال موجود در بازار متفاوت است.
در حال حاضر بيش از 80 درصد از بانک هاي مرکزي در سراسر جهان پروژه ارزهاي ديجيتال بانک مرکزي را عملياتي کرده‌اند و در اين بين چين اولين کشوري بود که يوان ديجيتال را راه اندازي کرد؛ طبق بررسي هاي به عمل آمده يکي از سريع‌ترين برنامه‌هايي که در حال حاضر از نظر تعداد نصب در چين در رتبه اول قرار گرفته است، کيف پول يوان ديجيتال بانک مرکزي است. 261 ميليون کاربر، حدود يک پنجم جمعيت چين، کيف پول‌هاي الکترونيکي CNY را بر روي تلفن هاي همراه خود راه اندازي کرده‌اند.
اتمام پروژه رمزپول ملي و يا ريال ديجيتال در ايران نيز که اين روزها بحث آن داغ شده است به سال 1399 باز مي‌گردد و شرکت خدمات انفورماتيک بانک مرکزي وظيفه انجام اين پروژه را برعهده داشته است؛ به گفته معاون فناوري‌هاي نوين بانک مرکزي هدف از طراحي رمزريال در بانک مرکزي تبديل اسکناس به يک موجوديت قابل برنامه‌ريزي و برنامه‌نويسي است و با اين فرآيند پول داراي موجوديت هوشمند خواهد شد.پشتوانه اين ارز ديجيتال ريال است و در واقع به ازاي هر واحد ارز ملي معادل ريال آن در حساب بانک مرکزي بلوکه خواهد ماند و صدور آن نقدينگي جديد خلق نخواهد کرد و از طرفي با صدور اين رمز از در بلاک چين خصوصي امکان استخراج نيز نخواهد داشت.
کدام کشورها در اين عرصه گام برداشتهاند؟
ارزهاي ديجيتال روزهاي خوبي را تجربه کردند، تهاجم روسيه به اوکراين، باور به بيت کوين به عنوان يک دارايي امن را 2.1 درصد از بين برد و اين ارز ديجيتال در اوايل ژوئيه به قيمتي حدود 18000 دلار رسيد که پايين ترين قيمت از دسامبر 2020 بود. يکي ديگر از دارايي هاي بلاک چين، NFT ها نيز با کاهش قابل توجه ارزش ها در بازاري که زماني بيش از حد تبليغات شده بود، سقوط غيرمنتظره اي را تجربه کردند. با اين حال، رويکرد ديگري به ارزهاي ديجيتال در حال افزايش محبوبيت در سراسر جهان است و در عين حال چهره کاملاً متفاوتي از پرداخت هاي بلاک چين را به نمايش مي گذارد. ارزهاي ديجيتال بانک مرکزي، بر خلاف بيت کوين و ساير محصولات رمزنگاري نسل اول، به همان روشي که ارزهاي سنتي کنترل مي شوند، توسط دولت ها کنترل مي شوند. عليرغم اينکه اين نقطه مقابل ايده بيت کوين هاي غيرمتمرکز و غيرقابل رديابي است، اين دو محصول ارزي مي توانند از يک فناوري بلاک چين استفاده کنند. چندين کشور کوچک از جمله نيجريه از اکتبر 2021، ارزهاي ديجيتال بانک مرکزي خود را راه‌اندازي کرده‌اند و چندين کشور پرجمعيت ديگر در حال آماده شدن براي سوار شدن به قطار تبليغاتي کريپتو هستند. با وجود اينکه يوان ديجيتال چيني در آوريل 2021 سرفصل هاي مهمي را به خود اختصاص داد، بيش از يک سال پس از راه اندازي فاز آزمايشي خود را ترک نکرده است. چين نيز مانند نيجريه داراي زيرساخت هاي پرداخت ديجيتالي و موبايلي است. بخش بزرگي از جمعيت در هر دو کشور پرداخت‌هاي کارتي را جهش داده‌اند و مستقيماً از پول نقد به پرداخت‌هاي ديجيتالي رفتند، که طرفداران زيادي در ميان جمعيت‌هاي مربوطه به دست آوردند. يکي ديگر از دلايلي که دولت ها از ارزهاي ديجيتال حمايت مي کنند، جمع آوري داده ها است. در مورد چين، مقامات هنگام آزمايش گفتند که ناشناس ماندن را تضمين مي کنند، اما ترديدها در اين خصوص همچنان وجود دارد. در هر صورت، داده‌هاي جمع‌آوري‌شده در مورد پرداخت‌هاي رسمي بلاک‌چين مي‌تواند براي دولت‌ها ارزشمند باشد.
ساير کشورهايي که در مرحله آزمايشي يک ارز ديجيتال بانک مرکزي هستند، روسيه، تايلند، مالزي، کره جنوبي، امارات متحده عربي و عربستان سعودي هستند و مشخص نيست کدام يک از اين کشورها مي‌تواند ورود درخشاني به بازار داشته باشد؛ همچنين بررسي‌ها حاکي از آن است که کانادا، استراليا، برزيل و هند نيز در اين مسير همراه شده‌اند.
توليد رمزپول ملي انرژي بر خواهد بود؟
براي پاسخ به اين پرسش بايد به تفاوت هاي رمزپول ملي و ارزهاي ديجيتالي مانند بيت کوين پرداخت؛ بيت کوين در اختيار شخص خاصي نيست بلکه در اختيار پروتکل شبکه است و براي توليد آن بايد هزينه سنگيني در نظر گرفته شود چراکه برق بالايي را مصرف مي کند اما ارز ديجيتال بانک مرکزي پديده اي پابليک نيست و در دنيا به عنوان ارزي که بانک مرکزي آن را توليد مي کند تعريف مي شود دقيقا مانند ريال در ايران و در نتيجه توليد آن در اختيار بانک مرکزي است و الگوريتم ها و روش هايي که براي رسيدن به اجماع در شبکه بلاکچين از آن استفاده مي شود مانند الگوريتم ها و روش هايي که بسيار پرهزينه و انرژي بر هستند و در شبکه بيت کوين و امثال آنها مورد استفاده قرار مي گيرند در اين شبکه کاربردي ندارند چراکه اين شبکه ها به اصطلاح پرايويت و يا شناسا هستند به اين معنا که بازيگر هاي کليدي اين شبکه ها شناخته شده هستند.