محمد ربیع زاده
کارشناس پولی و بانکی

هر اندازه تمام حساب‌ها تفکیک و حساب‌های مشکوک مسدود شود، به نفع سپرده گذارخواهد بود و ترازنامه بانک‌ها را شفافت‌تر خواهد کرد. اعتماد شیشه عمر بانک‌ها است و اساسا فلسفه حضوری این نهاد مالی، وجود مکانی امن برای نگهداشتن دارایی‌های مردم به حساب می‌آید؛ بنابراین هر اندازه که بانک از نظر صورت‌های مالی، احراز هویت و تراکنش شفاف و امن باشد، به همان ترتیب فلسفه وجودی خود را بیشتر اثبات کرده است. اقداماتی که بانک مرکزی و سایر نهاد‌های حاکمیت در چند سال اخیر شروع کرده‌اند، حرکت بسیار مثبتی برای اثبات این فلسفه وجودی بانک‌ها است. تفاوت ترازنامه یا صورت وضعیت بانک‌ها با سایر نهاد‌های مالی و سازمان‌ها و شرکت‌های مالی در این بخش قرار دارد که نسبت سرمایه سازمان‌های مالی و شرکت‌ها از بدهی آن‌ها بزرگتر است، به این معنا بخش زیادی از ترازنامه در قسمت بدهی‌ها از سرمایه و حقوق صاحبان سهام تشکیل شده و قسمت کمتر آن به سایر بدهی‌ها اختصاص پیدا می‌کند که به آن نسبت اهرمی گفته می‌شود. نسبت اهرمی در مورد بانک‌ها معکوس است. به این معنا؛ حقوق صاحبان سهام نسبت مالکانه یا کفایت سرمایه نهایتا ۸ تا ۱۳ درصد است؛ بنابراین بانک‌ها همیشه در معرض مطالبه بدهکاران هستند و حجم زیادی از سپرده‌ها هم در بانک قرار دارد که بیش از ۱۵ برابر سرمایه آن است. طبیعتا به دلیل آنکه هر لحظه ممکن است سپرده گذاران پول خود را مطالبه کنند، ریسک بزرگی به همراه می‌آورد؛ بنابراین هراندازه که تمام حساب‌ها تفکیک و حساب‌های مشکوک مسدود شود، قاعدتا به نفع سپرده گذارخواهد بود و ترازنامه بانک‌ها را شفافت‌تر خواهد کرد. بحثی در تراز نامه تحت عنوان shrinking balance sheet به معنای تلخی یا سبک کردن تراز نامه وجود دارد که بیشتر بخش‌های قسمت دارایی را در برمی گیرد. برخی دارای ده‌ها کارت یا حساب هستند که هیچ منطقی برای آن وجود ندارد. اکنون هم که تمامی نظام بانکی به هم وصل شده و می‌توانند اطلاعات را دریافت کنند، طبیعتا یک حساب پس انداز برای هر فردی کفایت می‌کند. مجموعه این موارد با قانون مبارزه با پولشویی گره خورده و زیربنای تراکنش‌های مشکوک و سایر اقدامات مجرمانه‌ای که می‌تواند سپرده‌های مردم را به خطر اندازد، احراز هویت است. فردی با یک رقم بسیار پائین حسابی با اطلاعات مشکوک باز می‌کند و از همان حساب می‌تواند فجایع زیادی را به بار آورد. این کار بار‌ها تکرار شده است، چنانچه احراز هویت مورد توجه قرار گیرد، بخشی از مشکلات قطعا برطرف خواهد شد.