بازار مسکن زیر سایه سنگین رکود
گروه راه و مسکن: طبق بررسیهای میدانی در شهریورماه، حجم مراجعه برای خرید مسکن در شهر تهران به شدت کاهش یافته و رشد نرخهای پیشنهادی تقریبا متوقف شده است. مشاوران املاک شهر تهران از ادامهی رکود بازار مسکن در شهریورماه خبر میدهند. روند افت معاملات از اوایل تیرماه آغاز شده، در مرداد ادامه پیدا کرد و همچنان وجود دارد. بنا به گفتهی واسطههای ملکی، رکود شهریور از مردادماه هم سنگینتر است. این در حالی است که طی سالهای گذشته معمولا در شهریور به عنوان آخرین فرصت جابهجایی معاملات رونق داشت. روند رشد قیمت خانه نیز متاثر از رکود معاملات کاهش چشمگیری داشته است. برخی منابع از صفر شدن رشد ماهیانه قیمت ملک در پایتخت خبر میدهند. واسطههای ملکی عنوان میکنند که فروشندههای پول لازم، نرخهای پیشنهادی را کاهش دادهاند و ممکن است با ادامه کسادی معاملات، بازار بیشتر افت کند.
با وجود آنکه بخش خرید و فروش با رکود مواجه شده، بازار اجاره مقداری رشد دارد. البته تقاضا برای اجاره کاهش پیدا کرده اما نرخهای پیشنهادی رهن و اجاره مسکن در شهر تهران همچنان رو به بالا است. کارشناسان ملکی مهمترین عوامل رکود بازار مسکن را تاثیرپذیری از عوامل غیراقتصادی و قرار داشتن در ماههای محرم و صفر میدانند. انتظار میرود با پایان ماه صفر، معاملات اندکی افزایش پیدا کند اما اثر ریسکهای غیراقتصادی تا زمان مشخص شدن وضعیت ادامه خواهد داشت.
طبق شاخص بانک مرکزی قیمت مسکن شهر تهران در مردادماه نسبت به تیرماه ۲.۵ درصد افزایش یافت. رشد ماهیانه در تیرماه ۵.۸ درصد و در خردادماه ۸.۴ درصد بود. بر این اساس تورم ماهیانه مسکن درمقایسه با خردادماه به کمتر از یک سوم رسیده است. در مردادماه میانگین قیمت مسکن شهر تهران ۴۲.۷ میلیون تومان در هر متر مربع بود. گزارشها از ثبات بازار در ۲۰ روز ابتدای شهریورماه حکایت دارد. معاملات نیز در مردادماه به ۷۸۵۲ فقره رسید که از کاهش ۲۴ درصد در مقایسه با تیرماه حکایت دارد.
تیرماه نیز معاملات در مقایسه با خرداد ۲۶ درصد کاهش یافته بود. در واقع خرید و فروش ملک در شهر تهران نسبت به دو ماه قبل نصف شده است.
نقش مشهود بنگاههای املاک در گرانی
در همین حال عضو کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است دولت با ایجاد ساختار مالیاتی، تبدیل مسکن به کالای مصرفی، رونق ساخت و ساز و کنترل بازار میتواند با سرعت بازار مسکن را به سامان برساند و به دغدغه مردم و مقام معظم رهبری پاسخ مثبت دهد. علی اصغر عنابستانی در گفتگو با خانه ملت با اشاره به وضعیت نامناسب مسکن در کشور و اقدامات عاجلی که دولت باید در این زمینه انجام دهد، گفت: مسئله مسکن باید در دولت براساس قوانین موجود تعریف شده و این قوانین کامل و جامع اجرا شوند تا بازار مسکن به کنترل دولت دربیاید و از آشفتگی فعلی خارج شود. این نماینده مجلس افزود: متاسفانه بازار مسکن در ایران به کل رها شده و کنترلی بر آنها نیست در حالی که بنگاههای معاملات املاکی که مثل قارچ در کشور روئیدهاند مرتب در حال سودآوری و افزایش قیمت بازار مسکن هستند بنابراین دولت باید آنها کنترل و مجازات کند و با گذاشتن ضوابط، درصدهای دریافتی آنها را از فروش و قراردادها مشخص کند نه آنکه هر مبلغی بخواهند دریافت کنند. عنابستانی با تاکید بر اینکه دولت باید بر بازار کنترل جدی داشته باشد، اضافه کرد: نباید اجازه داد صاحبخانهها هر مبلغی که میخواهند به اجارهها اضافه کنند این در حالی است که مردم به دولت حق حاکمیت دادن برای کنترل همین مسائل و بازار، نه آنکه مسئولان بگویند بازار عرضه و تقاضا است و خودش باید خودش را کنترل کند! بنابراین دولت باید با کنترل بازار مانع اجحاف در حق مردم شود. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با یادآوری اینکه جوانان به دلیل قیمتهای سرسامآور مسکن دیگر امیدی به خانهدار شدن ندارند، بیان کرد: متاسفانه وزارت راه و شهرسازی نتوانست انتظارت ما و مردم را برآورده نکرده است و با وجود تذکرات داده شده این موضوع را باز هم دنبال میکنیم تا دولت کم کاری خود را در این زمینه جبران کند.
حل مشکل مسکن با اجرای قوانین
در همین حال سخنگوی کمیسیون عمران مجلس گفت: متاسفانه بازار مسکن به کل رها شده و کنترلی بر آنها نیست. عبدالجلال ایری در گفتگو با خانه ملت با اشاره به وضعیت نامناسب مسکن در کشور و اقدامات عاجلی که دولت باید در این زمینه انجام دهد، گفت: در این مسیر دولت باید قوانینی که مجلس تصویب کرده است همچون قانون "مالیات بر خانههای خالی" قانون "مالیات بر خانههای لوکس" و قانون "جهش تولید مسکن" و دیگر قوانین مرتبط را به درستی اجرا کند اما متاسفانه بازار مسکن در ایران به کل رها شده و کنترلی بر آنها نیست. این نماینده مجلس با بیان اینکه منابع لازم برای ساخت و ساز مسکن نیز در قانون مانند استفاده از تسهیلات بانکی در قانون دیده شده است، افزود: وظیفه مجلس علاوهبر قانونگذاری، نظارت نیز است و لذا اگر دولت دراجرای قوانین کم کاری کند مجلس از ابزارهای قانونی خود برای وادار کردن مسئولان دولتی به اجرای قانون استفاده خواهد کرد. سخنگوی کمیسیون عمران مجلس ادامه داد: بسیاری از مناطق شهرهای بزرگ را بافتهای فرسوده و ناکارامد تشکیل میدهند که هزینه ساخت مسکن به دلیل وجود زیرساخت در این مناطق به صورت چشمگیری کاهش مییابد.
اهمیت ساماندهی بازار مسکن
در همین ارتباط بیتالله ستاریان، کارشناس بازار مسکن در تحلیل شرایط فعلی این بازار به ایسنا گفت: تا زمانی که عرضه و تقاضا در بازار مسکن به تناسب نرسد مشکلات این بخش در بلندمدت حل نخواهد شد. ممکن است در مقاطعی به دلیل اثرگذاری متغیرهای کوتاه مدت شاهد افت بازار باشیم اما راه حل اصلی، تولید مسکن است. وی افزود: ساماندهی بازار مسکن تاثیر زیادی بر آرامش اجتماعی و سیاسی جامعه دارد. اما نباید از آن بهرهبرداری سیاسی شود. زمانی که موضوع ساخت یک میلیون واحد مسکونی مطرح میشود ممکن است بخش خصوصی خود را از ساخت و ساز کنار بکشد. این مساله فشار تقاضا در بازار مسکن را افزایش میدهد و اثرات اقتصادی و اجتماعی ایجاد میکند. این کارشناس اقتصاد مسکن خاطرنشان کرد: همواره در دهههای گذشته اینطور بوده که بازار مسکن در ماههای ابتدایی سال رشد میکند، در نیمه دوم به ثبات نسبی میرسد و مجددا در بهمن و اسفند رونق میگیرد. اما هرگز نرخ رشد آن متوقف نشده و بازارهای
رقیب را درنوردیده است. البته دولت سیزدهم اعلام کرده که میخواهد در پروژه نهضت ملی مسکن برای بخش خصوصی تسهیلگری کند که امیدواریم تحقق این هدف منجر به ایجاد آرامش در بازار مسکن شود.