روزنامه آرمان ملی
1401/05/26
چشم انداز روشن از احیای برجام
مرتضی مکی تحلیلگر مسائل بینالمللچشمانداز احیای برجام بارها ایجاد شده بود و آقای اولیانوف، نماینده روسیه نیز در مصاحبه‌های خود از احیای قریب‌الوقوع برجام خبر می‌داد. در خصوص فضای موجود در مورد احیای برجام نیز با گمانه‌زنی‌هایی از سوی مقامات ایرانی، اروپایی و آمریکایی مواجه هستیم. ابهاماتی همچنان وجود دارد که توپ را در زمین یکدیگر می‌اندازند. ظاهرا جمهوری اسلامی ایران توپ را در زمین آمریکا انداخته و منتظر پاسخ آمریکاست. نکته جالب درباره اظهارنظر آقای امیرعبداللهیان درخصوص آخرین تحولات در پیش‌نویس متن نهایی اتحادیه اروپا این است که ایشان اعلام کرد اگر آمریکایی‌ها انعطاف لازم را نشان ندهند، بحث از بن‌بست نکرده بلکه از گفت‌وگوی بیشتر سخن گفتند. این امر نشان می‌دهد که برای جمهوری اسلامی ایران این آخرین متن نیست و اگر نتیجه مورد نظر را نداشته باشد به دنبال پایان دادن مذاکرات نیست و از ضرورت احیای برجام به خوبی آگاه است. ولی وزنه احتمالات مثبت درخصوص احیای برجام بسیار سنگین‌تر از وزنه عدم احیای آن است و این می‌تواند یک چشم‌انداز روشنی را از احیای برجام ایجاد بکند. بازار نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و ما شاهد کاهش ارزش دلار و سکه هستیم همان‌طور که در بازارهای دیگر نیز تا حدودی این نوسانات دیده میشود. اما قطعا شوک احیای برجام زمانی می‌تواند در روند تحولات اقتصادی کشور موثر باشد که بتوانیم از وضعیت احیای برجام، حداکثر بهره‌برداری و استفاده را بکنیم و همچون سال 95 به گونه‌ای نباشد که در روزهای احیای برجام، اظهارنظرها و رفتارهایی با هیات‌های دیپلماتیک و غیرتجاری صورت می‌گرفت که عملا برخی از آنها فرصت سوزی بود. ولی خوشبختانه در این دوره شاهد هستیم که مخالفان برجام نیز همگام و همسو با احیای برجام شدند که نکته مثبتی است و حالا امیدواریم که در صورت احیای برجام از این روند حداکثر بهره‌برداری بشود. نباید فقط به جنبه‌های اقتصادی احیای برجام نگاه کرد. قطعا برجام تبعات زیادی هم در عرصه سیاست خارجی، سیاست منطقه‌ای ایران و هم در برابر تحولات و بحران‌های خاورمیانه به دنبال خواهد داشت و همزمان با احیای برجام باید دستورکارهای دیگری را نیز مدنظر قرار دهیم. به‌خصوص موضوع اف‌ای‌تی‌اف که باید تکلیف آن مشخص شود چراکه در غیر اینصورت، اگر گشایش مالی هم ایجاد شود بسیار محدود و سخت خواهد بود. به هر حال به نظر می‌رسد برجام 2015 در روندی اجرا شد که اگر به صورت کامل باقی می‌ماند ایران با سهولت بیشتری می‌توانست از منافع اقتصادی آن بهره‌مند بشود اما از برجام فعلی انتظار نمی‌رود که همچون سال 95 آن فرصت و فضا را برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند. شاهد بودیم در همان دو سالی که برجام اجرا شد، بیش از صد هیات تجاری و اقتصادی به ایران آمدند و یک فضای امیدبخش و اطمینان بخشی در کشور ایجاد شده بود، قراردادهای بلندمدتی با ایرلاین‌ها و شرکت‌های هواپیمایی چون بوئینگ و ایرباس منعقد شد. توتال با یک سرمایه‌گذاری پنج میلیارد دلاری وارد عسلویه شد و حتی خودروسازهای اروپایی با جدیت بیشتری بعد از یک دوره تحریم وارد ایران شدند. اینها نشانه‌ای از خوش‌بینی از فضای اقتصادی ایران در آن زمان بود ولی در این شرایط به نظر نمی‌رسد به سادگی و به سرعت فضای اعتمادساز در کشور ایجاد بشود. نباید انتظارات از برجام را خیلی بالا برد. تبعات احیای برجام سایه تحریم‌های شدیدتر علیه ایران را برخواهد داشت و در میان مدت و بلندمدت قطعا جمهوری اسلامی ایران می‌تواند بهره بهتری از فضای منطقه و جهان و بازگشت به بازار انرژی جهان استفاده ببرد.
سایر اخبار این روزنامه
