روزنامه خراسان

شهریار؛ نماینده شایسته شاعران معاصر ادب فارسی

 شاید شعر، اولین رسانه ما ایرانی‌ها در طول تاریخ باشد؛ رسانه‌ای که از طریق آن احساسات، خوشی‌ها، ناخوشی‌ها، موفقیت‌ها و ناکامی‌هایمان را بیان می‌کردیم و به گوش دیگران می‌رساندیم. شعر، همیشه بیانگر حال و روز ما ایرانی‌ها بوده و هر چند در روزگار ما، نقش آن کم رنگ شده، اما زنده است و نفس می‌کشد و هنوز هم با خواندن دو بیت شعر، حال و هوایمان عوض می‌شود. امروز 27 شهریور، روز مهمی در تقویم رسمی ایرانی‌هاست؛ سالروز درگذشت سید محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار در سال 67 که 12 سال بعد، روز شعر و ادب فارسی نام گذاری شد. شاعری که به فارسی و ترکی شعر سرود و در آثارش به شاعران برجسته ادبیات فارسی ادای احترام کرد و کوشید نماینده آن‌ها باشد. به مناسبت 27 شهریور، با دکتر احمد فرشبافیان، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز و دکتر علی‌اصغر شعردوست، طراح و پیشنهاد دهنده نام گذاری سالروز درگذشت شهریار به   روز شعر و ادب فارسی گفت‌وگو کرده‌ایم.
 
دکتر احمد فرشبافیان
 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز
     شعر شهریار در ادبیات معاصر فارسی چه جایگاهی دارد؟
شهریار، شاعری جامع‌الاطراف است چون هم به شعر کلاسیک اهمیت داده و هم به شعر نو. نوع فکر و اندیشه شهریار در اشعار کلاسیک، معطوف به نوع اندیشه در ادبیات کلاسیک فارسی است و وقتی به دوران معاصر می‌رسد، اندیشه‌اش را با این دوران سازگار می‌کند. او شاعر همه دوران‌هاست. به قالب‌های شعری شهریار که نگاه می‌کنیم، متوجه می شویم همه‌ آن ها از گذشته تا امروز، یک خط سیر دارند. شهریار، هیچ اتفاقی را از نظر دور نگه نمی‌دارد. برای مثال، شعر او خطاب به اینشتین، تمام نکات مؤثر در زندگی بشر را یک به یک برمی‌شمارد. او محصور شده در دوران خاصی نیست.
     اشعار ترکی شهریار به اندازه اشعار فارسی او هنرمندانه است؟
رکن اصلی شعر شهریار، شعر فارسی است و اشعار ترکی‌اش اندک است، اما هنرمندی و قوام خاصی دارد که با شعرهای فارسی او برابری می‌کند. همین منظومه «حیدربابا» که به 80 زبان ترجمه شده، با خیلی از شعرهای فارسی شهریار برابری می‌کند. او می‌دانست که اگر شعر ترکی نسراید، افرادی در داخل و خارج از کشور ممکن است سوءاستفاده کنند. بنابراین با شعرهای محکم ترکی آذری خود، زبان‌های منتقد و معاند را می‌بندد.
     به نظر شما جا دارد که به شعر شهریار در دانشکده‌های ادبیات بیشتر پرداخته شود؟
این‌که شعر شهریار جایگاه خاصی در دانشکده‌های ادبیات کشور داشته باشد، موضوع مغفولی است  که باید به آن پرداخت. جا دارد که این اتفاق بیفتد. ما در دانشگاه تبریز، به شعر شهریار در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکترا بسیار می‌پردازیم. می‌توانم بگویم به همان اندازه که به حافظ می‌پردازیم، به شهریار هم می‌پردازیم.
      پیام انتخاب سالروز درگذشت شهریار به نام روز شعر و ادب فارسی چیست؟
ما برای بزرگداشت بیشتر شاعران بزرگ مان، روز خاصی در تقویم داریم.  فکر می‌کنم دلیلی که پیشنهاد‌دهنده این طرح قبلاً گفته بود، دلیل خوبی است. جاری‌تر از زبان شهریار در دوره معاصر نداریم. می‌توانیم شهریار را نماینده همه شاعران ادبیات فارسی در دوران معاصر بدانیم. نام گذاری این روز به نام شهریار، نام گذاری به نام همه شاعران ادبیات فارسی است.




دکتر علی اصغر شعردوست
 طراح و پیشنهاد دهنده نام گذاری سالروز درگذشت شهریار به   روز شعر و ادب فارسی

       چه شد که ۲۷ شهریور
 روز درگذشت شهریار را به عنوان روز شعر و ادب فارسی پیشنهاد دادید؟
تا زمان طرح و تصویب این پیشنهاد، ما هیچ روزی را به عنوان روز شعر و ادب در تقویم کشور نداشتیم؛ در حالی‌که شعر، نزد ما ایرانیان، عالی‌ترین و ناب‌ترین صورتی بوده است که در هنر، مجال بروز می‌یابد. با این حال به‌رغم وجود روز بزرگداشت شاعران متقدم مانند حافظ و فردوسی، به بزرگداشت شعر معاصر ایران توجهی نشده بود. این نقص را با توجه به مسئولیت‌های مختلف فرهنگی‌ام احساس کردم. به این دلیل، اختصاص روزی به شعر و ادب کشور را ضروری تشخیص دادم و به اندیشه طراحی این موضوع افتادم.
     واکنش‌ها در سال 79 و زمان تصویب این طرح در شورای عالی انقلاب فرهنگی چطور بود؟ مخالفت‌ها بیشتر بود یا موافقت‌ها؟
شامگاه روزی که این مصوبه به امضای رئیس جمهور و رئیس وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، من در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایرنا موضوع را اعلام کردم. صبح روز بعد نماینده وقت شیراز در مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور، این نام گذاری را مورد انتقاد قرار داد. از آن زمان تا امروز که بیش از دو دهه را پشت سر گذاشته ایم، همواره موافقت و مخالفت‌هایی وجود داشته است. اما این‌که این مناسبت تا امروز حفظ شده و هنوز در تقویم‌ها درج   و به مناسبت آن برنامه‌های متعدد برگزار می‌شود، حاکی از این است که موافقت‌ها بیشتر بوده است.
     آن زمان مخالفان این طرح
را چطور قانع کردید؟
ضرورتی نداشت که مخالفان را مجاب کنم چون مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و معترضان باید به شورا اعتراض می‌کردند، البته من هم در توضیح ضرورت نام گذاری روز شعر و  ادب و نام شریف استاد شهریار مصاحبه‌های متعدد کردم. در واقع استدلال من بر این پایه بود که در این انتخاب و پیشنهاد، من به معاصرت توجه داشته‌ام؛ به عبارتی برای توجه بایسته به شعر و شاعران امروز، شاعر مدنظر باید مناسبتی با دوران ما می‌داشت. از سوی دیگر، همزمانی این مناسبت با بزرگداشت هر کدام از شاعران متقدم بحث‌برانگیز بود، همان پیش‌بینی‌ که بعد از تصویب این موضوع در انتقادها مطرح بود. عده‌ای معتقد بودند مناسبت شعر و ادب فارسی باید با حکیم ابوالقاسم فردوسی پیوند داشته باشد و عده‌ای از منتقدان به تناسب آن با حافظ یا سعدی اعتقاد داشتند. اما به دلایل گفته‌شده و بسیاری دلایل دیگر، من به شاعر بزرگی از شاعران هم‌روزگار نظر داشتم و در میان شاعران و بزرگان شعر معاصر، استاد شهریار، به گواه بسیاری از منتقدان و محققان برجسته و به تصریح همگنانش، همچنین تأیید ذوق عمومی، درخشان‌ترین چهره شعر معاصر ایران است. در این باره هم عده‌ای می‌گفتند به فرض ضرورت انتخاب از معاصران، چرا نیما نه؟ چرا شاملو و بهبهانی و... نه؟ بدیهی بود که جامعیت شهریار نسبت به هرکدام از شاعران معاصر که اسم آورده می‌شد، معلوم بود.
     حالا که چند سال از این ماجرا می‌گذرد، هنوز هم برای این طرح با انتقاد یا بازخورد مثبت مواجه می‌شوید؟
بله. هر سال در این ایام، این موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد. البته منتقدان، دیگر از تغییر این روز و نام استاد شهریار ناامید شده‌اند. هر سال برنامه‌هایی هم به مناسبت این روز برگزار می‌شود، اما من این دل‌آزردگی را دارم که این روز آن‌‎گونه که باید ملی نشده است. برای اولین بار به شما و روزنامه‌تان عرض می‌کنم که با توجه به اشتهار استاد شهریار در کشورهای پیرامون و برگزاری چند برنامه بزرگداشت در یونسکو، پیشنهادی تدوین کرده‌ام که به یونسکو ارسال خواهد شد. آن هم این‌که روز بزرگداشت استاد شهریار به عنوان شاعری دو زبانه‌ هم به جهت فخیم بودن آثارش و هم به دلیل اشتهارش در بسیاری از کشورهای شرق، روزی بین‌المللی اعلام شود.


 
 
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) از دستگیری شیطان هزار چهره تا سرقت با پابند الکترونیکی (جوان) اوضاع این رژیم حسابی بیخ پیدا کرده است (یادداشت روز) (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
شاهکار کشتی ناب ایرانی در بلگراد راه و رسم پهلوانی جوابیه آموزش و پرورش به گزارش «سرانه فضای آموزشی» «عقاب های کیمیکالی» در بند پلیس! ماجرای مهسا و آن چه باید دید زنگ خطر نرخ سود بین بانکی ایران؛عضو دایم شانگهای اربعین، بشارت پیشرفت اسلام خواهی است شهریار؛ نماینده شایسته شاعران معاصر ادب فارسی واکنش ها به فوت غم انگیز «مهسا امینی» امید «سلامت» به برنامه هفتم ۱۲ ویژگی بارز افراد سالم از لحاظ روانی کم و کیف اسکان زائران رضوی