هنوز شوک برجام نیامده قیمت ارز فرو ریخت

برخي کارشناسان معتقدند درصورت احياي برجام احتمال شوک منفي به قيمت سکه و ارز زياد است آرمان امروز- همزمان با کاهش اين روزهاي قيمت دلار در بازار يادآوري يک خاطره اقتصادي از زمان پايان جنگ و کاهش شديد قيمت دلار مي تواند مورد توجه باشد. شايد که اين بار نيز با زمزمه هايي که از به نتيجه رسيدن توافق مي‌شود باز هم اين خاطره تکرار شود. هرچند که شرايط اقتصادي امروز کاملاً متفاوت از وضعيت اقتصادي در سال 67 است اما شايد بتوان نشانه اي از آن اتفاق تاريخي را امروز نيز تجربه کرد.
وقتي اخبار ساعت 2 بعدازظهر چهارشنبه 29 تير 67، خبر مهم پذيرش قطع‌نامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل را از جانب ايران اعلام کرد، خيلي‌ها شوکه شدند؛ از همه بيش‌تر آناني که از بالا رفتن نرخ ارز هر روز سودهاي نجومي به جيب مي‌زدند و به نفع‌شان بود که جنگ هرگز تمام نشود، اما ناگهان با اعلام اين خبر و سقوط نرخ دلار بخش اعظمي از سرمايه‌ بادآورده‌شان را باد برد و خيلي‌هاشان روانه بيمارستان شدند، از آن ميان حتي شماري جان به جان‌آفرين تسليم کردند و رهسپار بهشت زهرا شدند، تا جايي که گفته مي‌شد قطعه‌اي در اين آرامستان بهشان اختصاص داده شد.
محسن رفيق‌دوست رئيس وقت بنياد مستضعفان در جلد دوم خاطرات خود (براي تاريخ مي‌گويم، 71 و 72) در اين باره چنين روايت کرده است:«زماني که به بنياد رفتم، مدت زيادي از پايان جنگ نگذشته بود. در مقطع بعد از جنگ حرف‌ها و بحث‌هاي زيادي در مورد مسائل اقتصادي در جامعه پخش مي‌شد. يادم هست، نرخ دولتي دلار که از سال‌هاي اول انقلاب تا آن روز 7 تومان بود تا قبل از پذيرش قطع‌نامه 598 در بازار آزاد به 120 تومان رسيد، که بعد از قطع‌نامه يک‌مرتبه به 35 تومان سقوط کرد؛ عده‌اي ورشکست شدند و چند نفر هم در اين رابطه سکته کردند. معروف بود در بهشت‌ زهرا قطعه‌اي به شماره 598 درست شده است.»
با اين حال اما اين روزها نرخ ارز و سکه ميل به کاهش دارد. سير نزولي قيمت‌ انواع ارز در بازار آزاد و توافقي امروز نيز ادامه داشت به نحوي که  در دقايق ابتدايي معاملات ديروز (يکشنبه 23 مرداد 1401) قيمت‌ها در بازار توافقي ارز و همچنين بازار آزاد با کاهش محسوس همراه شده است.


قيمت دلار بر اساس گزارش تسنيم در بازار توافقي به کانال 28 هزار تومان بازگشته است و در لحظه انتشار اين گزارش، قيمت هر اسکناس دلار در بازار توافقي به رقم 28500 تومان رسيده‌است.
همچنين هراسکناس يورو توافقي در حال حاضر به قيمت 31200 تومان رسيده است که نسبت به روز قبل، کاهش يافته‌است.
گفتني است، در بازار آزاد نيز که روز گذشته در ساعات نخست معاملات قيمت دلار که در کانال 30700 تومان در نوسان بود صبح امروز به 30100 تومان کاهش يافته است. طي روزهاي اخير و همزمان با اعلام برخي اخبار سياسي و گمانه‌زني‌ها از نتايج مذاکرات، بازار ارز وارد مدار کاهشي شده است و قيمت دلار در کانال 30 هزار تومان قرار گرفته است. فعالان بازار جو موجود در بازار ارز را مثبت اعلام مي‌کنند و معتقدند قيمت ارز احتمالاً همين روال را طي خواهد کرد و در کانال‌هاي پايين‌تري قرار مي‌گيرد. کامران سلطاني‌زاده دبيرکل کانون صرافان در همين ارتباط در گفت‌وگو با خبرنگار تسنيم اعلام کرد: اگر مديريت بازار براساس عرضه و تقاضا و بدون قيمت‌هاي دستوري باشد قيمت دلار ارزان‌تر هم خواهد شد و احتمال بازگشت دلار آزاد به کانال 29 هزار تومان هست.
قيمت دلار تا کجا پايين ميآيد؟
قيمت دلار با مخابره خوش بيني‌هاي برجامي و ارزپاشي‌هاي بانک مرکزي در حالي به کف کانال 30 هزار تومان رسيده که عباس علوي راد، اقتصاددان معتقد است به نتيجه رسيدن مذاکرات برجامي مي‌تواند قيمت دلار را تا قيمت 27 هزار تومان کاهش و در صورت شکست مذاکرات به کانال 38 هزار تومان سوق دهد.
عباس علوي راد، اقتصاددان به اقتصاد 24 مي‌گويد: اگر توافق هسته‌اي انجام شود، در گام اول و در کمترين زمان قيمت دلار به کانال 29 هزار تومان سقوط خواهد کرد و در صورتي که بند‌هاي توافق به ويژه رفع انسداد‌هاي بانکي و ورود ايران به بازار انرژي در سطح جهان بدون وقفه عملياتي شود قيمت دلار به حوالي 27 هزار تومان عقب گرد خواهد داشت.
وي ادامه داد: با اين همه تصور دلار زير 25 هزار تومان بسيار دشوار است.
سيگنالهاي موثر بر قيمت دلار
اين اقتصاددان با طرح اين پرسش که چرا در تصوير دوم يعني 25 تير ماه تاکنون روند قيمت دلار کاهشي و به پايين‌ترين سطح از ابتداي تابستان 1401 مي‌رسد؟، گفت: در اينجا دو عامل نقش تعيين کننده داشته است. اول مداخله بانک مرکزي در بازار ارز و مشخصا عملياتي کردن خريد و فروش ارز در قيمت‌هاي توافقي نزديک به بازار آزاد بوده است.
علوي راد افزود: دوم تحولات مربوط به روند مذاکرات هسته‌اي در وين است. مجموعه تحولات اين دور از مذاکرات نشان مي‌دهد کفه ترازوي خوش بيني‌هاي به نتيجه رسيدن مذاکرات نسبت به بي نتيجه بودن و خاتمه مذاکرات کمي سنگين‌تر بوده است.
کانال شکني دلار محتمل است؟
اين اقتصاددان گفت: پرسش دوم و مهم‌تر اين است که روند قيمت دلار در هفته‌هاي پيش رو چگونه خواهد بود؟ به نظر مي‌رسد اگر ايران و طرف‌هاي غربي توافق هسته‌اي را رسماً اعلام کنند در گام اول و در کمترين زمان قيمت دلار به کانال 29 هزار تومان سقوط خواهد کرد.
در گام دوم در صورتي که بند‌هاي توافق به ويژه رفع انسداد‌هاي بانکي و ورود ايران به بازار انرژي در سطح جهان بدون وقفه عملياتي شود قيمت دلار به حوالي 27 هزار تومان سقوط خواهد کرد. با اين همه تصور دلار زير 25 هزار تومان بسيار دشوار است.
علوي راد، اما سناريوي دوم براي قيمت دلار را اين گونه تشريح کرد: در نقطه مقابل، چنانچه به هر دليل مذاکرات هسته‌اي شکست بخورد، در گام اول قيمت دلار خيلي سريع به کانال 32 هزار تومان باز خواهد گشت، ولي تا پايان سال 1401 ظرفيت فراتر رفتن از کانال 38 هزار تومان را نخواهد داشت.