طالبان رضایت داد، آب به هیرمند باز می گردد

«آرمان امروز» از جزئيات توافق ايران با افغانستان درباره حقابه هيرمند از زبان وزير نيرو گزارش مي دهد پس از کش و قوس‌هاي فراوان بالاخره دولت طالبان پذيرفت که حق‌آبه هيرمند را پرداخت کند، حق‌آبه‌اي که 16 ماه پيش و زمان افتتاح سد کمال خان، به‌نوعي توسط دولت‌هاي افغانستان مصادره شده بود. در افتتاح زمان افتتاح اين سد و در فروردين سال 1400، اشرف غني، رئيس جمهور وقت افغانستان در مراسم افتتاح سد کمال‌خان برروي رودخانه هيرمند از موضوع تبادل آب در مقابل نفت سخن گفت و باور داشت «از اين پس به ايران آب در مقابل نفت مي دهيم» مواضعي که بي‌شک رنگ و بوي باج خواهي از ايران مي‌دهد. اين کشور که از چهار دهه پيش حمايت همه جانبه ايران را پشت سر خود مي‌ديد که ايران سال‌ها براي خروج آمريکا تلاش کرده بود و مهمان‌نوازي بيش از چهار ميليون از اتباع غير‌مجاز و مجاز، آن‌هم در شرايطي که کشورهاي همسايه‌ اين کشور، همواره مرزهاي خود را برروي مهاجران بسته‌ بودند، اين صحبت با جنجال روبه‌رو شد. همچنين پاسخ مشاور وقت رئيس جمهور افغانستان که همان‌زمان در پاسخ به يکي از کاربران توئيتري که از عدم اختصاص منابع آبي گلايه کرده بود، اعلام کرد: «آب مفت نداريم»! با بازخورد شديدي از سوي کاربران شبکه‌هاي اجتماعي روبه‌رو شد. اين باج‌خواهي تنها چند ماه به‌طول انجاميد و عمر دولت اشرف غني به مطالبه نفت از ايران نرسيد و در مرداد سال گذشته، طالبان بر اين کشور تسلط يافت. از آن زمان نيز مذاکرات براي دريافت آب توسط وازت نيروي ايران و وزارت امور خارجه ادامه داشت.
کلاهي که به سر ايران رفت
در يک اقدام تامل برانگيز و در اواخر امسال، حق آبه ايران را راهي شورزار کرد، خشم مردم را شديدا برانگيخت. بدتر اما آنجاست که به گفته ملازهي، تحليلگر مسائل افغانستان در گفت‌وگو با چند رسانه اعلام کرد: «دولت ايران خبر داشته که طالبان به زودي حقابه سيستان را به گودزره سرازير مي‌کند اما هيچ اقدامي نکرد و به بومي‌ها گفته است: آش را چندان شور نکنند.» در دي ماه سال گذشته يک خبرگزاري افغان به نقل از سيد حسن مرتضوي اعلام کرد که طالبان دريچه‌هاي سد کمال خان را به سمت ايران باز کرده است و آب هيرمند سرانجام به سوي هامون سرازير مي‌شود. خبرگزاري افغان ايرکا به نقل از اين مقام نوشته بود که در پي رايزني‌هاي ايران با افغانستان در سفر سرپرست وزارت خارجه طالبان به تهران، روساي اين گروه دستور بازگشايي دريچه‌هاي بند کمال‌خان را صادر کردند. اما خيلي طول نکشيد که همه مردم ايران متوجه کلاه گشادي شدند که بر سرشان رفته است. ساعتي بعد از انتشار خبرمذکور، هرات نيوز، رسانه افغانستاني با انتشار ويديويي از سخنگوي وزارت آب و برق طالبان صراحتا اين موضوع را تکذيب کرد. مردم شمال سيستان و بلوچستان هم تاب نياوردند و تجمعي اعتراض آميز مقابل پايانه مرزي ميلک برگزار کردند.
آب هيرمند به ايران برميگردد


اما پس از اين اتفاقات و در شرايطي که رودخانه و تالاب هيرمند، به‌طور کامل خشک شده است و حيات استان در بسياري از روستاها و شهرهاي پايين دست رودخانه هيرمند، به‌طور کامل يا نابود شده، يا جان ده‌ها کودک را در «هوتک»‌ها که منشاء تامين آب مردم اين مناطق است، را به‌خطر مي اندازد، پس از رايزني‌هاي فراوان روز گذشته  علي اکبر محرابيان، وزير نيروي جمهوري اسلامي ايران که در راس هياتي به کابل رفته است، درباره موضوع حقابه ايران از رودخانه هيرمند و گسترش روابط دو کشور با مقامات دولت موقت طالبان تبادل نظر کرد. هيات بلندپايه ايران که به رياست «علي اکبر محرابيان» وزير نيرو به کابل سفر کرده است با وزير امور خارجه، وزير آب و انرژي همچنين معاون نخست وزير دولت موقت طالبان درباره موضوعات مختلف به ويژه در حوزه آب و انرژي گفت‌وگو کرد. محرابيان همچنين درباره حقابه هيرمند توضيحاتي را ارائه کرد و در خصوص معاهده 1351 با طرف افغان گفت‌وگو کرديم، مهمترين موضوعي که در ماه‌ها و سال‌هاي اخير موجب عدم دريافت حقابه مي‌شد، اجراي يک پروژه استکباري در نزديکي مرز جمهوري اسلامي بود. حقابه ايران از سد کجکي کشور افغانستان آزاد شده و به بند کمال‌خان در 70 کيلومتري مرز ما مي‌رسد. در جنوب منطقه بند کمال‌خان منطقه‌اي به نام گود زره وجود دارد که آب در پروژه استکباري حقابه هيرمند به آن منطقه انحراف پيدا مي‌کند. در يکي دو سال اخير با احداث اين بند انحرافي، حقابه کشور ايران آزاد نمي‌شد. وي با اشاره به گفت‌‌و‌گوهاي خود با مقامات افغاني اظهار کرد: در اين سفر طرف افغاني پذيرفت که ديگر آبي به سمت منطقه گود زره جاري نشود و آب در مسير خود به ايران وارد شود.
وي با بيان اينکه حقابه ايران موضوع ديگري است که در اين سفر به آن پرداختيم، افزود: در سال‌هاي نرمال 820 ميليون مترمکعب حقابه جمهوري اسلامي ايران بود که قرار شد با توجه به شرايط بارشي کميساران آب در اين خصوص تشکيل جلسه بدهند و موضوع را بررسي کنند تا اين حقابه آزاد شود. وزير نيرو در پايان بر اساس مذاکرات صورت گرفته اظهار اميدواري کرد که در روزهاي پيش رو شاهد رهاسازي حقابه ايران‌باشيم.