وعده جدید برای بستن فاجعه زیست محیطی چرمشهر

محمد حسام مسلمی/ در حالی مدیرعامل شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی از بهره‌برداری فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر در 22 بهمن امسال خبر می‌دهد که این منطقه به‌عنوان گلوگاه بزرگ‌ترین فاجعه زیست‌محیطی در کشف رود در حاشیه شهر مشهد شناخته می‌شود، به‌نحوی‌که کشف رود شبانه‌روز میزبان سه هزار مترمکعب از خطرناک‌ترین فاضلاب است که با فعالیت کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی که با صنعت چرم مرتبط هستند ناشی می‌شود، فاضلابی  از فلزات سنگین مانند کروم که هر جا رخنه کند حیات خاک،حیوانات و انسان را به‌طورجدی به خطر می‌اندازد، بارها برای گزارش میدانی به این منطقه رفتیم و هر بار که پا به منطقه شهرک صنعتی چرمشهر می‌گذاشتیم مرگ مردم ساکن در این مناطق در میان فاضلاب در سکوتی غمبار رخ می‌داد و گوش کسی هم بدهکار نبود، داستان احداث تصفیه‌خانه شهرک صنعتی چرمشهر را وقتی که مرور می‌کنیم اعداد و ارقامی از وعده‌های بی‌سروته برای به ثمر رسیدن آن به دست می‌آید که داستان غمبار کشف رود را دوچندان می‌کند. 2 سال وعده‌های بی‌سروته برای تصفیه‌خانه چرمشهر  قرار بود حداکثر تا اوایل 98 تصفیه‌خانه چرمشهر به بهره‌برداری برسد اما هر بار به بهانه‌های مختلف ازجمله نرخ ارز  و وارداتی بودن تجهیزات از سوی مسئولان بهره‌برداری پروژه به عقب می‌افتاد، با ورود دادستانی به این موضوع و برخی از فشارهای فعالان زیست‌محیطی و تزریق بودجه فاز یک این تصفیه‌خانه در ششم اسفند سال 98 به بهره‌برداری رسید، اما آن چه افتتاح فاز اول این پروژه را کم‌اهمیت می‌کرد این بود که تصفیه فیزیکی فاضلاب صورت گرفته اما چاشنی اصلی که همان تصفیه شیمیایی فاضلاب است در هاله‌ای از ابهام قرار داشت  که این خود دلیل مهمی است که موجب می‌شود  شبانه‌روز تا ۳ هزار مترمکعب فاضلاب مرگبار همچنان با همان کیفیت سابق راهی کشف رود شود. بر پایه اظهارات مدیرعامل وقت شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی در مراسم افتتاحیه فاز یک قرار بر این بوده که تا ابتدای تابستان ۹۹ فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر تکلیفش مشخص‌شود و به بهره‌برداری برسد اما تاکنون سرانجامی نداشته است. از واکنش تند دادستانی تا ضرب الاجل محیط‌زیست به شهرک‌های صنعتی  به تعویق افتادن احداث فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر داد معاون دادستان را نیز درآورد به‌نحوی‌که قاضی بهشتی  اعلام کرد که  اگر معضل چرمشهر حل نشود در نقطه صفر ماجرای کشف رود هستیم این اظهارات در حالی مطرح می شد که تیغ تند دادستانی به سمت شهرک‌های صنعتی روانه شده و آن‌طور که قاضی بهشتی به خراسان رضوی گفته بود فاز اول تصفیه‌خانه چرمشهر به بهره‌برداری رسید اما متأسفانه برای فاز دوم آن هیچ اقدامی صورت نگرفته است، تذکرات متعددی را به مدیرعامل شهرک‌های صنعتی دادیم، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان باید خودش را موظف بداند و برنامه زمان‌بندی خودش را اعلام کند، چرا که اگر معضل چرمشهر حل نشود در نقطه صفر ماجرای کشف رود هستیم. قاضی بهشتی در ادامه خط و نشانی نیز برای شهرک‌های صنعتی استان کشید و گفته بود که اگر کار به همین شکل ادامه یابد حتماً محیط‌زیست باید این نداشتن تعهد به وظایف را به‌عنوان تهدیدی برای بهداشت عمومی یا عناوین مجرمانه موضوع قانون حفاظت از خاک مصوب سال 98 گزارش کند و دادستانی بدون اغماض به تخلفات رسیدگی خواهد کرد و حکم لازم در این خصوص نیز صادر خواهد شد، با توجه به این‌که تفاهم‌نامه منتشرشده است حتماً مطالبه رسانه‌ای باید انجام شود تا هر چه زودتر مسائل کشف رود سروسامان یابد و  دادستانی در خصوص چرمشهر مطالبات جدی دارد. در پی واکنش تند دادستانی به آن چه به‌عنوان اهمال در ساخت فاز دوم پروژه تصفیه‌خانه  چرمشهر مطرح می‌شد محیط‌زیست استان نیز ضرب‌الاجل به شرکت شهرک‌ها تعیین کرد و در همان زمان که تورج همتی مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان 72 ساعت به شهرک‌های صنعتی مهلت داده که در خصوص زمان بهره‌برداری از فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر اعلام نظر کند، متأسفانه به رغم پایان گذشت این ضرب‌الاجل نیز شهرک‌های صنعتی این موضع را جدی نگرفت و همچنان فاز دوم چرمشهر به تاریکی فرومی‌رفت. مهرماه سال 98 بود که رزم حسینی  استاندار سابق خراسان رضوی در پی انتشار گزارشی با موضوع مشکلات زیست‌محیطی تخلیه فاضلاب در کشف رود و آبیاری صیفی‌جات از فاضلاب جاری در این رودخانه در روزنامه خراسان با عنوان دو دهه کشت مرگ در کشف رود دستور تشکیل جلسه کارگروه سامان دهی کشف رود را صادر کرد و در این کارگروه نیز برای دستگاه‌های مختلف وظایفی محول شد که باید با مدیریت واحد شهرداری آن را انجام دهند که ساخت تصفیه‌خانه چرمشهر یکی از وظایفی بود که برای شهرک‌های صنعتی باید اقداماتی انجام می‌دادند. وعده جدید به‌هرحال دو سال از وعده برای بهره‌برداری از فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر می‌گذرد و تاکنون در خصوص پیشرفت فیزیکی آن از سوی مسئولان شهرک صنعتی استان اعلام‌نشده است، جعفر فرشچی مدیرعامل شرکت شهرک‌ها در گفت وگو با خبرنگار خراسان رضوی بابیان این که فاز دوم تصفیه‌خانه چرمشهر به‌خوبی پیش می‌رود گفت: ان شاءا... فاز دوم این تصفیه‌خانه در 22 بهمن‌ امسال به بهره‌برداری خواهد رسید و قدم بزرگی برای سامان دهی کشف رود برداشته خواهد شد. آن چه اکنون مهم است امیدواریم که پروژه تصفیه‌خانه شهرک چرمشهر دچار روزمرگی نشود و 22 بهمن پایانی برای بستن بزرگ‌ترین گلوگاه فاضلاب خطرناک در حاشیه شهر مشهد باشد .