یک میلیون بیمه‌شده جدید در یک سال

در حالی که براساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان تأمین اجتماعی، تنها 38 هزار و 500 نفر در بازه زمانی سه سال بین سال‌های 1397 تا 1400 بیمه تأمین اجتماعی شده بودند، این آمار در سال گذشته با روی کار آمدن دولت سیزدهم به‌صورت چشمگیری افزایش یافت و تنها در 9 ماهه سال گذشته حدود یک میلیون نفر بیمه تأمین اجتماعی شدند.

​​​​​​​ایلیا پیرولی
خبرنگار



در حالی که براساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان تأمین اجتماعی، تنها 38 هزار و 500 نفر در بازه زمانی سه سال بین سال‌های 1397 تا 1400 بیمه تأمین اجتماعی شده بودند، این آمار در سال گذشته با روی کار آمدن دولت سیزدهم به‌صورت چشمگیری افزایش یافت و تنها در 9 ماهه سال گذشته حدود یک میلیون نفر بیمه تأمین اجتماعی شدند.
بنابر داده‌های سازمان تأمین اجتماعی، تا ابتدای سال 1400، 13 میلیون و 395 هزارو 563 نفر بیمه‌شده بودند که این میزان در سال 1401 با افزایش یک میلیون نفری مواجه شده است.
البته داده‌های ارائه شده در قالب استقرار نظام چند لایه بوده و شامل بیمه‌شدگان شاغل و فراگیر بوده است.
بنظر می‌رسد که دولت‌های یازدهم و دوازدهم هم در اجرایی شدن طرح بیمه‌های اجتماعی فراگیر که براساس آن هریک از افراد جامعه با سطوح مختلف درآمدی می‌توانند از مزایای بیمه‌های اجتماعی بهره‌مند شوند ناموفق بوده است، اما در دولت جدید این موضوع بخوبی پیگیری و محقق شده است. نشانی آن را داده‌ها می‌گویند.
دولت قبل، در افزایش سهم بیمه‌شدگان شاغل هم ناموفق بود و تنها در طی سال‌های 1397 تا 1400، یعنی سه سال کمتر از 40 هزار بیمه‌شده شاغل را ثبت کرد و به بیمه‌شدگان افزود که نشان می‌دهد دولت دوازدهم در ایجاد اشتغال پایدار ناموفق بوده است.
داده‌ها نشان می‌دهد که در همین بازه زمانی اشاره شده، تنها 22 درصد از بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی رانندگان، مشاغل آزاد و کارگران ساختمانی شاغل بوده‌اند.
اجرای نظام تأمین اجتماعی چند لایه از سوی دولت سیزدهم
حالا یک سال از عمر دولت سیزدهم سپری شده، سازمان تأمین اجتماعی کشور، نظام تأمین اجتماعی چند لایه  که به حاشیه رانده شده بود را احیا کرده و پوشش همگانی بیمه‌های اجتماعی  را به همه افرادی که مشمول بیمه اجتماعی نیستند اجباری کرده است.
چنانچه مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی گفته است که در سال گذشته حدود یک میلیون نفر بیمه‌شده جدید جذب شدند و امسال هم در قالب طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی که در این دولت و در سازمان تأمین اجتماعی آغاز شده، در ماه‌های ابتدایی سال تاکنون حدود ۴۲۰ هزار نفر در قالب طرح بیمه فراگیر خانواده تحت پوشش قرار گرفته است.
میرهاشم موسوی همچنین گفته که برآورد ما این است که این عدد تا پایان سال به بیش از یک میلیون بیمه‌شده جدید افزایش یابد.
معرفی طرح بیمه فراگیر و نظام چند لایه تأمین اجتماعی
طرح بیمه فراگیر خانوارهای ایرانی در قالب لایه‌بندی و طرح‌بندی حوزه تأمین اجتماعی اولین بار در قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی در سال 1383 مطرح شد اما این طرح در دولت های گذشته هرگز به مرحله اجرا نرسید تا اینکه در دولت سیزدهم برای اولین بار از سال گذشته وارد فاز عملیاتی شده است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های سند جدید نظام تأمین اجتماعی سطح‌بندی و اولویت‌بندی خدمات،استاندارد‌سازی بیمه‌های تکمیلی و تخصصی کردن حوزه‌های امدادی، حمایتی و بیمه‌ای است. در بیشتر کشورهای دنیا که تجربه موفق و نتیجه موفقی از حوزه رفاه و تأمین اجتماعی دارند، اجرای همین نظام چندلایه بوده است که اکنون به‌عنوان تکلیف نیز ابلاغ شده است.
دولت سیزدهم با شناسایی و غربالگری که یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های اولیه این طرح در راستای توسعه متوازن عدالت است، افرادی را  که زیر حداقل دستمزد درآمد داشته یا توان مالی آنها پایین است و نمی‌توانند در سازمان تأمین اجتماعی پوشش بیمه‌ای داشته باشند یا افرادی را که فصلی هستند و توان درآمدی دارند اما امکان بیمه‌شدن آنها نیست چون در اقتصاد غیررسمی و پنهان کار می‌کنند، در قالب طرح بیمه فراگیر  تحت پوشش بیمه‌ای خود خواهد گرفت.
به عبارتی، در گذشته برای اینکه کسی از مزایای بیمه تأمین اجتماعی برخوردار شود، باید حتماً جواز کسب داشته  یا کارفرمایی داشته باشد که به آنها حقوق بالای حداقل دستمزد یا معادل آن را بدهد و مسائلی از این قبیل. اما در طرح بیمه فراگیر این محدودیت‌ها برداشته می‌شود و هر فردی می‌تواند با هر سطح درآمدی و توان دستمزدی  از این پوشش بیمه‌ای استفاده کند.
توسعه عدالت
دولت با اجرای این نظام، نه تنها دسترسی جامعه آسیب پذیر را به خدمات تأمین اجتماعی فراهم کرده است،  از طرفی، با اجرای نظام چند لایه تأمین اجتماعی چون کف و سقف برای این سطوح تعیین می‌شود، کسانی که خواستار مزایای بیشتری هستند، مجبور به مشارکت بیشتری خواهند شد، چون افراد کم برخوردار نیستند و در دیگر سو نیازمندان نیز از کمک های بیشتر تأمین اجتماعی برخوردار می‌شوند.
آنطور که مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی گفته است: در زمینه تأمین منابع برای ایفای تعهدات به جامعه تحت‌پوشش، مسئولیت سنگینی برعهده داریم. ما در سازمان تأمین‌اجتماعی متکفل خدمت به ۵۰ درصد از جمعیت کشور هستیم و متناسب با این مسئولیت سنگین، باید با تأمین منابع، تعهدات و تکالیف قانونی را در قبال جامعه تحت پوشش بخوبی ایفا کنیم. باید پاسخگوی نیاز جامعه تحت پوشش در حوزه مأموریت خود باشیم و سازکارهای لازم برای توسعه خدمات در بخش‌های مختلف را تدبیر کنیم. مدیران استانی نیز در حوزه مأموریت خود، برای تحقق اهداف سازمانی مسئولیت دارند و جا دارد که در تمامی مسائل سازمانی بویژه تعادل منابع و مصارف، اهداف سازمانی را با جدیت پیگیری کنند و برنامه مؤثر در این زمینه داشته باشند. 
انواع بیمه‌های تأمین اجتماعی
تمام کسانی که در قبال دریافت حقوق و دستمزد در شرکت‌ها، کارگاه‌ها و… کار می‌کنند، مشمول قانون کار هستند. مطابق قانون کار، کارفرما موظف است کارمندان خود را بیمه کند، به چنین افرادی که بیمه‌شده‌اند، بیمه اجباری گفته می‌شود. در مقابل، بیمه اختیاری، نوعی از بیمه تأمین اجتماعی است که در این بیمه، متقاضی حق‌ بیمه را خود پرداخت می‌‌کند و از تعهدات و خدمات سازمان تأمین‌اجتماعی برخوردار می‌‌شود.
همچنین بیمه‌ شده اصلی کسی است که رأساً مشمول مقررات بیمه بوده و پس از پرداخت حق السهم، مشمول استفاده از مزایای بیمه می‌شود اما بیمه‌شده تبعی به شخص یا اشخاصی گفته می‌شود که به تبع سرپرستی و کفالت بیمه‌شده اصلی از مزایای بیمه استفاده می‌کنند. برابر ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلفند براساس قانون تأمین اجتماعی نسبت به بیمه کارگران واحدهای خود اقدام کنند.
با احتساب اشخاص تبعی تحت تکفل این گروه‌ها، در مجموع بیش از ۴۴ میلیون نفر از جمعیت کشور عضو خانواده تأمین اجتماعی به شمار می‌روند.
هدف از معرفی طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی این است تا همه اعضای خانواده دیگر نگرانی بابت هزینه‌های درمان و همچنین بازنشستگی نداشته باشند. بیمه زنان خانه‌دار و بیمه دانشجویی دو طرحی هستند که بیمه‌گزاران این دو گروه را تحت پوشش قرار می‌دهند.
بنابر اظهارات، میرهاشم موسوی، مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی، پوشش بیمه‌ای یک میلیون نفر در سال گذشته و ادامه این روند در سال‌جاری، دستاورد بسیار ارزشمندی است؛ چراکه برخورداری از پوشش بیمه اجتماعی یعنی آسایش و امنیت برای زمان حال و آینده؛ یعنی رفاه عمومی و یعنی ارتقای وضعیت زندگی مردم.