روزنامه آرمان ملی
1401/05/26
سقوط دولت مصدق
محمدهادی جعفرپور وکیل دادگستریفرجام نیک و پایدار نهضت ملی شدن نفت در فضای سیاسی دوران پهلوی که بنا به مستندات تاریخی مثلث همیشگی استعمار و استثمار (آمریکا، انگلیس، شوروی) هر یک به گوشه‌ای از این سرزمین چنگ انداخته، طرق متنوعی را برای سوءاستفاده و غارت منابع ملی ایران زمین در نظر داشتند کار ساده‌ای نبود. علاوه بر قدرت‌های جهانی که به هیچ وجه حاضر به دست کشیدن از به یغما بردن نفت این مملکت نبودند، وطن فروشان مزدور نیز گوش به فرمان اربابان خویش بودند تا خواسته و ناخواسته آب به آسیاب دشمنان این مرز و بوم ریخته، مانع پیشرفت و تعالی اهداف تعریف شده در نظام مشروطه و برنامه‌های اصلاحی مصدق شوند. از خاطرات مهندس بازرگان می‌توان دریافت که در آن مقطع زمانی حتی بین اشخاصی که به ظاهر وطن‌دوست و همراه مصدق هستند؛ حسادت‌ها، برتری جویی‌ها، رقابت‌های ناسالم و مداخلات غیرمسئولانه و منفعت‌طلبی‌های شخصی برای این مزدوران فضای مناسبی فراهم کرده تا منفعت شخصی‌شان اولویت اصلی هر حرکتی قلمداد کنند. حتی بین همان اشخاصی که در هیات منتخب برای خلع ید شرکت نفت انگلیس ایران مامور شده بودند برخی اختلاف نظرها و مخالفت‌ها حکایت از اولویت داشتن منافع شخصی بر منافع ملی داشت. رجل سیاسی و حاضران در آن مقطع زمانی روایت‌های متنوعی از آغازین روز کودتا یعنی۲۵مرداد تا۲۸مرداد دارند که در این بین خاطرات و روایت حسین فردوست بنا به آنچه رخ داد به واقعیت نزدیک‌تر به نظر می‌رسد. حسین فردوست از نزدیکان محمدرضا پهلوی در مجموع خاطراتش که تحت عنوان ظهور و سقوط سلطنت پهلوی منتشر شده است؛ راجع به کودتای ۲۸ مرداد مطالبش را با تیتری جالب توجه آغاز می‌کند «کودتای ۲۸ مرداد آغاز دیکتاتوری ۲۵ ساله محمدرضا پهلوی.» وی در شرح وقایعی که منجر به کودتا شده است، می‌گوید به اعتقاد من در کودتای ۲۸ مرداد نقش اصلی را انگلیسی‌ها داشتند. سپهبد فضل‌ا... زاهدی مأمور مخصوص انگلیسی‌ها بود و سرلشکر حسن اخوی هم وابسته به انگلیس و مغز متفکر گروه مانند رشیدیان که انگلیسی بود زمانی که انگلیسی‌ها موفق شدند موافقت امریکا را با سقوط مصدق جلب کنند، کرمیت روزولت برای حسن اجرای کودتا وارد تهران شد. وی می‌گوید آنگونه که من از اخوی شنیده‌ام چنین است ۲۴ مرداد ۳۲ محمدرضا دو فقره حکم صادر می‌کند یکی عزل مصدق از نخست وزیری و دیگری انتصاب زاهدی به نخست وزیری این یک کودتای دقیقاً طرح‌ریزی شده بود که موارد اصلی آن را حسین فردوست اینگونه برمی‌شمارد. ارتشبد نصیری که در آن موقع سرهنگ بود قرار میشود به عنوان فرمانده گارد شاه فرمان نخست وزیری زاهدی را به او تحویل دهد و بعد راس ساعت معینی (۱۰شب) نصیری فرمان عزل مصدق را به او تحویل و دو افسر گارد کمی دورتر از نصیری به طرف خانه مصدق حرکت می‌کنند و مراقب وضعیت نصیری باشند؛ دو حالت قابل پیش بینی است. مصدق عزل خودش را می‌پذیرد و در این صورت کودتا منتفی است و زاهدی نخست وزیر میشود اما حالت دوم که سبب اصلی کودتا میشود آنجاست که مصدق عزلش را نمی‌پذیرد لذا طرح کودتا آغاز میشود. همزمان با جشن و پایکوبی ملت با تصویب و نهایی شدن طرح ملی شدن نفت کارشناسان وابسته به انگلستان و امریکا که در ساختار اداری- سیاسی ایران نفوذ داشتند، شبکه‌های غیررسمی را در ارتش ایران (رزم آرا، سرلشکر ارفع، سرهنگ اخوی) و mi6شبکه جاسوسی انگلیس در بازار و اقتصاد ایران شبکه‌ای را به سرپرستی سه برادر خائن به نام‌های اسدا...، سیف‌ا...، قدرت‌ا... رشیدیان در اختیار داشتند تا با نفوذشان در بازار، دولت مصدق را فلج کنند. جذب رجل سیاسی و تاثیرگذار مانند سید ضیاء، احمد هومن و... ماموریت سفیر انگلیس بود و در نهایت وعده نخست وزیری آینده به زاهدی مهم‌ترین دلیل بود برای وی تا مسئولیت مستقیم اجرای کودتا را بپذیرد. حسین فردوست در ادامه خاطراتش مواردی که در طرح کودتا موثر بوده را اینگونه بر می‌شمارد: ۱- در نقاط مختلف شهر که دقیقاً مشخص شده بود جمعیت‌هایی با تعدادمشخص و رهبر مشخص گوش به فرمان بودند تا اقدامات ایذایی خود را علیه دولت شروع کند ۲- هر یک از این جمعیت‌ها مسیری معین و مقصدی معین داشتند تا در صورت مداخله نیروهای تحت فرمان تیمسار ریاحی اطراف خانه مصدق خالی شود 3- افراد گارد 3 به جمعیت تظاهرکننده پیوسته آنان را مسلح کنند 4- یک گروهان تانک آماده تیراندازی با توپ و مسلسل به جمعیت معترض اضافه شوند 5- تصرف ایستگاه رادیو توسط واحد نظامی 6- زاهدی با یک گروهان تانک به مقر نخست وزیری رفته و استقرار خودش را اعلام و کابینه‌اش را معرفی کند ۰بند به بند این طرح اجرا، واحدهای نظامی بدون آنکه نیروهای طرفدار مصدق بتوانند دخالتی علیه کودتاچیان کنند به خانه مصدق رفته سرهنگی به نام رحیمی وارد یکی از تانک‌ها شد و ساختمان خانه مصدق را به توپ بست و این صدای سقوط دولت مصدق بود که با شلیک اولین توپ در کشور طنین انداز شد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
