چوب خوار ها بلای جان جنگل

ناصر رعیت نواز- قصه تلخ قطع درختان جنگلی سال هاست در کشور ما ادامه دارد و به حکایتی تکراری تبدیل شده که متاسفانه به دلیل قوانین قدیمی و خاک خورده، قاچاقچیان چوب را برای تبر زدن به ریشه درختان جسورتر می کند. سود قاچاق چوب در برابر جریمه های ناچیزی که در صورت لو رفتن در انتظار شان است آن قدر بزرگ است که اصلا ایجاد بازدارندگی برای قاچاقچی چوب ندارد و کار را به جایی رسانده که قاچاقچیان چوب با چوب و قمه به جان نگهبانان ایست و بازرسی جنگلبانی حمله می کنند که ویدئوی آن روز گذشته در شبکه های اجتماعی دست به دست شد. بر اساس آمارها روزانه مساحت قابل توجهی از جنگل های  کشورمان کم می شود که بخش عمده ای از کاهش این مقدار از جنگل به خاطر قاچاق چوب توسط چوب خوارهای قاچاقچی  که همانند کرم های چوب خوار به جان جنگل افتاده اند رخ داده است. چند روز پیش از کمبودهایی که برای پایش جنگل های کشورمان نیاز است نوشتیم و این بار می خواهیم برای تان از بلایی که نبود پایش های جنگل بر سر جنگل می آورد بنویسیم. متاسفانه در سال های اخیر قاچاقچیان چوب روش های مختلفی برای قطع درختان و قاچاق چوب در پیش گرفته اند که بسیار عجیب است. در این گزارش از این روش های عجیب نوشته ایم.
 
قاچاق چوب با قمه قاچاقچیان آن قدر عجیب و غیر قابل باور جسور و بی پروا شده اند که حتی برای قاچاق چوب از سیاهی شب یا راه های مخفی هم استفاده نمی کنند و به نگهبانان ایست و بازرسی جنگلبانی هجوم می برند. روز گذشته تصاویری از حمله جسورانه قاچاقچیان چوب در منطقه جنگلی چمستان در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌دهد قاچاقچیان حرفه‌ای با دو دستگاه خودروی نیسان با سلاح سرد و قمه و تهدید جانی نگهبانان از ایست و بازرسی جنگلبانی چمستان در استان مازندران فرار می‌کنند. برخی از کاربران معتقدند این فیلم، سختگیرانه نبودن مجازات ها، شرارت و گستاخی قاچاقچیان، نبود امنیت جانی جنگلبانان و کم‌توجهی مسئولان و متولیان حفظ منابع طبیعی را به ما یادآوری می‌کند. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی مازندران منطقه ساری هم با تایید این اتفاق گفته: «متاسفانه پیشتر هم حملاتی شبیه به این به جنگلبانان شده بود.» قاچاق چوب با آتش زدن جنگل برخی شیوه هایی که قاچاقچیان چوب برای قاچاق استفاده می کنند آن چنان ناجوانمردانه است که باورش سخت است. به تازگی شاهد روشی برای قاچاق بوده ایم که در آن قاچاقچیان به آتش زدن بخشی از جنگل اقدام می کنند و هنگامی که نیروهای حفاظت از جنگل مشغول اطفای حریق هستند، دست به کار می شوند و با قطع درختان در نقطه ای دیگر از جنگل، خودروهای حمل چوب را از مسیرهای خالی از نیروهای حفاظتی عبور می دهند و به قاچاق چوب اقدام می کنند. یعنی هم درختان را آتش می زنند و‌ هم قطع می کنند. کرت زنی به طمع قاچاق چوب برخی‌ها به دنبال خشکاندن عمدی و تدریجی درختان هستند آن هم به خاطر وسوسه قیمت و قاچاق چوب درختان جنگلی البته برخی هم به دنبال جنگل خواری و الحاق این زمین‌های جنگلی بدون درخت و گیاه به زمین‌های زراعی خود هستند. یکی از فعالان رسانه و محیط زیست مازندران از شیوه عجیب خشکاندن درختان در منطقه دودانگه ساری پرده برداشت، روش کرت زنی که در آن آوند‌های درختان از تنه قطع می‌شود تا آب و منابع غذایی از ریشه به ساقه و برگ‌ها نرسد و درخت نیز آرام آرام خشک شود. در این روش به فواصل کوتاه بخش هایی از درخت قطع می شود تا ارتباط ریشه و ساقه از بین برود و رفته رفته درخت خشک شود. اسیدپاشی برای قاچاق چوب چندی پیش خبر  خشکاندن سریع درختان در جنگل های شمال به ویژه مناطق جنگلی نور به وسیله اسید در فضای مجازی خبر ساز شد. قاچاقچیان چوب با پاشیدن اسید بر تنه درختان باعث خشک شدن درخت می شوند و بعد از آن که درخت خشک شد با خیال راحت و بدون نگرانی به تکه کردن درخت و فروش آن اقدام می کنند بر اساس گزارش مهر دست کم روزانه بیش از پنج اصله از درختان قطور جنگل نور بدون هیچ نظارتی با اسید خشکانده و قاچاق می شوند. کوچ قاچاق چوب از وانت به آمبولانس سود قاچاق چوب آن قدر بالا هست که قاچاقچیان دست به هر روشی برای قاچاق چوب بزنند. دو سال پیش فرمانده وقت یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور از قاچاق چوب با آمبولانس حمل جنازه و ماشین‌های حمل گوشت خبر داد. اگر تا پیش از این بحث حمل چوب با تراکتور، کامیون و نیسان  مطرح بود حالا قاچاق چوب با خودرو‌های سواری و بین شهری همچون خودرو‌های شخصی با خانواده و جعبه بغل اتوبوس تغییر شکل پیدا کرده است. حتی کار به جایی رسیده که به گفته فرمانده سابق یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در بسیاری از موارد قاچاق چوب با ماشین‌های حمل گوشت و حتی مواردی در استان‌های مازندران، ساری، فارس و کهگیلویه و بویر احمد داشتیم که با آمبولانس دارای جنازه صورت گرفته است. بر اساس آن چه در گزارش ها آمده هم اکنون خودروهای شخصی که به جابه جایی چوب های جنگلی اقدام می کنند بابت جابه‌جایی شبانه چوب‌ها از جنگل شبی پنج میلیون تومان به جیب می‌زنند احتمالا این رقم برای آمبولانس ها و ماشین های حمل گوشت بیشتر از این هم می شود. گردش مالی 200 میلیاردی قاچاق چوب از سال 1399 به بعد جمع بندی از میزان کشفیات چوب های قاچاق منتشر نشده ولی رئیس سازمان منابع‌طبیعی در گفت و گو با پانا از افزایش قاچاق چوب خبر داده است. با این حال اگر مبنا را همان آمار سال 1399 قرار دهیم و فرض را بر این بگیریم که تغییری در میزان قاچاق چوب صورت نگرفته در حالی که جست و جو در اینترنت افزایشی حدود 50 درصد را نشان می دهد بیش از 6500 متر مکعب چوب قاچاق کشف شده است. این میزان چوب با توجه به این که تراکم درختان در جنگل های شمال در هر هکتار 100 متر مکعب است معادل 65 هکتار جنگل در شمال می شود البته در دیگر مناطق کشور تراکم درختان حدود 20 متر مکعب در هر هکتار است که این یعنی بیش از 300 هکتار جنگل های غرب کشور از بین رفته است. با تماسی که با چند فروشنده چوب داشتیم به این قیمت ها رسیدیم که قیمت چوب بلوط متر مکعبی 90 میلیون تومان قیمت دارد، راش 35 میلیون تومان و توسکا حدود 30 میلیون تومان یعنی در صورتی که تمام چوب های قاچاق را توسکا در نظر بگیریم  گردش مالی قاچاق چوب حدود 200 میلیارد تومان می شود در ضمن این میزان فقط مقدار کشف شده قاچاق چوب بود و مطمئن باشید بخش قابل توجهی از چوب های قاچاق کشف نشده اند. با این حال برآوردها حاکی از آن است که با توجه به قیمت های متنوع چوب تا مترمکعب 90 میلیون تومان گردش مالی قاچاق چوب تا حداقل 500 میلیارد تومان در سال هم می رسد.