اهمیت رایزنی‌ها در اجلاس سازمان‌ملل

 
مرتضی مکی
حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل بر متن آن ارجحیت دارد؛  به این معنا که در حقیقت سخنرانی‌هایی که در صحن مجمع ایراد می‌شود، شامل مواردی تشریفاتی است و سران کشورها به بیان سیاست‌های خود در حوزه‌های مختلف می‌پردازند و این درحالی است که رایزنی‌های صورت گرفته در حاشیه مجمع، موضوعات مهمی را در بر می‌گیرد. برجام نیز به عنوان یکی از موضوعات مهم که در دستور کار سه کشور مهم اروپایی و آمریکا و ایران قرار دارد به طور قطع در این رایزنی‌های حاشیه‌ای مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت و همانطور که شاهد بودیم شب گذشته این گفت‌وگو میان آقای باقری و مورا صورت گرفت‌.
البته مجموعه موضع گیری‌های اتحادیه اروپا و آمریکا چشم انداز روشنی را پیش روی این رایزنی‌ها برای بن‌بست‌شکنی قرار نمی‌دهد و آقای جوزپ بوررل، هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا نیز در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کردند که حتی دیدار با ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، برای حل گره ایجاد شده در مذاکرات هسته‌ای، نتیجه‌بخش نخواهد بود. با این حال نفسِ همراهی آقای علی باقری با رئیس جمهور در سفر به نیویورک و انحام دیدارهایی مانند آنچه شاهدش بودیم همزمان با فعال شدن کانال سنتی عمان، این گمانه و امید را تقویت می‌کند که شاید شاهد یک رویداد غیرمنتظره در روند احیای برجام باشیم اما شواهد و اظهارات حاکی از این است که سفر  به نیویورک تغییری در وضعیت فعلی ایجاد نخواهد کرد.


نظر می‌رسد قرار گرفتن در آستانه انتخابات کنگره در آمریکا موجب شده تا واشنگتن تمایلی برای ازسرگیری مذاکرات نداشته باشد و تعلیق چند ماهه اجتناب ناپذیر است. در واقع یکی از طرف‌های اصلی برجام ایالات متحده است و اگر قرار باشد گشایشی در روند احیای برجام صورت بگیرد باید در رایزنی میان تهران و واشنگتن صورت بگیرد. واقعیت این است که احیای برجام دیگر موضوعی نیست که دولت آمریکا بتواند از آن در رقابت‌های انتخاباتی بهره بگیرد. شاید اگر فضای رایزنی میان ایران و آمریکا یک ماه قبل وجود داشت، این کشور از آن به عنوان برگ برنده‌ای برای تبلیغات انتخاباتی استفاده می‌کرد. ضمن اینکه باید بدانیم مسائل سیاست خارجی از اهمیت بالایی در رقابت‌های انتخاباتی آمریکا برخوردار نیست مخصوصا امروز که مسائل معیشتی و موضوعات مرتبط با انرژی مهمترین موضوعات را در میان افکار عمومی را شامل می‌شود.
همچنین نکته مهمی که باید مدنظر قرار بگیرد این است که مذاکرات امروز به دلایلی که قابل بحث است به حالت تعلیق درآمده، اما هرچه مذاکرات طولانی‌تر شده و وقفه آن تداوم پیدا کند، قطعا بر پیچیدگی احیای برجام خواهد افزود و ضرر و زیان آن بیش از هر کشور دیگری متوجه ایران است.