پلیس باید نماد آرامش روانی در جامعه باشد

آرمان ملی- احسان انصاری: واکنش‌ها به درگذشت مهسا امینی همچنان ادامه دارد. بسیاری از چهره‌های سیاسی، فرهنگی، هنری، ورزشی و اجتماعی نسبت به این اتفاق واکنش نشان داده و خواستار رسیدگی فوری و جدی به این موضوع شده‌اند. از سوی دیگر افکار عمومی جامعه نیز نگرانی خود را از احتمال تکرار چنین اتفاقاتی به شکل‌های مختلف ابراز می‌کنند. «آرمان ملی» برای تحلیل و ارزیابی این موضوع با فریده غیرت، حقوقدان و وکیل دادگستری گفت‌وگو کرده است. خانم غیرت معتقد است: «در قانون ذکر نشده که کسی در خیابان مردم را دنبال کند و به آنها تذکر بدهد که دزدی نکنند که دزدی کار خوبی نیست. چنین چیزی در قانون وجود ندارد. همه ما می‌دانیم که جامعه دارای قانون است و براساس قانون کسی نمی‌تواند به حقوق دیگران تعدی و تجاوز کند. اگر کسی این قوانین را رعایت نکند با مجازات‌هایی مواجه خواهد شد که قانون برای آن در نظر گرفته است. در شرایط کنونی گشت ارشاد هزینه‌هایی برای جامعه ایجاد کرده است. ما نیازی به گشت ارشاد نداریم و گشت ارشاد جنبه قانونی ندارد. قانون درباره حجاب وجود دارد و مردم نیز مکلف هستند آن را رعایت کنند. اگر کسی حجاب را رعایت نکرد راه آن را قانون پیش‌بینی کرده و لزومی ندارد که دنبال هر خانمی یک نفر در خیابان برود و به وی تذکر بدهد که حجاب خود را رعایت کند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. ارزيابي شما از اتفاقي که براي مهسا اميني رخ داده و منجر به درگذشت وي شده چيست؟
اتفاقي که براي خانم اميني رخ داده داراي سوالاتي است. اينکه دليل بازداشت ايشان چه بوده و آيا وي در وضعيتي قرار داشته که نياز به انتقال به مقر گشت ارشاد وجود داشته باشد يا خير؟ از سوي ديگر اين سوال براي افکار عمومي جامعه وجود دارد که در حين انتقال خانم اميني به بازداشتگاه و در آنجا چه اتفاقي براي ايشان رخ داده که در نهايت منجر به مرگ ايشان شده است؟ اين سوالاتي است که هنوز به آن پاسخ دقيقي نداده‌اند. اتفاق مهم ديگري که در اين زمينه رخ داده اين است که جامعه از اين اتفاق ملتهب شده و افکار عمومي نسبت به مرگ خانم اميني متأثر شده است. اگر به فضاي مجازي نگاهي بيندازيم متوجه مي‌شويم که اغلب مردم از اين اتفاق ناراحت هستند و خواستار برخورد با مسببان اين حادثه تلخ و غم‌انگيز هستند. پليس مي‌گويد که ايشان مورد ضرب و شتم قرار نگرفته است. فيلم‌هايي نيز در اين زمينه توسط پليس منتشر شده است که در فضاي مجازي وجود دارد. با اين وجود به نظر مي‌رسد اتفاقاتي در حين بازداشت ايشان، در مسير و يا در مقر گشت ارشاد رخ داده که منجر به فوت خانم اميني شده است. به فرض که کسي مرتکب خلافي شده باشد و يا عملي انجام داده که خلاف قانون است کسي نمي‌تواند زنان جامعه را در خيابان تعقيب و دنبال کند که اين کار را بکند و يا نکند. قانون چنين اجازه‌اي به کسي نداده که بتواند چنين رويکردي را در پيش بگيرد.
قانون در اين زمينه چه رويکردي دارد؟
در قانون ذکر نشده که کسي در خيابان مردم را دنبال کند و به آنها تذکر بدهد که دزدي نکنند که دزدي کار خوبي نيست. چنين چيزي در قانون وجود ندارد. همه ما مي‌دانيم که جامعه داراي قانون است و براساس قانون کسي نمي‌تواند به حقوق ديگران تعدي و تجاوز کند. اگر کسي اين قوانين را رعايت نکند با مجازات‌هايي مواجه خواهد شد که قانون براي آن در نظر گرفته است. در شرايط کنوني گشت ارشاد هزينه‌هايي براي جامعه ايجاد کرده است. ما نيازي به گشت ارشاد نداريم و گشت ارشاد جنبه قانوني ندارد. قانون درباره حجاب وجود دارد و مردم نيز مکلف هستند آن را رعايت کنند. اگر کسي حجاب را رعايت نکرد راه آن را قانون پيش بيني کرده و لزومي ندارد که دنبال هر خانمي يک نفر در خيابان برود و به وي تذکر بدهد که حجاب خود را رعايت کند. آن چيزي که جامعه از آن متأثر مي‌شود داراي اهميت است و نبايد اقداماتي صورت بگيرد که برخلاف خواست جامعه است و جامعه را متأثر مي‌کند.


حاميان گشت ارشاد عنوان مي‌کنند که خانم اميني داراي سابقه بيماري قلبي و صرع بوده و به دليل سابقه بيماري در مقر گشت ارشاد دچار سکته و در نهايت فوت شده است. اگر فرض بگيريم گفته حاميان گشت ارشاد صحيح باشد و خانم اميني داراي سابقه بيماري بوده باشد آيا فشارهاي عصبي ناشي از برخوردهاي صورت گرفته با ايشان و يا فضايي که در آن قرار گرفته مي‌تواند زمينه به وجود آمدن عارضه قلبي براي ايشان بوده باشد؟
من صحبت‌هاي منتشر شده پدر و مادر خانم اميني را در فضاي مجازي شنيدم که عنوان مي‌کردند که فرزند آنها سابقه بيماري نداشته است. دايي خانم اميني نيز همين اظهارات را مطرح مي‌کند و براين باور هستند که خانم اميني سابقه بيماري نداشته است. هنگامي که خانواده خانم اميني به صراحت عنوان مي‌کنند که ايشان هيچ گونه سابقه بيماري نداشته است نمي‌توان ديدگاه کساني که مدعي سابقه بيماري درباره ايشان هستند را پذيرفت. در شرايط کنوني افکار عمومي جامعه نسبت به اين موضوع حساس شده و همه اخبار پيرامون اين ماجرا را دنبال مي‌کند. به همين دليل نيز بايد برخوردي با مسببان اين اتفاق صورت بگيرد که مورد خواست جامعه باشد.
به چه ميزان اين احتمال وجود دارد که حين بازداشت، انتقال خانم اميني و يا در مقر گشت ارشاد برخورد تندي با وي صورت گرفته باشد؟
هنوز نمي‌توان به صورت دقيق در اين زمينه اظهار نظر کرد. دليل آن نيز اين است که ما هنوز از جزئيات پرونده اطلاع دقيق نداريم و نمي‌دانيم در حين بازداشت، انتقال خانم اميني به بازداشتگاه و يا در مقر گشت ارشاد چه اتفاقي رخ داده است. مسئولاني که پيگير اين ماجرا هستند بايد به صورت دقيق و صادقانه گزارش همه اتفاقاتي که در اين زمينه رخ داده را به افکار عمومي بدهند تا در آن صورت بتوان درباره اتفاقاتي که رخ داده و در نهايت منجر به مرگ خانم اميني شده اظهار نظر دقيق کرد. با اين وجود شواهد و قرائن چيز ديگري مي‌گويد. هنگامي که براساس اظهارات خانواده خانم اميني ايشان سابقه بيماري نداشته است و هنگامي که با برادر خود از مترو خارج مي‌شود نيز سالم بوده نشان دهنده اين موضوع است که هر اتفاقي رخ داده در حين بازداشت، انتقال و يا در مقر گشت ارشاد رخ داده است. در فيلمي که گشت ارشاد منتشر کرده خانم اميني به يکباره روي زمين مي‌افتاد. اگر حتي ما با بدبيني هم به موضوع نگاه کنيم متوجه مي‌شويم که نمي‌تواند بدون اينکه اتفاقي براي خانم اميني رخ داده باشد ايشان به يک باره روي زمين بيفتد و فوت کند. به همين دليل مسئولان بايد به صورت دقيق اين موضوع را مورد بررسي قرار بدهند.
تحليل شما از محتواي فيلمي که در اين زمينه منتشر شده چيست؟
در فيلمي که منتشر شده خانم اميني روي صندلي نشست و بعد بلند مي‌شود و به سمت يک خانم که احتمالا از متصديان گشت ارشاد است صحبت مي‌کند و متصدي گشت ارشاد گوشه روسري خانم اميني را بلند مي‌کند و پس از آن خانم اميني به يکباره روي زمين مي‌افتاد. از نظر من اتفاقي که در فيلم رخ مي‌دهد غيرعادي است و نمي‌تواند دليلي بر مرگ يک انسان باشد. اينکه منشأ انتشار اين فيلم کجا بوده و به چه ميزان به واقعيت نزديک بوده موضوعي است که بايد مورد بررسي بيشتري قرار بگيرد.
يکي از پيامدهاي اين اتفاق بر هم خوردن آرامش رواني زنان جامعه بوده و امروز بسياري از خانواده‌ها نسبت به وضعيت دختران و زنان خود در سطح جامعه احساس نگراني مي‌کنند. ارزيابي شما از اين موضوع چيست؟
آرامش رواني زنان به عنوان نيمي از جمعيت جامعه بسيار امر مهمي است. جامعه ايران که مردانه نيست که تنها متعلق به مردان باشد و بلکه زنان نيز در آن سهم دارند. زنان و مردان مکلف هستند که حقوق يکديگر را رعايت کنند. دليل به وجود آوردن قوانين در جامعه چيست و چرا ما در جامعه قانون داريم؟ از زماني که بشر به اين نتيجه رسيده که قانون براي جامعه لازم است اقدام به نوشتن قانون کرده است. قانون براي حفظ و نظم دهي به وضعيت جامعه است و براي همه افراد جامعه لازم الاجراست. همه نيز در برابر قانون برابر هستند و زن و مرد ندارد. کسي نمي‌تواند مدعي شود که قانوني را وضع کرده‌اند که مردان عليه زنان از آن استفاده کنند. اصلا چنين چيزي وجود ندارد. اگر به هر دليلي آرامش رواني زنان جامعه به هم بخورد آرامش رواني مردان نيز از بين مي‌رود. به هر حال زنان در خانواده نقش مهمي دارند و اگر آرامش آنها به هم بخورد روي بقيه اعضاي خانواده نيز تأثير مي‌گذارد. در قانون چيزي با اين عنوان وجود ندارد که ضابطين قانون از مجازات مبرا باشند. همه در برابر قانون برابر هستند و اگر از ضابطين نيز تخلفي صورت بگيرد بايد مجازات شوند و هيچ استثنايي در اين زمينه وجود ندارد. خانم اميني هنوز در مرحله اتهام نيز نبوده است. اين در حالي است که اگر ضابطين به متهم تعدي و تعرضي کند قابل پيگيري است و متخلف بايد مجازات شود.
چرا اين موضوع تا به اين اندازه با واکنش افکار عمومي جامعه مواجه شد و بازتاب بسيار گسترده‌اي در سطح جامعه داشت؟
اتفاقي که براي خانم اميني رخ داده بسيار تلخ و ناگوار است و امروز مردم با اين سوال مواجه هستند که آيا اين احتمال وجود دارد که اين اتفاق براي دختران و زنان ما در آينده رخ بدهد؟به همين دليل به صورت طبيعي جامعه نسبت به اين اتفاق واکنش نشان داده است. به هر حال در اين اتفاق يک دختر جوان جان خود را از دست داده است. انسان زندگي اجتماعي دارد و نسبت به همنوع خويش احساس تعلق دارد. هر انساني که در جامعه زندگي مي‌کند داراي مسئوليت‌هاي مشترکي نسبت به افراد ديگر جامعه است که بايد نسبت به مسئوليت‌هاي خود متعهد باشند. پليس بايد براي ايجاد آرامش در جامعه حضور داشته باشند. امروز جامعه از اتفاقي که براي خانم اميني رخ داده متأثر است و خواستار برخورد با مسببان اين اتفاق هستند.