مبلغ‌های اربعین مؤلفه‌های زن نه شرقی نه غربی را تبلیغ می‌کنند

به اصل و ریشه‌های اربعین که بازگردیم، متوجه خواهیم شد زیارت اربعین و بازگشت کاروان اسرا به کربلا حرکتی زنانه بود و قافله‌سالار این قافله که ۴۰ منزل عاشقی را طی کرد، کسی نیست جز حضرت زینب (س)، ولی نخستین زائر امام حسین (ع) جابربن عبدالله انصاری و زیارت اربعین سیدالشهدا (ع) یادگار اوست، اما عشق به حسین زن و مرد نمی‌شناسد و زنان هم بخش مهمی از زائران اربعین و شرکت‌کنندگان در این حماسه را تشکیل می‌دهند؛ بانوانی که خیلی‌های‌شان به صورت خانوادگی و بخشی دیگر در قالب گروه‌هایی راهی طی طریق در این مسیر عاشقی می‌شوند. حماسه پیاده‌روی اربعین، اما به تعبیر مقام معظم رهبری یک رسانه و یک حرکت عظیم است که می‌توان از این ظرفیت برای معرفی الگوی زن مسلمان به تأسی از حضرت زینب کبری (س) بهره گرفت؛ کاری که کمیته بانوان ستاد اربعین برای آن برنامه‌ریزی کرده و مینو اصلانی، مسئول این ستاد و مسئول اندیشکده زن و خانواده دانشگاه امام حسین (ع) درباره این برنامه‌ها با ما سخن گفته است. ماحصل این گفتگو را در ادامه می‌خوانید. خانم اصلانی شما مسئولیت کمیته بانوان ستاد اربعین را بر عهده دارید. کمیته بانوان برای اربعین چه برنامه‌هایی دارد و از چه زمانی کار را شروع کرده‌اید؟
ما تقریباً کار را از سه ماه پیش در قالب کمیته آموزش و فرهنگی بانوان اربعین آغاز کردیم و رویکردمان تبیین جایگاه و الگوی زن مسلمان در مسیر اربعین است. اقوام، ملت‌ها، مذاهب و ادیان مختلف در اربعین حضور دارند و طبیعتاً یک مسیر تمدنی و جهانی شدن است. مهم‌ترین بحث ما در کمیته بانوان ستاد اربعین معرفی الگوی زن مسلمان با تأسی به حضرت زینب کبری (س) بوده است. بر همین مبنا و برای اینکه بتوانیم در این مسیر زمینه‌ای برای حضور و نقش‌آفرینی اقشار مختلف بانوان اعم از زنان، دختران جوان و کودک و نوجوان فراهم کنیم ۱۴کارگروه تشکیل دادیم. برخی از این کارگروه‌ها شامل کارگروه کودک و نوجوان، کارگروه رسانه، ورزش، شعر و ادب، کارگروه بین‌الملل و کارگروه عراق است. ما با توجه به ضرورت برای کشور عراق یک کمیته مستقل تشکیل دادیم. این ۱۴ کارگروه همزمان کارشان را آغاز کردند. خروجی این کارگروه‌ها چه چیز‌هایی است؟
ما در حوزه کودک یک کتاب منتشر کردیم که برای کودکان زیر هفت سال است و از طریق نقاشی با اربعین آشنا می‌شوند. یک کتاب هم در گروه سنی متوسطه اول و یک کتاب در گروه سنی متوسطه دوم طراحی شده که این کتاب در قالب ۳۵‌هزار بسته آموزشی و فرهنگی در مرز خسروی، شلمچه و مهران در اختیار خانواده‌ها قرار گرفته است. همچنین ده‌ها کلیپ با مضمون زن مسلمان و تأسی به حضرت زینب (س) تولید شده است. در بخش شعر ۳۰ قطعه شعر با محوریت زنان عاشورا به عنوان الگوی زن مسلمان تولید شده که از این ۳۰ قطعه شعر که توسط خانم‌های شاعره جوان سروده شده است، رونمایی شد و قرار است این ۳۰ قطعه شعر در قالب یک کتاب تدوین شود. در کارگروه عراق در شبکه‌سازی با خانم‌های اندیشمند و دانشمند عراقی توانسته‌ایم بالغ بر ۱۰۰نفر را در مجموعه قرار دهیم که در تعاملات حضوری و غیرحضوری، هم نشست‌های مشترک خوبی به صورت وبینار برگزار کردیم و هم در بغداد جلسه‌ای با گروه کمیته فرهنگی بانوان عراق داشتیم و نشستی با کانون‌های دانشگاهی عراق برگزار کردیم. تعاملات خیلی خوبی برای هدف معرفی زن مسلمان رخ داد. همین طور در گروه بین‌الملل وبیناری با خانم‌های فرانسوی‌زبان و وبیناری با خانم‌های انگلیسی‌زبان از کشور‌های انگلیس‌زبان داشتیم که مورد استقبال قرار گرفت. همچنین نشست بین‌المللی با خانم‌های افغانستانی و پاکستانی داشتیم که مقالات متعددی در این زمینه ارائه دادند. غیر از این ۱۴ کارگروه، در ۳۱استان کمیته بانوان را فعال کردیم و در استان‌ها شورای هماهنگی تشکیل شد تا از ظرفیت‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده کنیم. همینطور از استان‌هایی که اقلیت‌های مذهبی در آن‌ها حضور دارند، خواستیم از این اقلیت‌ها برای حضور در مراسم‌ها و همایش‌ها دعوت کنند. چندین کلیپ به زبان عربی و انگلیسی با محوریت سیره حضرت زینب (س) و نقش زنان در تداوم عاشورا تولید شده است. نشست‌های استانی و در استان همایش‌های بزرگ رهروان زینبی تشکیل شد که سخنرانان به تبیین نقش حضرت زینب (س) پرداختند. پیش‌بینی شما از استقبال بانوان در اربعین چگونه است؟
همیشه خانم‌ها برای حضور در اربعین استقبال چشمگیری داشته‌اند. مسئولیت ارائه آمار طبیعت سامانه سماح است، اما طبق آمار‌های اعلام‌شده بالغ‌بر ۲ میلیون از جمعیت حاضر در اربعین بانوان هستند و احتمالاً این حضور افزایش هم خواهد داشت؛ چه به صورت خانوادگی و چه در قالب گروه‌های تشکلی و همراه کاروان‌ها و گروه‌های مردمی، البته بیشتر توصیه شده که خانم‌ها همراه با خانواده در این مراسم حضور داشته باشد. با توجه به اینکه حماسه اربعین ظرفیتی بین‌المللی است و از کشور‌های مختلف مسلمانان و غیرمسلمانان هم مرد و هم زن در آن حضور پیدا می‌کنند، چقدر می‌توان از این ظرفیت یا به تعبیر مقام معظم رهبری از این رسانه برای معرفی الگوی سوم زن استفاده کرد؟


تمام این بحث‌هایی که در مورد نشست‌های مختلف در سطح بین‌الملل خدمت شما عرض کردم، همه این‌ها برای معرفی الگوی زن مسلمان و در واقع همان الگوی زن نه شرقی، نه غربی است. اتفاقاً در یکی از کلیپ‌ها مستقیم به این مسئله اشاره کرده‌ایم که امروز راه تجلی هویت زن، معرفی زن نه شرقی، نه غربی است. در این زمینه حدود هزار مبلغ خانم در حال اعزام هستند و همگی آموزش دیده‌اند تا مؤلفه‌های زن نه شرقی، نه غربی را معرفی کنیم. خانم اصلانی با عنایت به فعالیت‌های شما در کمیته بانوان و اعزام هزار خانم مبلغ چه تدابیری برای پاسخگویی به مسائل شرعی و پاسخگویی به شبهات و سؤالات خانم‌ها اندیشیده شده است. آیا این مبلغان در موکب‌ها حضور دارند؟
اتفاق خوبی که امسال شکل گرفت این بود که طی بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که به موکب‌داران ابلاغ شد، بنا شد حتماً در هر موکب یک مبلغ خانم حضور داشته باشد تا بتواند هم پاسخگوی نیاز‌های خانم‌های موکب باشد و هم در امر مشاوره و پاسخ به سؤالات شرعی، هم در حوزه‌های مبانی، اعتقادی، جایگاه و شخصیت زن مسلمان تأثیرگذار و مفید واقع شود. این اتفاق به لطف خدا در بسیاری از موکب‌ها رخ داده است. خانم دکتر اصلانی! با عنایت به ایجاد برخی شبهات و تحرکات، آیا پاسخگویی به شبهات را هم از سوی مبلغان خانم مستقر در موکب‌ها داریم؟
بله، در طول مسیر و در تمام موکب‌ها بحث پاسخ به شبهات را داریم و به این موضوع پرداخته شده است، حتی آموزش‌هایی برای خانم‌ها به صورت وبیناری برگزار شده است که با جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی کشور عزیز عراق و آداب و رسوم آن‌ها آشنا شوند، چراکه این عزیزان با تمام وجود و خالصانه از مردم میزبانی می‌کنند و ما باید قدر این میزبانی آن‌ها را بدانیم. یکی از بحث‌های بسیار جدی که مطرح و با خانم‌های مبلغ طرح موضوع شد، این بود که حتماً برای زائران عزیز تبیین کنند میزبان ما با تمام وجود و خالصانه وظیفه میزبانی خودش را انجام دهد و ما موظف هستیم این عزیزان را اکرام و از آن‌ها تقدیر و تشکر کنیم که این‌ها همه در قالب آموزش‌ها ارائه شده است. یکی دیگر از کار‌هایی که امسال انجام شد، این بود که ما سامانه‌ای را اعلام کردیم تا خانم‌های قاری و گروه‌های تواشیح خانم‌ها برای اعزام به مراسم اربعین ثبت‌نام کنند که استقبال خیلی خوبی از این ماجرا شد و ما ۱۵۰قاری خانمی را که ثبت‌نام کردند در جا‌های مختلف تقسیم کردیم و تعداد ۱۰نفر از خانم‌های قاری را در موکب‌های خانم‌ها همراه خواهیم داشت تا برنامه‌های قرآنی و تواشیح اجرا کنند. سال‌های قبل ما یک گروه تواشیح داشتیم که بسیار مورد استقبال خانم‌های عراقی قرار گرفت و درخواست کردند این ارتباط قرآنی ادامه پیدا کند، لذا امسال جهت اعزام تعداد بیشتری از گروه‌های تواشیح و قاری قرآن اقدام خواهیم کرد که بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد. ما شش نشست تخصصی در کربلا و نجف خواهیم داشت که دو نشست مختص بانوان و چهار نشست مشترک است که ما در نشست‌های مشترک ارائه مقاله از سوی خانم‌های عراقی و ایرانی را خواهیم داشت و در نهایت این مقالات در قالب کتاب به عنوان دستاورد‌های علمی و فکری اندیشه‌های اربعین در اختیار عموم مردم قرار خواهد گرفت. خانم اصلانی! سال‌های قبل هم کمیته بانوان فعالیت داشته و آیا این فعالیت‌ها آسیب‌شناسی شده است تا نقاط قوت آن تقویت و نقاط ضعفش برطرف شود؟
بله، از سال۹۴ این کمیته فعالیت دارد و برای برطرف کردن نقاط ضعف هر سال آسیب‌شناسی شده است. امسال هم تلاش ما بر مردمی‌تر کردن کار و حضور گروه‌های مردمی و استفاده از ظرفیت سمن‌ها و مؤسسات مردم‌نهاد بوده است. حضور هنرمندان، شاعران، ورزشکاران و اقشار مختلف فرهنگیان و استادان دانشگاه را داشته‌ایم. حدود هشت سال اربعین در تابستان خواهد بود، لذا یک الگوی اردوی اربعینی را طراحی کرده‌ایم که این اردوی اربعینی در سطح مدارس هماهنگی‌هایش برای سال آینده فراهم می‌شود. یکی از آسیب‌شناسی‌هایی که صورت گرفت، این بود که سال‌های قبل موکب‌ها مبلغ همراه نداشتند، لذا اگر تعدادی از مبلغان و سخنرانان اعزام می‌شدند، به دلیل شلوغی و دوری مسیر، خدمات‌رسانی فرهنگی‌شان به موکب‌های خانم‌ها سخت بود. با آسیب‌شناسی‌هایی که انجام دادیم، دیدیم راه‌حل این است که هر موکب خودش یک مبلغ خانم به صورت همراه داشته باشد که همه نیاز‌های فکری، فرهنگی، اندیشه‌ای، پاسخ به سؤالات و ارائه مشاوره را داشته باشد. یکی از جدی‌ترین توصیه‌ها حضور خانوادگی در مراسم پیاده‌روی اربعین است، به خصوص به خانم‌ها تأکید می‌شود بهتر است در این مراسم به همراه خانواده حضور داشته باشند. از نگاه شما ضرورت‌های این مسئله چیست و چرا به حضور خانوادگی در مراسم اربعین تأکید می‌شود؟
وقتی زائران ما و به ویژه خانم‌ها به صورت خانوادگی حضور پیدا کنند، فرصت خوبی برای در کنار هم بودن اعضای خانواده وجود دارد و فرزندان در این مسیر با شگفتی‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند و اگر سؤالی برای‌شا‌ن پیش بیاید، بهترین پاسخ را می‌توانند از پدر و مادرشان بشنوند. این مسیر فرصت بسیار خوبی را برای فرزندان فراهم می‌آورد. از سوی دیگر حضور خانواده در کنار هم باعث می‌شود سختی مسیر را بهتر تحمل کنند و از یکدیگر حمایت داشته باشند. به هر حال مسیر سخت و گرمای هوا امسال بسیار شدید است و حضور خانواده در کنار هم می‌تواند لحظات شیرینی را فراهم کند و همه اعضای خانواده در کنار هم از لذت این سفر معنوی بیشتر استفاده می‌کنند.